وضعیت کمبود دارو در کشور به مرحله بحرانی رسیده

جامعه ۲۴- چندی پیش محمود نجفی عرب، رئیس کمیسیون اقتصاد سلامت اتاق بازرگانی تهران اظهار کرد که «وزارت بهداشت در تامین تمام ارز ترجیحی مورد نیاز برای واردات دارو و مواد اولیه دارو با محدودیت‌هایی مواجه است و از این رو مسئولان این وزارتخانه مجبور شده‌اند در ماه‌های گذشته برخی از دارو‌ها و مواد اولیه آن‌ها را از فهرست دریافت کنندگان ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف کنند و همین موضوع به افزایش قیمت این دارو‌ها در بازار منجر شده است.»

وی در ادامه افزود: با تداوم محدودیت‌ها در تامین ارز، نمی‌توان انتظار داشت که تمام دارو‌ها در فهرست‌های حمایتی قرار گیرند. اگر ارز ۴۲۰۰ تومانی به شکلی کامل تمام نیاز‌های وارداتی دارویی کشور را پوشش دهد، می‌توان انتظار داشت که قیمت این محصولات بالا نرود، اما در غیر این صورت تغییر قیمت در برخی دارو‌ها غیرقابل اجتناب است.

در همین رابطه سایت دیده بان ایران با سیدعلی فاطمی، نایب رئیس انجمن داروسازان ایران به گفتگو پرداخته که مشروح این گفتگو را در ادامه می‌خوانید.

*آقای فاطمی! حدود ۲۰۰ قلم دارو در کشور به شدت نایاب و یا کم‌یاب شده است حتی اگر این دارو‌ها پیدا هم شود به شدت قیمت آن‌ها بالا رفته و مردم را دچار مشکلات و نگرانی‌های فراوان کرده است. نظر شما در این باره چیست؟

وزارت بهداشت یک سامانه به نام ۱۹۰ دارد که مردم کمبود‌های دارویی خودشان را به آن سامانه اعلام می‌کنند. در حال حاضر گزارش‌های این سامانه موجود است و نشان می‌دهد که کمبود دارو چه در خصوص دارو‌های داخلی و چه دارو‌های خارجی بیش از هر زمان دیگری مشاهده می‌شود. وضعیت حال حاضر کشور به دلیل کمبود‌های گسترده دارویی به وضعیت بحرانی تبدیل شده است. ما قبلاً هم در این خصوص اخطار‌های لازم را داده بودیم. ما قبلاً فقط در قسمت دارو‌های وارداتی کمبود داشتیم، اما در حال حاضر هم در دارو‌های وارداتی و هم دارو‌های تولید خودمان مشکل و کمبود جدی داریم. دامنه کمبود دارو به دارو‌های ایرانی هم رسیده و همه دسته‌های دارویی دارای کمبود فوق‌العاده شدید هستند.

*واکنش مقامات وزارت بهداشت به تذکرات جدی شما در خصوص کمبود دارو چه بود؟

مسئولیت برنامه تولید و واردات دارو در ایران بر عهده سازمان غذا و دارو است، اما همه مشکلات موجود به این سازمان بر نمی‌گردد. برخی از تصمیم‌گیری‌ها در این رابطه باید در سطح کلان گرفته شود. تا زمانیکه ارز ۴۲۰۰ تومانی در اختیار شرکت‌های واردکننده دارو‌های خارجی و مواد اولیه برخی دارو‌های داخلی اختصاص داده نشود، قطعاً وضعیت به همین شکل و بدتر هم خواهد شد. در حال حاضر دولت ارز لازم برای واردات را ندارد. از سویی دیگر اگر کارخانه‌های دارویی حس کنند که تولید دارو به جای سود برای آن‌ها زیان به همراه دارد از تولید چنین دارو‌هایی سر باز می‌زنند. در مجموع ارز ۴۲۰۰ تومانی هم می‌تواند باعث ارزانی قابل توجه دارو در کشور شده و هم باعث استفاده بی رویه از دارو‌ها و هم باعث خارج شدن دارو به صورت قاچاق از کشور شود. تبدیل ارز ۴۲۰۰ به ارز نیمایی بسیار به سود دولت است. الان با استفاده ارز نیمایی، دولت از هر دلار، ۲۶ هزار تومان سود می‌کند. دولت باید این سود را در اختیار سازمان بیمه قرار دهد که این سود به بیمار منتقل شود تا به بیماران هم فشار وارد نشود، چون با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، فشار بسیار زیادی به مردم وارد می‌شود.

