جمع‌آوری مراکز کاهش آسیب به قیمت راه‌اندازی یک دهکده؟

جامعه ۲۴- افزایش تعداد معتادان تهران به دلیل فعالیت مراکز کاهش آسیب و به دنبال آن احتمال انتقال این مراکز به خارج از شهر تهران و همچنین ایجاد دهکده سلامت معتادان در حالی طی یکماه گذشته از سوی پلیس مبارزه با موادمخدر مطرح شد که واکنش‌های کارشناسان حوزه اعتیاد را در پی داشت به طوری که رئیس سابق کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است، انتقال این مراکز به خارج از شهر کاری‌است اشتباه؛ و یا با ایجاد "دهکده سلامت" مگر می‌توان به معتاد خیابانی گفت "دمبل" بزن؟ و ... این طرح‌ها هر چند با نیت خیر ولی، علمی و کارشناسی نیست.

علی هاشمی، در واکنش به سخنان رییس پلیس مبارزه با موادمخدر تهران بزرگ که وجود دی آی سی‌ها و خدمات پزشکی رایگان، ام ام تی‌ها یا همان متادون درمانی، شلتر‌ها و... در میان معتادان را از جمله دلایل افزایش جمعیت معتادان متجاهر در محلات آسیب‌خیزی، چون هرندی و شوش اعلام کرده بود، می‌گوید: سال ۱۳۸۱ ستاد با مشارکت دستگاه‌های مربوطه توانست در ایران ۷۰ تا ۱۰۰ مرکز کاهش آسیب که به آن‌ها مراکز گذری (DIC) گفته می‌شود را طراحی کند. این کار با هماهنگی سازمان ملل و مسئولان انتظامی و قضایی وقت صورت گرفت؛ گرچه در اوایل مسئولان انتظامی و قضایی مخالف بودند، اما با کمک UN جلسات زیادی برگزار و بعد از بازدید‌هایی از مراکز درمان در کشور‌هایی مثل ایتالیا، فرانسه و انگلیس این برنامه‌ریزی در ایران انجام شد.

وی می‌افزاید: همه مسولان در آن زمان هم ایجاد مراکز کاهش آسیب در مکان‌هایی خاص از کشور و بخش‌هایی که معتادان تجمع داشتند را قبول داشتند؛ اوایل مردم مخالف وجود این مراکز در محله‌ها بودند، اما یکسال از وجود آن‌ها نگذشته بود که همین مردم حتی نذری‌های خود را در این مراکز توزیع می‌کردند.

دبیرکل اسبق ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور با بیان اینکه مراکز کاهش آسیب برنامه‌ای است که در دنیا برای معتادان خیابانی طراحی شده است، اظهار می‌کند: کشور‌های اروپایی توانسته‌اند معتادان متجاهر را از طریق مراکز کاهش آسیب کنترل کنند و حتما مراکز کاهش آسیب باید داخل شهر و در محل تجمع معتادان متجاهر دایر باشند.

بیشتر بخوانید:  ابهامات ایجاد قرارگاه اجتماعی توسط شهرداری در تهران

هاشمی با طرح این پرسش که مگر در جیب معتاد پولی وجود دارد که آن‌ها از خیابان مولوی تهران به مرکزی خارج از شهر بروند و بازگردند؟ ادامه می‌دهد: این مراکز باید در همان مناطقی که معتادان وجود دارند، طراحی و ایجاد شوند.

وی در ادامه با اشاره به پیشنهاد ناجا مبنی بر اینکه معتادان در پایتخت از طریق سیستم‌های بیومتریک شناسایی شوند و خدمات از طریق خودرو‌های مجهز دم در خانه و ... به آنان ارائه شود، می‌گوید: موضوعی که پلیس اشاره کرده همان موبایل سنتر است. ما مراکزی داشتیم که همکاران با دوچرخه و موتور از کوچه‌ها بازدید کرده و هرجایی که معتاد متجاهری وجود داشت به آن‌ها لوازم بهداشتی ارائه می‌شد؛ حتی طی بازه زمانی این کار با همراهی هلال احمر انجام می‌شد و این بخش از اظهارات پلیس تناقضی با این کار ندارد.

