ایران در میان کشورهای مهاجر فرست

جامعه ۲۴- صالح قاسمی با اشاره به وضعیت «مهاجرت» در دنیا می‌گوید: مهاجرت امری کاملا طبیعی است که در دنیا اتفاق می‌افتد؛ جمعیتی از یک کشور به کشوری دیگر مهاجرت می‌کند و اساسا این موضوع مسئله نامطلوبی به شمار نمی‌آید.

بیش از ۹۰ درصد مهاجرت‌های جهان «اختیاری» است

وی با استناد به آمار‌های جهانی و اطلاعات منابعی از سازمان ملل متحد، صندوق جمعیت سازمان ملل متحد (UNFBA) و سالنامه آماری مهاجرت ایران، به ارائه آماری از وضعیت «مهاجرت» در دنیا و ایران می‌پردازد و می‌افزاید: در مجموع بیش از ۲۶۰ میلیون «مهاجر» در دنیا زندگی می‌کنند؛ به این معنی که ۲۶۰ میلیون نفر از جمعیت دنیا خارج از کشور خود زندگی می‌کنند که از این میزان حدود ۹۱ درصد را مهاجرت‌های «اختیاری و خودخواسته» و حدود ۹ درصد را مهاجرت‌های «اجباری یا پناه‌جویی» شامل می‌شود.

بیش از ۳۰ درصد مهاجران جهان، تحصیلات دانشگاهی دارند

به گفته دبیر مرکز مطالعات جمعیت، بیش از ۳۰ درصد مهاجران در سطح بین‌المللی، دارای مهارت‌های بالا و تحصیلات دانشگاهی هستند و با هدف تحصیلات، کسب زندگی و شرایط بهتر از کشور خود به کشوری دیگر مهاجرت می‌کنند.

میل ۱۵ درصد مردم دنیا به مهاجرت

همچنین بنابر اظهارات قاسمی و براساس آخرین آمارها، حدود ۱۵ درصد مردم دنیا تمایل به مهاجرت دارند.

دبیر مرکز مطالعات جمعیت در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به «کشور‌های مهاجرپذیر» در جهان بیان می‌کند: ایالات متحده، روسیه، عربستان سعودی، آلمان، انگلستان، امارات متحده عربی، فرانسه، کانادا، استرالیا، اسپانیا، ایتالیا و هند کشور‌هایی هستند که بیشترین مهاجرپذیری در جهان را به خود اختصاص داده‌اند.

وی می‌افزاید: در واقع امروز حدود ۱۵.۵ میلیون نفر مهاجر خارجی در ایالات متحده زندگی می‌کنند و حکایت از آن دارد که ایالات متحده سیاست‌های بسیار مدون و دقیقی در جذب مهاجران جهانی دارد و آن را اجرا می‌کند.

«ایرانی‌ها» بیشتر به چه کشور‌هایی «مهاجرت» می‌کنند؟

وی در ادامه به وضعیت مهاجرپذیری و مهاجرفرستی در ایران اشاره می‌کند و یادآور می‌شود: درخصوص وضعیت مهاجرت آمار و ارقام متعددی گفته می‌شود؛ اما از جمعیت ۸۵ میلیون نفری فعلی کشور، حدود چهار میلیون نفر «مهاجرفرستی» رخ داده است؛ به این معنی که حدود چهار میلیون نفر ایرانی، خارج از ایران زندگی می‌کنند که حدود ۴۷ درصد آن‌ها در آمریکای شمالی، ۲۹ درصد در اروپا، ۱۴ درصد در کشور‌های آفریقایی و عربی و ۱۰ درصد در کشور‌های آسیا و اقیانوسیه ساکن شده‌اند.

بیشتر بخوانید: تمایل بیشتر زنان برای مهاجرت

دبیر مرکز مطالعات جمعیت با اشاره به کشور‌هایی که بیشترین مهاجر از ایران را به خود اختصاص داده‌اند، ادامه می‌دهد: بیشترین مهاجران ایرانی که مقیم خارج از ایران هستند به ترتیب در کشور‌های ایالات متحده، قطر، کانادا، کویت و آلمان ساکن هستند.

