تغذیه درمانی راهکاری برای بهبود کبد چرب/ چگونه کالری موجود در غذا را کاهش دهیم؟

جامعه ۲۴، کبد چرب از بیماری‌های شایعی است که بسیاری از افراد بدون اینکه بدانند به آن مبتلا هستند. بیماری کبد چرب بیماری‌های دیگری را هم به دنبال دارد، اما مهم اینکه غیر از مصرف دارو با رژیم غذایی مناسب نیز می‌توانیم کبد چرب را درمان کنیم.

محمدرضا وفا در گفتگو با جامعه ۲۴ در این باره گفت: پاتوفیزیولوژی یا آسیب‌شناسی کبد چرب، بیماری دیابت و حتی چاقی و اضافه وزن خیلی به هم شبیه هستند و مهم‌ترین عاملی که باعث به وجود آمدن این مشکلات می‌شود، افزایش دریافت کالری یا انرژی از طریق خوراکی یا آشامیدنی‌هاست که ما روزانه دریافت می‌کنیم.

وی ادامه داد: باید متوجه باشیم که ما کالری را فقط از طریق غذا دریافت نمی‌کنیم. خیلی از مواقع کالری اضافه‌ای که بدن ما دریافت می‌کند از طریق نوشیدنی‌هاست. حتی یک لیوان آب‌میوه تازه مثلاً یک لیوان آب پرتقال که در منزل هم تهیه شود، کالری چهار میوه پرتقال را دارد، ولی به اندازه یک پرتقال هم ممکن است سیر نکند. چون فیبر و ترکیباتی که به جویدن نیاز دارد تا باعث سیری شود را از دست می‌دهد.

وفا با تاکید بر اینکه بنابراین انتخاب نوع غذا و آشامیدنی‌ها بسیار حائز اهمیت است، گفت: آشامیدنی‌هایی مثل نوشابه‌ها، شربت‌ها، حتی چایی که معمولا حداقل با یک حبه قند مصرف می‌شود، همه این‌ها منابعی هستند که کالری اضافه را به بدن وارد می‌کنند.

بیشتر بخوانید: مواد مغذی برای تقویت حافظه کدامند؟/ معجزه‌های حافظه

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی تصریح کرد: اگر کالری دریافتی یک فردی در هر گروه سنی و جنسی از مقدار مورد نیاز بدنش بیشتر شود، این کالری اضافی، اول به صورت گلیکوژن که ذخایر محدودی دارد، بعد به صورت چربی در بدن تجمع پیدا می‌کند و هرچقدر این چربی بیشتر شود در بافت‌های حیاتی مثل کبد هم رسوب می‌کند و باعث کبد چرب می‌شود که اگر کنترل نشود منجر به سیروزه شدن و کراتینیزه شدن سلول‌های کبد می‌شود که باعث مرگ سلولی و بیماری سیروز می‌شود و دیگر خیلی خطرناک و کشنده است و نیاز به پیوند کبد دارد که بسیار کار شاقی خواهد بود؛ هم برای سیستم درمانی و هم برای خود بیمار.

راهکار اصلی کنترل کبد چرب

وی بیان کرد: بنابراین راه اصلی کنترل کبد چرب کنترل کالری دریافتی از طریق دریافت خوراکی‌ها و آشامیدنی‌هاست. بین تمام آشامیدنی‌ها فقط آب است که کالری ندارد، هرچیز دیگری که مصرف کنیم کالری دارد و برخی از این‌ها متاسفانه کالری خیلی زیادی دارند که افراد هم متاسفانه مصرف می‌کنند؛ مانند الکل که در دین ما نکوهیده است، ولی متاسفانه کسانی که مصرف می‌کنند باید بدانند که این نوشیدنی بسیار پرکالری است و از این طریق هم کبد چرب الکلی به وجود می‌آید. کسانی که از طریق کالری‌هایی غیر از الکل به این بیماری مبتلا می‌شوند، به آن، کبد چرب غیرالکلی گفته می‌شود.

وفا بیان اینکه مهم‌ترین پاتوفیزیولوژی یا آسیب‌شناسی کبد چرب، افزایش دریافت کالری است، به بیان راه‌های درمان کبد چرب به روشی غیر از دارو بلکه با تغذیه مناسب پرداخت و تاکید کرد: غیر از دارو، در رژیم غذایی بالاترین کالری مربوط به چربی است. یعنی یک گرم چربی ۹ کیلوکالری انرژی دارد در حالیکه یک گرم کربوهیدرات یا پروتئین فقط ۴ کیلوکالری انرژی دارند؛ بنابراین تا جایی که ممکن است کل منابع چربی شامل کره، روغن، خامه، مارگارین و ... چه آن‌هایی که دیده می‌شود و چه آن‌هایی که دیده نمی‌شود باید در غذا کاهش پیدا کند.