رئیس سابق کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام در بخش دیگری از سخنان خود تصریح می‌کند: از سال ۱۳۸۲ تا سال ۱۳۹۰ جمهوری اسلامی ایران در هر سمینار بین‌المللی در دنیا، یک اتاق و میز برای برنامه کاهش آسیب داشت، به طوریکه در روز اول یا دوم سخنرانی، حتما گروهی از ایران باید سخنرانی می‌کردند، زیرا ایران برنامه‌های موفقی در حوزه کاهش آسیب داشت. در سمینار‌های بین‌المللی همایش‌های بزرگی داشتیم و ایران یکی از کشور‌هایی بود که طی ۸ سال بالاترین رشد را در برنامه‌های کاهش آسیب و کنترل بیماری ایدز ناشی از تزریق مواد مخدر داشت، اما بعد‌ها متاسفانه این برنامه‌ها از بین رفت.

وی در ادامه انتقال مراکز کاهش آسیب به خارج از شهر را کاری اشتباه دانست و با اشاره به پیشنهاد پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ مبنی بر ارائه خدمات به معتادان از طریق خودرو‌های مجهز در دم در خانه می‌افزاید: اگر بخواهیم خدمات را از طریق خودرو‌های مجهز در دم در خانه و ... به معتادان ارائه کنیم، کار علمی است که در دنیا انجام می‌شود و ایران نیز انجام می‌دهد.

هاشمی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به طرح ایجاد دهکده سلامت معتادان، تاکید می‌کند: می‌توان به جای این تفکر که ۲۰ هزار معتاد خیابانی تهران را با بودجه‌های هزار میلیاردی و دو هزار میلیاردی به دهکده سلامت منتقل کنیم، چنین هزینه‌هایی را برای مراکز کاهش آسیب صرف کنیم. هزینه مراکز کاهش آسیب بسیار کمتر از ساخت و ساز دهکده سلامت ویژه معتادان متجاهر است. می‌گویند برای راه‌اندازی دهکده سلامت می‌خواهیم هزار میلیارد هزینه کنیم؛ این درحالیست که هزار میلیاردی که طی پنج سال طول می‌کشد، با تورم، حدود ۵ هزار میلیارد تومان خواهد بود.

رئیس سابق کمیته مستقل مبارزه با مواد مخدر مجمع تشخیص مصلحت نظام با طرح این پرسش که در دهکده سلامت قرار است چه نوع حمایت‌های اجتماعی، برنامه‌های روانشناسی و مددکاری انجام شود؟، ادامه می‌دهد: با ایجاد سالن ورزشی مگر می‌توان به معتاد خیابانی گفت در آنجا دمبل بزن؟ یا با ایجاد سینما مگر می‌توان برای آن‌ها فیلم پخش کرد؟ این طرح‌ها هر چند با نیت خیر، ولی علمی و کارشناسی نیست.

دبیرکل اسبق ستاد مبارزه با مواد مخدر کشور بیان می‌کند: نکته دیگر این است که نیروی انتظامی نباید به تنهایی چنین طرح‌هایی را ارائه کند. این طرح‌ها میان بخشی است. این پیشنهادات زمانی می‌تواند عملیاتی شود که در ستاد مبارزه با مواد مخدر و کمیته تلفیق تصویب شود؛ یک دستگاه به تنهایی نمی‌تواند برنامه‌ای را عملیاتی کند حتی اگر بودجه را خودش پرداخت کند. امیدوارم ستاد مبارزه با مواد مخدر در کشور مدیریت این طرح‌ها را بدست گیرد.

وی در ادامه با اشاره به صحبت‌های رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ که وجود دی آی سی‌ها و خدمات پزشکی مجانی، شلتر‌ها و... در محله شوش و هرندی و در بخشی دیگر نیز توزیع رایگان غذا در میان معتادان از سوی خیرین را موجب مهاجرت معتادان استان‌های دیگر به تهران عنوان کرده بود، اظهار می‌کند: اتفاقا این نکته مثبت کار است به این معنی که معتادان قبول دارند که برنامه کاهش آسیب برایشان مفید است، در غیر این صورت از چنین برنامه‌ای فرار می‌کردند.

هاشمی تاکید می‌کند: اگر برنامه‌ای قوی است باید برای تقویت آن سعی شود. پس باید مراکز کاهش آسیب در شهر‌های دیگر ایجاد و در تهران توسعه یابد.