مصرف برنج؛ آری یا نه؟ / فواید و مضرات گنجاندن برنج در رژیم غذایی روزانه

جامعه ۲۴، منصوره محمدی: «لاغری با رژیم برنج! کربوهیدارت موجود در برنج باعث افزایش وزن می‌شود و بهتر است که مصرف آن را در رژیم غذایی خود محدود کنید.» این عبارات یکی از پرتکرارترین عبارت‌ها برای شروع یک رژیم غذایی وکاهش وزن است. اما آیا متوقف کردن مصرف برنج از سبد غذایی راه حل درستی در کاهش وزن است؟ آیا باید مصرف برنج را بر مبنای چاقی و لاغری از رژیم غذایی حذف و یا اضافه کنیم یا اینکه موارد دیگری را در نظر بگیریم؟ در دو مقاله پیش رو که ایندین اکسپرس و واشنگتن پست منتشر کرده‌اند به مرور مختصری از دلایل اصلی که اجازه نمی‌دهند مصرف برنج را از سبد غذایی روزانه خود حذف کنید، همچنین علت احتیاط در مصرف برنج می‌پردازیم.

اخیرا یک متخصص تغذیه مشهور هندی ۱۰ ویژگی منحصر به فرد برنج را که به حفظ سلامتی کمک می‌کند ذکر کرد. نخوردن برنج یا کاهش مصرف آن از جمله اولین کار‌هایی است که بسیاری از ما می‌خواهیم هنگام کاهش وزن انجام دهیم. اما آیا باید برنج را به طور کامل کنار بگذارید؟ روجوتا دیوکار اینطور فکر نمی‌کند. به عقیده او برنج مزایای بسیاری برای سلامتی دارد و حضور آن در رژیم غذایی لازم است.

بیشتر بخوانید: طرفداران غذا‌های پرادویه بخوانند/ ادویه‌ها هم می‌توانند مرگ‌آور باشند!

فواید برنج برای سلامت بدن

اول: برنج یک ماده پروبیوتیک است که نه تنها به شما بلکه به اکوسیستم متنوع میکروب‌های درون شما خوراک می‌دهد.

دوم: روش‌های متنوعی برای کشت برنج وجود دارد که از نوع جلا داده شده تا آسیاب شده دستی را می‌توان در روش‌های طبخ برنج هندی در نظر گرفت. وقتی برنج را به روش طبخ هندی‌ها همراه با گوشت، حبوبات و ... می‌خورید، این سبک به قند خون شما پاسخ می‌دهد.

سوم: برنج دارای هضم آسان و برای معده سبک است. برنج خواب ترمیمی را به همراه دارد که برای ایجاد تعادل هورمونی بسیار خوب است و مصرف آن به ویژه به افرد میانسال و مسن و جوانان توصیه می‌شود.

چهارم: مصرف برنج برای پوست بسیار عالی است چرا که منافذ بزرگ شده‌ای را که سطح پرولاکتین بالا دارد از بین می‌برد.

پنجم: برنج رشد مو‌هایی را که ممکن است در اثر تیروئید متوقف و یا دچار اختلال شده باشد، حفظ کرده و بهبود می‌بخشد.

ششم: بررسی‌ها نشان داده در جوامعی که مصرف برنج بیشتری دارند، تمایل بیشتری برای همکاری در ایجاد برابری جنسیتی دارند.

هفتم: تمامی قسمت‌های برنج قابل استفاده است؛ از جمله سبوس برنج و قسمت‌هایی که غذای احشام می‌شود.

هشتم: برنج رطوبت کافی را در خاک حفظ می‌کند و باعث می‌شود نیتروژن خاک غنی شود و خاک را بیشتر غنی می‌کند.

نهم: برنج یک میراث غذایی است و سلامت، اقتصاد و اکولوژی را حفظ می‌کند و یک طلای خالص به حساب می‌آید.

