نحوه برخورد با وسواس فکری دختر نوجوان

جامعه24- "دختری نوجوان دارم که متاسفانه از دوران کودکی همواره اضطراب داشت، اما از وقتی وارد دانشگاه شده است، اضطرابش بیشتر شده و حالا وسواس فکری هم به مشکلاتش اضافه شده است. وقتی دیگران صحبت می‌کنند، روی صحبت‌هایشان بسیار دقت می‌کند و بعد شروع می‌کند به تجزیه‌وتحلیل صحبت‌های آن‌ها.

هرقدر به او می‌گویم با این طرز تفکر خودت را آزار نده، گوش نمی‌کند. واقعا برای دختر نوجوان خود نگرانم، اصلا حاضر نمی‌شود با مشاور یا روان‌شناس صحبت کند. به نظر شما چرا دخترم به چنین مشکلی دچار شده است و چطور می‌توانم او را راضی کنم که مشاوره دریافت کند؟ "

با وسواس فکری دختر نوجوان نسبت به خودش چه کنیم؟

مادر عزیز، نگرانی شما قابل‌درک است. گرچه شما با مشکل مهمی روبه‌رو شده‌اید، اما با اقدامات صحیح می‌توانید وسواس دختر نوجوان خود را حل کنید. اضطراب ریشه بسیاری از مشکلات روانی است. درمورد دختر شما این مشکل از کودکی وجود داشته و جا دارد بگوییم که‌ای کاش در همان زمان برای حل آن اقدام جدی می‌کردید.

مقداری اضطراب که موجب اختلال جدی نمی‌شود. اما بیش از آن حتما نیاز به بررسی تخصصی دارد. به هرحال با گذشت سال‌های زندگی اضطراب شکل‌های پیچیده‌تری پیدا می‌کند و بعضا به شکل وسواس بروز می‌کند. نمی‌توان از روی توضیح شما به‌طورقطع گفت که چرا دختر شما دچار این مشکل شده، اما اضطراب و وسواس هر دو ریشه در نارضایتی از خود دارند.

شاید رفتار اطرافیان، سخت‌گیری‌های بیجا، کمال‌زدگی و ایده‌آل‌گرایی مفرط موجب وسواس دختر نوجوان شما شده باشد. دختر شما از کودکی یاد بگیرد که همیشه پر از عیب و نقص است. این باور موجب می‌شود که امروز هم در صحبت‌های دیگران به‌دنبال پیداکردن مواردی باشد که به عیب‌های او اشاره شده. حتی اگر چنین موردی وجود نداشته باشد به‌طور ذهنی آن را می‌سازد تا باور خویش را که «من بد هستم» تایید کند.

فرزندانی که والدین کمال‌زده دارند درمعرض چنین آسیب‌هایی هستند و مشکل اینجاست که وقتی چنین مسائلی بروز می‌کند، والدین از خود می‌پرسند که من چه چیزی برای این بچه کم گذاشته‌ام که دچار این مشکل شد؟ درصورتی‌که چیزی کم نگذاشته‌اند، بلکه برعکس بیش‌ازحد در زندگی او با خواسته‌های زیاد یا خدمات‌رسانی افراطی‌شان دخالت کرده‌اند. البته ترکیبی از زمینه‌های ارثی، محیط اجتماعی، مدرسه و موارد دیگر نیز در بروز این مشکلات دخیلند.

نگاه مثبت و امیدوارانه داشته باشید

درباره راه‌حل، نخست باید گفت که نگاه شما به حل این مسئله باید نگاهی مثبت و امیدوارانه باشد. فرزند شما از خودش به شدت ناراضی است و خود را بد می‌داند. واضح است که اگر شما هم نگاهی منفی به او داشته باشید طبیعتا مشکل تشدید می‌شود. انتقاد از فرد وسواسی و مثلا گفتن اینکه «خودت را آزار نده» حال او را بدتر می‌کند.

بهتر است زمانی‌که با نگاه منفی سخنان دیگران را تحلیل می‌کند شما مستقیما با او مخالفت نکنید، اما گاهی احتمالات منطقی جایگزین را برایش مطرح کنید. مثلا ممکن است دخترتان بگوید فلانی گفت خیلی خسته‌ام و منظورش این بود که از دست من خسته شده است.

در اینجا شما ضمن توجه کامل به حرف دخترتان بگویید «شاید آن روز کار‌های زیادی داشته که خسته‌اش کرده» تلاش نکنید که این حرف را به دخترتان بقبولانید و وارد «بازی از تو انکار و از من اصرار» نشوید. بگویید و رد شوید. این کلید اصلی این تکنیک است.

به او احساس امنیت بدهید

غیر از نارضایتی از خود، ریشه دیگر اضطراب و وسواس دختر نوجوان، احساس عدم امنیت است. دلیل تشدید مشکل بعد از ورود به دانشگاه ممکن است همین موضوع باشد. دخترتان نیاز به دریافت امنیت و محبت شما دارد. هرچه به زندگی مستقل‌تری وارد می‌شود این کمبود را بیشتر احساس می‌کند. وقت‌های منظمی را با او بگذرانید، درکنارش بنشینید و از چیز‌های خوبی که موردعلاقه او هم هستند صحبت کنید.

او را وارد موضوعات دیگری کنید

تلاش کنید موضوعات دیگری را در زندگی و روابطتان با او وارد کنید به نحوی که موارد مربوط به این مشکلات تبدیل به بخش کوچک‌تری از زندگی شما و دخترتان شود. معمولا هرچه بیشتر روی مشکلات ذره‌بین بگذاریم و زندگی‌مان را به آن‌ها محدود کنیم، بیشتر رشد می‌کنند.

باید صحنه زندگی و روابطمان را طوری گسترده کنیم که مشکلات بخش کوچکی از آن بشوند، اگر دخترتان دوستانی دارد که با آن‌ها نزدیک است، زمینه‌ای فراهم کنید که ارتباطش بیشتر شود. دختر شما با وجود این مشکلات قطعا خوبی‌ها و نکات مثبتی هم دارد که می‌تواند او را در خروج از این وضعیت کمک کند. سعی کنید دائما به خوبی‌های او فکر کنید و باور کنید که مشکلات او موقت هستند و آینده روشنی در انتظار اوست.

این باور شما مستقیم و غیرمستقیم به او هم منتقل می‌شود و همین مورد باعث می‌شود احساس عدم رضایت و عدم امنیت که ریشه مشکلات اوست به‌مرور از بین برود. باز هم در اینجا نباید تلاش کنید مستقیما خوبی‌هایش را به او بگویید و او را وادار به پذیرش کنید. تاثیر غیرمستقیم و ضمنی، موثرتر است.

اما برای حل وسواس دختر نوجوان در این سطح، قطعا به کمک متخصص نیاز دارید. مهم‌ترین اقدام شما در اولین فرصت باید مراجعه به یک متخصص روان‌شناسی بالینی یا روان‌پزشک باشد. اگر دخترتان با شما همراهی نمی‌کند، خودتان به‌تن‌هایی مراجعه کنید. تاکید می‌کنم، سریعا این کار را انجام دهید. متخصصان می‌توانند با ارزیابی دقیق‌تر موضوع زمینه حل آن را فراهم کنند. با این اقدامات و پیگیری و امیدواری شما به یاری خدا مشکلات حل خواهد شد.