رتبه ایران در بین کشور‌های مهاجر فرست

قاسمی خاطرنشان می‌کند: یکی از سوالاتی که از دانشجویان ایرانی مقیم خارج از کشور سوال شده و گویای حس وطن‌دوستی و تعصب به ایران است، این است که؛ آیا پس از اتمام تحصیلات، تصمیم شما، بازگشت به ایران است؟ که در این راستا ۴۱ درصد پاسخ «بله» و ۱۳ درصد پاسخ «خیر» را داده‌اند و ۴۶ درصد هم گفته‌اند که فعلا تصمیمی ندارند؛ لذا از این باب هم وضعیت مهاجرفرستی تحصیلی ایران در مقیاس جهانی وضعیت مطلوبی است.

وی با بیان اینکه ایران در مقایسه با آمار جهانی در بین کشور‌های مهاجرفرست دنیا رتبه ۵۴ را دارد، گفت: بیشترین کشور‌های مهاجرفرست در دنیا به ترتیب مربوط به کشور‌های بوسنی، هرزگوین، کاپورت، آلبانی، پرتقال، گرجستان، بلغارستان، لهستان و مکزیک است.

کشور‌های «مهاجرفرست» به «ایران»

دبیر مرکز مطالعات جمعیت در ادامه با اشاره به کشور‌های مهاجرفرست به ایران، بیان می‌کند: کشور‌هایی که بیشترین مهاجر را به ایران فرستاده‌اند عبارت از افغانستان، عراق، پاکستان، آذربایجان و ترکیه هستند.

وی این را هم می‌گوید که نکته‌ای که درمورد مهاجرفرستی در کشور باید موردتوجه قرار داد این است که باید راهبرد مشخص و سیاست کلان دقیقی در این زمینه داشته باشیم؛ اما متاسفانه نداریم. علی‌رغم وجود مجموعه‌هایی مانند شورای اجتماعی وزارت کشور و رصدخانه مهاجرت که مشغول رصد موضوع مهاجرت هستند، اما مدیریت مسئله مهاجرت، متولی و مدیریت مشخصی ندارد و این درحالیست که مسئله مهاجرت بر روی شاخص‌های جمعیتی به لحاظ کیفی بسیار اثرگذار است.

قاسمی با اشاره به اینکه تاثیر «مهاجرت» روی شاخص‌های جمعیتی بیشتر از آن که روی کمیت جمعیت اثرگذار باشد بر روی کیفیت جمعیت اثر می‌گذارد، ادامه می‌دهد: در حوزه مهاجرفرستی، بیش از ۵۵ درصد ایرانیانی که از ایران به کشور‌های دیگر مهاجرت می‌کنند، تحصیلات دانشگاهی دارند، اما در مقابل کمتر از ۵ درصد از اتباع بیگانه‌ای که به ایران مهاجرت می‌کنند و در ایران ساکن می‌شوند، دارای تحصیلات دانشگاهی هستند و این به معنی آن است که ما راهبرد مشخصی در این رابطه نداریم.

ایران؛ سکوی پرتاب جوانان افغانستانی

دبیر مرکز مطالعات جمعیت تصریح می‌کند: علاوه بر این، «مهاجرپذیری» در حوزه نیروی کار ساده نیز که در کشور اتفاق می‌افتد مدیریت نمی‌شود به طوریکه جوان‌های افغانستانی که وارد ایران می‌شوند به جهت نداشتن هویت، ندادن تابعیت مضاعف و ندادن خدمات و سرویس‌های اجتماعی، ایران را سکوی پرتابی کرده‌اند که در ایران مهارت‌آموزی کرده و انواع و اقسام مهارت‌های فنی و شغلی را کسب کرده و در مهاجرت دوم از ایران به سوی کشور‌های غربی مهاجرت می‌کنند؛ در واقع ایران، سکوی پرتاب جوانان افغانستانی و نیروی کار ساده‌ای شده است که به ایران مهاجرت می‌کنند.

وی معتقد است که باید به سرعت برای موضوع مهاجرت متولی تعیین شود؛ چه بسا تشکیل ستاد ملی جمعیت چنانچه در قانون جوانی جمعیت تصریح شده، هنوز تشکیل نشده و این درحالیست که تشکیل چنین ستادی می‌تواند کمک زیادی به مدیریت مسئله مهاجرت داشته باشد.