از سوی دیگر برخی از متخصصین نظرات دیگری درباره مصرف برنج دارند. هرچند به نظر می‌رسد نقطه نظر مشترک آن‌ها این است که برنج نه به دلیل کاهش وزن، بلکه به دلایل دیگری باید از رژیم غذایی حذف یا به آن اضافه شود. واشنگتن پست در مقاله‌ای به بررسی علل‌عدم مصرف متناوب برنج می‌پردازد.

واشنگتن پست در مقاله خود به این مساله اشاره می‌کند که اگر رژیم غذایی شما در صبح و شب از غلات حاوی برنج پیروی می‌کند، باید در مصرف برنج تجدیدنظر کنید. به ویژه این تجدید نظر باید برای کودکان و نوجوان در نظر گرفته شود چرا که برنج حاوی آرسنیک معدنی است که یک فلز بالقوه سمی است و می‌تواند مشکلات مزمنی را برای سلامتی ایجاد کند.

کسانی که به دنبال مشاوره تغذیه هستند غالبا این سوال را دارند که آیا برنج به عنوان یک غذای اصلی بی‌خطر است و مصرف آن برای کودکان چقدر امن است. در ادامه به آنچه که باید بدانید اشاره می‌کنیم.

آرسنیک یک ماده سمی محیطی است که به طور طبیعی در خاک و آب‌های زیرزمینی وجود دارد. به علاوه در فرایند‌های صنعتی و آفت‌کش‌ها نیز از آن استفاده می‌شود. آرسنیک ماندگاری بالایی در خاک دارد و برخی از آرسنیک‌هایی که دهه‌ها پیش به خاک وارد شده‌اند همچنان در آن وجود دارند که به منبع غذایی ما ختم می‌شوند.

اما در بین همه گیاهان، برنج بیش از هر نوع دیگری آرسنیک را از خاک و آب جذب می‌کند. شاید بگویید از برج قهوه‌ای ارگانیک استفاده می‌کنم، اما جالب است بدانید که آرسنیک در پوسته بیرونی دانه‌های برنج یافت می‌شود و روی برنج قهوه‌ای هم دست نخورده باقی می‌ماند، و این بدان معنی است که برنج قهوه‌ای آرسنیک بیشتری دارد. حالا که این موارد را می‌دانید، بهتر است خیلی نگران نشوید، چرا که بیشترین خطر سلامتی ناشی از تماس مزمن با آرسنیک معدنی است و این احتمال بیشتر ناشی از آب آلوده است نه برنج.

البته که خوردن محصولات برنج با سطح آلودگی بالای آرسنیک به صورت مستمر و چند روز در هفته مشکلات متعددی را برای سلامتی به همراه خواهد داشت. از ابتلا به دیابت نوع دو گرفته تا بیماری‌های قلبی و عروقی و سرطان پوست، ریه و مثانه از جمله مشکلاتی است که مصرف برنج حاوی آرسنیک آلوده در پی خواهد داشت.

توجه به این مساله در کودکان و نوزدان حائز اهمیت بیشتری است چرا که آرسنیک موجود در رژیم غذایی کودکان با مشکلات رشد شناختی، هوش و حافظه مرتبط است.

سازمان غذا و داروی آمریکا درباره مصرف برنج چه می‌گوید؟

سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هیچ مبنای علمی که براساس آن توصیه کند تا مصرف برنج به دلیل وجود آرسنیک حذف شود را اعلام نکرده است. «مصرف کنندگان می‌توانند برنج را به عنوان بخشی از یک رژیم متعادل استفاده کنند.» این‌ها صحبت‌های یک متخصص تغذیه است که البته مقدار دقیق مصرف روزانه و هفتگی برنج را مشخص نکرده است. او به خانواده‌هایی که کودکان بالای ۵ سال دارند توصیه کرده است که بیش از ۴ بار در هفته برنج مصرف نکنند.

FDA در سال ۲۰۲۰ دستورالعمل نهایی صنایع غذایی را نهایی کرد که براساس آن سطح ارگانیک معدنی نباید از ۱۰۰ قسمت در میلیارد غلات برنج بالاتر برود. این اقدام آرسنیک موجود در غلات برنج را از سال ۲۰۱۲ تا سال ۲۰۱۸ به میزان ۲۹ درصد کاهش داده است.