دسترسی نابرابر به خدمات سلامت

جامعه ۲۴- بدون برقراری عدالت در سلامت، تحقق بسیاری از اهداف نظام سلامت میسر نخواهد شد. در همین راستا، دیروز یک نشست علمی درباره بررسی مبحث عدالت در سلامت برگزار شد. این نشست به همت انجمن علمی پزشکی اجتماعی ایران با عنوان «نابرابری ها‌ی اجتماعی و سلامت» برگزار شد. این نشست درواقع با کمی تاخیر به مناسبت اول اسفند، روز جهانی عدالت اجتماعی برقرار شد.

دبیری این جلسه را علی‌پاشا میثمی، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس انجمن علمی پزشکی اجتماعی ایران بر عهده داشت. سخنرانان این جلسه نیز محمدرضا واعظ مهدوی، استاد فیزیولوژی پزشکی و رئیس انجمن اقتصاد سلامت ایران بود که با عنون «تاثیر نابرابری و تبعیض اجتماعی بر سلامت در سطح فردی» سخنرانی کرد.

سخنران بعدی هم ابوالقاسم پوررضا، جامعه شناس و استاد اقتصاد سلامت، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی تهران است که به تحلیل «ارتباط نابرابری و تبعیض اجتماعی با سلامت در سطح جامعه» پرداخت.

همچنین امیرحسین تکیان، مسئول مرکز تحقیقات عدالت در سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران هم از «نتایج مطالعات نابرابری‌های سلامت در کشور» سخن گفت. در این جلسه، مرضیه نجومی، استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران و دبیر شورای آموزش پزشکی عمومی هم به موضوع «اهمیت آموزش عدالت اجتماعی در دوره پزشکی عمومی» پرداخت.

از سوی دیگر، محمد زکریا پزشکی، دانشیار دانشکده پزشکی و مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت دانشگاه علوم پزشکی تبریز هم به معرفی کتاب «آموزش پزشکی، سیاست و عدالت اجتماعی: حل تضادها» پرداخت.

امیرحسین تکیان، استاد تمام و رئیس گروه سلامت جهانی و سیاستگذاری دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفتگو با سپید به برخی از اهداف برگزاری این نشست پرداخت. در سخنرانی تکیان به سنجش نابرابری‌ها در حوزه سلامت، آمار‌های این حوزه و راهکار‌های کاهش آن پرداخته شد.

مسئول مرکز تحقیقات عدالت در سلامت دانشگاه علوم پزشکی تهران تاکید کرد: «مهم‌ترین هدف غایی نظام سلامت، عدالت است. یعنی من شهروند با هر درجه از درآمد و در هر منطقه جغرافیایی بتوانم بدون مشکل به خدمات بهداشتی و درمانی دسترسی داشته باشم. متاسفانه در کشور ما برخلاف اصل ۲۹ قانون اساسی و سیاست ها‌ی کلی نظام سلامت، بحث عدالت در سلامت به شدت نگران کننده است. البته اقدامات خوبی در دهه ها‌ی اخیر انجام شده، اما هنوز دهک ها‌ی نابرخوردار جامعه، پرداختی بیشتری در حوزه سلامت دارند. به طور مثال، جمعیت روستایی ما به طرز معناداری، هزینه بیشتری در حوزه سلامت پرداخت می‌کند.»

بیشتر بخوانید:  توزیع ناعادلانه «داروخانه» در تهران

این دانش آموخته سیاستگذاری سلامت، خاطرنشان کرد: «در دوران طرح تحول سلامت، پرداختی از جیب بیماران از بالای ۵۰ درصد به زیر ۳۵ درصد رسید، اما الان ما دلایل کافی داریم که بگوییم پرداختی از جیب بیماران به بالای ۴۰ درصد رسیده است. با مدلینگ‌ها و محاسبات غیررسمی که خیلی به واقعیت نزدیک است، فکر می‌کنیم الان پرداختی مردم به بیشتر از ۴۰ درصد است. در برنامه چهارم توسعه قرار بود پرداختی از جیب بیماران به زیر ۳۰ درصد برسد که هیچ زمانی به این هدف نرسیدیم. حتی در سال ۱۳۹۳ که بودجه عظیمی برای طرح تحول سلامت تامین شد، باز هم به این عدد نرسیدیم. در تایلند رقم پرداختی بیماران حدود ۱۸ درصد کل هزینه‌ها است و درترکیه فکر می‌کنم این رقم حدود ۲۰ درصد است که با کشور ما تفاوت معناداری دارد.»

وی یادآور شد: «همچنین به طور بارزی میزان تخت ها‌ی بیمارستانی ما بسیار پایین‌تر از حد استاندارد است. با وجود اقداماتی که انجام شده، اما هنوز حداکثر کمتر از ۱۵۰ هزار تخت بیمارستانی داریم. آلمان با جمعیتی مشابه ما حدود ۴۷۰ هزار تخت بیمارستانی دارد که البته من نمی‌خواهم ایران را با آلمان مقایسه کنم که یکی از بالاترین ها‌ی این شاخص در دنیاست، اما در مقایسه با بسیاری از کشور‌ها نیز سرانه تخت بیمارستانی پایینی داریم. جدای از آن، توزیع تخت‌ها هم مشکل اساسی دارد. در توزیع منابع انسانی حوزه سلامت هم مشکل جدی داریم.»