آمار اختلالات روانی در ایران؛ یک نفر از هر ۴ نفر

جامعه ۲۴ - غلامرضا ترابی، عضو هیات مدیره انجمن علمی روان درمانی ایران درخصوص تعداد افرادی که در کشور درگیر بیماری روانی هستند، گفت: براساس آخرین پیمایش رسمی سلامت روان که طی سال‌های 1389 تا 1390 انجام شده است می‌توان گفت حدود 24 درصد از افراد 15 تا 64 ساله‌ ساکن کشور، دچار یک یا چند اختلال روان‌پزشکی در طی 12 ماه قبل از بررسی بوده‌اند لذا می‌توان گفت از هر 4 نفر یک نفر ممکن است در طی یک سال به حداقل یکی از اختلالات روان‌پزشکی مبتلا شود که زنان، ساکنین مناطق شهری، افراد بیکار، افراد با تحصیلات کمتر، افراد دارای وضعیت اجتماعی و اقتصادی پایین، بیشتر در معرض خطر هستند.

او در پاسخ به این سوال که چقدر از بیماران دارای اختلال روانی در کشور از بیماری خود ناآگاه هستند و هیچگونه مراجعه‌ای به روانشناسان و روانپزشکان نداشتند؟ بیان کرد: بر اساس پیمایش مذکور متأسفانه فقط حدود یک ششم گروه سنی 15 تا 64 در طی یک سال از خدمات سلامت روان استفاده کرده‌اند و بدتر اینکه حدود دو سوم افراد مبتلا به اختلالات روان‌پزشکی اصلا از خدمات سلامت روان در طی مدت این مطالعه استفاده نکرده‌اند، مبتلایانی هم که درمان شده بودند؛ همه درمان کافی را دریافت نکرده‌اند. محققین این پیمایش تخمین زده‌اند که فقط حدود بیست درصد کل این بیماران درمان کافی گرفته‌اند یعنی 80 درصد بیماران به علل متفاوتی درمان مناسب و کافی دریافت نکرده‌اند که عدم آگاهی و بینش یکی از علل عدم مراجعه بیماران است و مشکلاتی مانند انگ اجتماعی، داشتن بیماری روان‌پزشکی، نداشتن هزینه‌ی درمان و عدم دسترسی به خدمات نیز مهم هستند.

بیشتر بخوانید: پنج تأثیر منفی تروما بر زندگی عاطفی

این روانپزشک درخصوص وضعیت ارائه خدمات سلامت روان به مردم گفت: استراتژی‌هایی که برای افزایش دسترسی به خدمات سلامت روان وجود دارند، معمولا در جهت برطرف کردن موانع و افزایش دسترسی طراحی شده‌اند به عنوان مثال یکی از علل عدم مراجعه‌ی بیماران عدم آگاهی از علائم اختلالات روان‌پزشکی است. خیلی اوقات علایمی مانند تحریک‌پذیری، بی‌حوصلگی و برخی علایم اضطرابی را طبیعی تلقی می‌کنیم و برای اخذ کمک مراجعه نمی‌کنیم. افت عملکرد شغلی، اختلال در روابط بین فردی و نداشتن احساس خوب بودن مواردی هستند که نیاز به توجه جدی دارند لذا آموزش همگانی مناسب یکی از این موانع را می‌تواند کمرنگ کند.

او ادامه داد: ادغام مراقبت‌های بهداشتی سلامت روان در نظام مراقبت‌های بهداشتی اولیه می‌تواند دسترسی به خدمات سلامت روان را آسان‌تر کند، ارائه‌ی خدمات سلامت روان در مراکز بهداشتی و خانه‌های بهداشتی در این جهت کمک‌کننده است، راه‌اندازی درمان جامعه‌نگر در کشور یکی از ضروریات است که باید به آن پرداخت. این رویکرد به سیستم مراقبتی‌ای اشاره دارد که در آن به جای یک مرکز خاص مانند بیمارستان روان‌پزشکی، جامعه‌ی بیمار، ارائه دهنده‌ی اصلی بهداشت روانی است؛ این سیستم شامل تیم‌های تخصصی‌ است که می‌توانند انواع خدمات را با سهولت بیشتری به افراد در معرض خطر و مبتلا برسانند.

ترابی یکی دیگر از موانع را هزینه‌ی خدمات دانست و گفت: افزایش پوشش بیمه‌ای خدمات درمانی یکی از ضروریات است چرا که بسیاری از بیماران توان پرداخت هزینه‌‌های درمان‌های دارویی و روان‌درمانی را ندارند بنابراین افزایش پوشش بیمه‌ای خدمات بهداشت روان که ثابت شده هزینه اثربخشی قابل قبولی دارد، ضروری است. یکی دیگر از موانع دسترسی به خدمات روان‌پزشکی انگ اجتماعی مراجعه به روان‌پزشک است، این تصور که هر کس به روان‌پزشک مراجعه کند دیوانه است معمولا باعث اجتناب افراد برای درمان می‌شود.

این روانپزشک ادامه داد: سه استراتژی اصلی کاهش انگ بیماری روان‌پزشکی عبارتند از تبلیغات، آموزش و برقراری تماس با بیماران بنابراین باید کمپین‌های تبلیغاتی‌ را تدارک دید تا بتوانند اطلاعات درست را منتشر کنند به عنوان مثال این که بیماری روان‌پزشکی قابل درمان است و فرد را از حقوق خود محروم نمی‌کند اگر جایی فردی یا سازمانی حقوق افراد مبتلا به اختلال روان‌پزشکی را تضییع می‌کنند باید واکنش نشان داد و ضروری است که جلوی تبعیض‌های اعمال شده ایستاد و باید مراقب بود که بیماران منزوی نشوند و باید به سمت ایشان رفت و جلوی حاشیه‌نشینی ایشان را گرفت، چه با حمایت‌های مالی و چه با دعوت و به‌کارگیری ایشان در امور اجتماعی و اقتصادی اما برخی استراتژی‌ها ممکن است نتیجه‌ی عکس بدهند.