به گفته این پزشک متخصص انواع منابع چربی مانند غذا‌های سرخ‌کردنی، غذا‌های پراسس شده، غذا‌های کنسروی که معمولا دارای چربی پنهان هستند یا سوپ و آش و ... که در این‌ها هم ممکن است چربی به صورت پنهان وجود داشته باشد، یا گوشت‌های پرچرب، شیر و لبنیات پرچرب، باید در رژیم غذایی کنترل شود.
وی خاطرنشان کرد: از طرف دیگر برای اینکه احساس سیری خوبی وجود داشته باشد، می‌توانیم وعده‌های غذایی را زیاد و مقدار غذا را کم کنیم، یعنی حداقل سه وعده اصلی و سه میان‌وعده با فواصل زمانی منظم داشته باشیم.

محمدرضا وفا اضافه کرد: مهم‌ترین میان وعده سبزی، صیفی و میوه‌ها هستند. یعنی در فواصل بین وعده‌های اصلی صبحانه، نهار و شام، از میوه‌های تازه فصل به صورت تازه و طبیعی نه به صورت آب‌میوه، کمپوت میوه یا پوره میوه، استفاده شود. فرد باید سیب، گلابی و انار را گاز بزند نه اینکه آب آن را بگیرد یا فراوری شده آن را مصرف کند.

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی افزود: همچنین صیفی‌ها، خیار، گوجه، هویج، سبزی خوردن، کاهو، را همراه با غذا یا به صورت میان وعده می‌توان مصرف کرد. تمام سبزی‌ها و صیفی‌های تازه به صورت تازه در فواصل زمانی منظم می‌توانند مصرف شوند.

وی یادآور شد: بین میوه‌ها، برخی از آن‌ها خیلی شیرین هستند. با میوه‌هایی که در دهان به اندازه خرما، کشمش و انجیر و توت و موز و ... شیرین هستند، باید مانند شیرینی‌ها رفتار کرد یعنی منظم و درست و با احتیاط مصرف شوند و به هیچ عنوان زمانی که فرد گرسنه است ابتدا این‌ها را مصرف نکند. یعنی تمام شیرینی‌ها یا میوه‌های شیرین بهتر است که بعد از غذا یا بعد از میان‌وعده مصرف شوند. روی معده خالی نباید مصرف شوند و کسی که معده چرب دارد، مصرف شیرینی‌های ساده یا میوه‌های شیرین را باید محدود کند. شاید برای یک فرد بالغ و سالم در طول صبح تا شب، اگر بیشتر از ۳۰ گرم نباشد، خیلی خیلی بهتر است.

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی درباره اینکه گفته می‌شود برای درمان کبد چرب، سیر معجزه می‌کند، گفت: مصرف سیر یا سایر سبزیجاتی که اصطلاحا غذا‌های عملگرا گفته می‌شود، به صورت متعادل خوب است، اما مصرف بیش از اندازه آن‌ها که برخی فکر می‌کنند معجزه کرده و مشکلشان را حل می‌کند، به هیچ عنوان به این شکل نیست و توصیه نمی‌شود.

محمدرضا وفا به برخی ممنوعیت‌های غذایی هم اشاره کرد و گفت: مصرف خوراکی‌هایی شامل تمام غذا‌های کنسروی، غذا‌های فرآوری‌شده، غذا‌های پراسس شده، غذا‌های سرخ‌شده، شیرینی‌ها، قند‌های ساده، آبمیوه‌های ساده، نوشیدنی‌های کنسروی، باید محدود شده و در کمترین مقدار ممکن مصرف شوند. بهترین نوشیدنی آب است و حتما کسانی که دچار کبد چرب هستند باید براساس شرایط جسمی، توان جسمی و امکانات فیزیکی‌شان، برنامه فعالیت فیزیکی و ورزش خود را افزایش دهند. به عبارت ساده‌تر درمان اصلی کبد چرب، برای اغلب افرادی که معمولا دچار اضافه وزن هم هستند، کنترل وزن، کاهش دریافت کالری و همینطور ورزش است.