بیشتر بخوانید: حذف ارز ترجیحی دارو و زخم بیمارانی که عمیق‌ می‌شود/ کمبود بودجه یا مقابله با فساد؛ بهانه‌ دولت کدام است؟

*شما با دادن این پیشنهاد به مقامات عالی‌رتبه، چه پاسخی را از این نهاد‌ها دریافت کردید؟

اتفاقاً ما این پیشنهاد را دادیم، اما این قضیه بستگی به این دارد که هم در مجلس شورای اسلامی و هم در هیئت وزیران و حتی شخص رئیس جمهور این پیشنهاد را قبول کنند. الان متاسفانه این یارانه‌ای که باید به بیماران نیازمند پرداخت شود، ابتدا به شرکت‌های دارویی واریز می‌شود که در شرکت‌ها امکان حیف و میل کردن این ارز‌ها وجود دارد، اما سازمان‌های بیمه بلد هستند که چگونه از این بودجه و یارانه در جهت رفع نیاز‌های بیماران استفاده کنند.

*تبعات حذف ۴۲۰۰ در برنامه بودجه ۱۴۰۱ که توسط دولت ابراهیم رئیسی حذف شده است تا چه اندازه می‌تواند به زیان مردم تمام شود؟

اگر این حذف با مدیریت خوب همراه باشد نه تنها تبعاتی ندارد بلکه بسیار به سود کشور تمام می‌شود، اما در خصوص دارو باید کاملاً قابل رهگیری باشد و تعرفه‌های لازم به بخش خصوصی پرداخت شود و مهم‌تر از همه سازمان‌های بیمه تقویت شوند مشکلی ایجاد نمی‌شود. سال گذشته واکسن آنفلونزا با ارز ۴۲۰۰ تومانی حدود ۴۰ هزار تومان بود، اما به محض آزاد شدن ارز در خصوص این واکسن و خرید آن با ارز نیمایی قیمت این آمپول حدودا ۵ برابر شد و به همین دلیل خیلی از مردم نتوانستند این آمپول را تزریق کنند! حالا شاید واکسن آنفلونزا برای همه قابل استفاده نباشد، اما در خصوص دارو بدین شکل نیست اگر قیمت هر دارو ۵ برابر شود قطعاً به مردم فشار مضاعفی وارد می‌شود؛ بنابراین دولت اگر می‌خواهد ارز ۴۲۰۰ تومانی را برای دارو حذف کنند سود حاصل از آن را به بیمه بدهند تا مردم در جهت تامین دارو دچار مشکل نشوند.

*در حال حاضر بسیاری از دارو‌ها افزایش قیمت چشمگیری داشته است، برای مثال برخی از شربت‌هایی که برای بیماری تشنج استفاده می‌شود از ۶۰ هزار تومان به یک میلیون تومان تغییر قیمت یافته است و البته این افزایش قیمت در خصوص بسیاری از دارو‌ها صدق می‌کند. از سویی دیگر برخی از داروخانه‌ها به نوعی به محل دلالی تبدیل شده یعنی به نوعی به‌صورت قاچاق به بیماران ارائه می‌شود، نظر شما در این رابطه چیست؟

این که قیمت یک دارو از ۶۰ هزار تومان به یک میلیون تومان تغییر قیمت داده می‌شود قطعاً به دلیل تغییر قیمت ارز نیست و این قیمت، قیمت بازار سیاه است. اگر ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف شود، قیمت دارو فوق‌اش حداقل ۴ یا ۵ برابر می‌شود نه اینکه از ۶۰ هزار تومان به یک میلیون تومان افزایش قیمت صورت می‌گیرد.

*بالاخره بازار به لحاظ روانی از این حذف ارز تاثیر می‌پذیرد و این‌که شما می‌گویید نهایتا با حذف آن قیمت دارو ۴ الی ۵ برابر می‌شود، قطعاً این افزایش قیمت بسیار بیشتر از این حرف‌هاست!

خیر، اینطور نیست. اگر ارز ۴۲۰۰ تومانی واقعاً برداشته شود و قیمت دارو نیمایی شود، دیگر شاهد کمبود دارو نبوده و دارو به وفور در بازار یافت می‌شود. شک نداشته باشید که با نیمایی شدن ارز دارو، دارو در ایران به شدت با وفور همراه بوده و قیمت دارو حداقل چهار یا برابر می‌شود، اما اگر قیمت‌گذاری دارو به بازار آزاد برود، قطعا قیمت دارو ۲۰ برابر هم می‌شود.