پیک اومیکرون ناکارآمدی وزارت بهداشت و نظام دارویی کشور را نشان داد/ ریشه‌ها و دلایل کمبود دارو

جامعه ۲۴- در ماه‌های گذشته کمبود داروی بیماران تالاسمی، هموفیلی و SMA، شرایط بغرنجی را برای آنان به وجود آورد، پیش از آن داروی بیماران صعب‌العلاج و خاص نیز در وضعیت مناسبی در حوزه دارویی وجود نداشت. روز گذشته نیز علی فاطمی نایب رئیس انجمن داروسازان کشور از کمبود حدود ۱۰۰ قلم دارو در کشور خبر داد.

همانگونه که گفته شد این کمبود‌ها پیش از این نیز وجود داشت با این حال آنچه در سخنان فاطمی جدید است کمبود اقلامی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها است. به گفته وی در حال حاضر سوسپانسیون یا شربت‌های آنتی بیوتیک در بعضی استان‌ها نایاب شده است و دارو‌های رایجی مانند آمپول ب کمپلکس، آمپول استامینوفن، سرم‌ها و حتی قطره بینی کلرور سدیم، به سختی در داروخانه‌ها پیدا می‌شود.

ریشه‌های کمبود دارو

شهاب‌الدین جنیدی، عضو انجمن داروسازان تهران در گفتگو با جامعه ۲۴ در رابطه با دلایل کمبود این دارو‌ها اظهار کرد: کمبود دارو همواره وجود داشته و در سال‌های اخیر روزی را بدون کمبود دارو به ویژه دارو‌های ضروری طی نکردیم، حال شدت و ضعف و فوریت و اولویت متفاوتی داشته‌اند.

وی افزود: کمبود‌های دارویی بیماری‌های خاص و صعب‌العلاج که جمعیت کمتری دارند تا رسانه‌ای نشود به گوش همگان نمی‌رسد، اما در برخی از بحران‌هایی مانند پیک‌های کرونا که برخی دارو‌ها در پروتکل درمانی قرار می‌گیرند و مردمی که به این دارو‌ها نیاز پیدا می‌کنند بیشتر است، هرگونه کمبود دارویی بیش از گذشته انعکاس پیدا می‌کنند.

جنیدی ادامه داد: نخستین دلیل کمبود دارو در حال حاضر با توجه به شرایط فعلی اومیکرون که میزان سرایت آن بسیار زیاد است، تعداد افراد درگیر است که زیاد گزارش شده است، لذا مصرف و درخواست دارو‌های آن‌ها نیز افزایش پیدا کرده و بعضا این دارو‌ها با توجه به تعداد زیاد مصرف کننده، دچار کمبود می‌شوند، چنانکه حتی برخی از آنتی بیوتیک‌های معمول هم با کمبود مواجه می‌شوند. از سوی دیگر با افزایش این بیماران چنین ذخیره دارویی را در نظام دارویی خود نداشتیم.

این عضو انجمن داروسازان تهران ادامه داد: یکی دیگر از دلایل کمبود‌های دارویی کشور به موضوع تحریم و مشکلاتی برمی‌‌گردد که در زمینه ثبت سفارش مواد اولیه دارویی داریم. اگر همین امروز هم ثبت سفارش کنیم تا رسیدن به محصول نهایی شش ماه زمان نیاز خواهد بود.

وی دلیل سوم را قیمت‌گذاری دارو و ایجاد مشکل برای تولیدکنندگان دانست و گفت: با توجه به قیمت‌گذاری‌های انجام شده امکان دارد که تولیدکنندگان، خط تولید خود را کاهش داده باشد که در این رابطه سندیکای صاحبان صنایع دارویی کشور باید با آنالیز تک تک دارو‌ها، نظر خود را اعلام کنند که این موضوع در قیمت‌گذاری و تولید تأثیرگذار است.

بیشتر بخوانید: پوشش بیمه یا یارانه سلامت؛ ۲ پیشنهاد برای جلوگیری از افزایش قیمت دارو

جنیدی ادامه داد: دلیل آخر نیز به نیاز کاذب مردم که فکر می‌کنند بیشتر از حد معمول باید دارو نگهداری کنند تا نگرانی‌های خود برای آینده را رفع کنند ارتباط دارد.

نبود چشم انداز مصرف دارو

این عضو انجمن داروسازان تهران یادآور شد: به غیر از موارد دارو‌های تخصصی که همواره مشکلاتی را برای بیماران ایجاد می‌کند، چیزی که الان جامعه پزشکی، داروسازان و مردم با آن روبه‌رو هستند کمبود اقلام و فرآورده‌های دارویی است که بسیاری از آن فرآورده‌های ساده‌ای هستند که چشم‌انداز آن از اندازه مصرف مورد نیاز در بهمن‌ماه با تمام ضرایب تصوری که تولیدکنندگان می‌توانند داشته باشند بیشتر بوده است به حدی که فرآورد‌ه‌هایی که تکنیک‌های پیچیده ساخت ندارند یا فرآورده‌هایی که صفر تا ۱۰۰ آن در داخل تولید می‌شوند نیز دچار کمبود شده است.

وی تأکید کرد: با این حال اومیکرون و فراگیری آن که مراجعان سرپایی آن افزایش پیدا کرده است موجب شده تا با کمبود دارو‌های معمول هم مواجه باشیم، هرچند وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو نیز باید در مورد برنامه‌ریزی‌های خود توضیح دهند.

جنیدی بیان کرد: حجم دارو‌های فعلی که در پیک اومیکرون تجویز می‌شود ورای تصور هر سیستم مدیریتی با هر ضریب پیش‌بینی است. شش‌ ماه قبل نمی‌دانستیم که گونه‌ای مانند اومیکرون منتشر می‌شود که علائم آن متفاوت بوده و همانند سرماخوردگی‌های دیگر، دارو‌های معمول برای آن تجویز می‌شود. اگر این اطلاعات در شش ماه قبل وجود داشت شاید تولید این دارو‌ها افزایش پیدا می‌کرد.

غافلگیری وزارت بهداشت و نظام دارویی کشور با شیوع اومیکرون

به گزارش جامعه ۲۴ ، در حالی مقصر اصلی کمبود دارو، مردم و شیوع اومیکرون در کشور جلوه داده می‌شود که بدون شک وزارت بهداشت می‌توانست با پیش‌بینی شرایط فعلی و همزمان با شیوع اومیکرون در دنیا، تدابیری اتخاذ کند که قدری از حجم کمبود دارو در کشور کاسته شود؛ این مسئله مثال احتمالی آن مقام مسئولی است که در زمان وقوع زمین لرزه شدید در کشور و کمبود اقلام و تجهیزات مورد نیاز به زلزله زدگان توجیه کند که «نمی‌دانستیم چنین زلزله شدیدی را در پیش داریم».

بهرحال یکی از وظایف سیستم بهداشت و درمان کشور پیش بینی به‌موقع موج‌های بیماری به خصوص در اپیدمی کرونا و اتخاذ تدابیر لازم در حوزه‌های دارویی، بیمارستانی و ... است تا کشور با کمترین تلفات ممکن از پیک‌های احتمالی عبور کند.