یافته‌های جدید درباره اثرات ضد چاقی ویتامین E

جامعه ۲۴ چاقی و پیامد‌های آن برای سلامتی، به یک مشکل جهانی تبدیل شده است. با وجود این، مواد یا دارو‌های بسیار کمی می‌توانند با چاقی مبارزه کنند.

پژوهشگران ژاپنی در پروژه جدیدی، اثرات ضد چاقی "توکوترینول‌ها" (Tocotrienols) را که زیرگروهی از ویتامین E هستند، بررسی کردند. آزمایش‌ها نشان دادند که توکوترینول‌ها، وزن به دست آمده توسط موش‌ها در رژیم غذایی پرچرب را به طور قابل‌توجهی کاهش می‌دهند و سطح کلسترول بد را نیز پایین می‌آورند. نتایج این پژوهش، راه را برای ارائه درمان‌های موثر چاقی هموار می‌کنند.

در چند دهه گذشته، چاقی به طور فزآینده‌ای در سراسر جهان شایع شده است. از آن جا که چاقی اغلب به بروز بیماری‌های دیگری مانند دیابت و اختلالات قلبی-عروقی منجر می‌شود، یک مشکل اجتماعی نگران‌کننده در کشور‌های توسعه‌یافته و در حال توسعه به شمار می‌رود. اگرچه بسیاری از ما می‌دانیم که رعایت یک رژیم غذایی متعادل و ورزش فراوان، بهترین راه برای پیشگیری از چاقی است؛ اما در صورت لزوم، در اختیار داشتن دارو‌هایی برای درمان موثر آن نیز سودمند خواهد بود.

مواد یا دارو‌های شناخته‌شده بسیار کمی وجود دارند که بتوانند به پیشگیری از چاقی و بیماری‌های ثانویه وحشتناک آن یا درمان آن‌ها کمک کنند. یک مشکل دیگر این است که برخی از مکانیسم‌های ورای بیماری‌های ناشی از چاقی، نامشخص هستند. به عنوان نمونه، شواهدی وجود دارند که نشان می‌دهند چاقی به افزایش استرس اکسیداتیو در بدن منجر می‌شود. برخی از دانشمندان گمان می‌کنند که افزایش استرس اکسیداتیو به دلیل این است که چاقی، راه را برای اختلالات عصبی مانند بیماری آلزایمر هموار می‌کند. با در نظر گرفتن این موضوع، اگر دارو‌های ضد چاقی نیز عملکرد آنتی‌اکسیدانی قوی داشته باشند، ممکن است مفید واقع شوند.

بیشتر بخوانید: چگونه بعد از ماه رمضان چاق نشویم؟

یک گروه پژوهشی ژاپنی به سرپرستی پروفسور "کوجی فوکوی" (Koji Fukui) از موسسه فناوری شیباورا در ژاپن، با در نظر گرفتن این پس‌زمینه تصمیم گرفتند تا تعیین کنند که آیا توکوترینول‌ها می‌توانند ترکیباتی باشند که ما به دنبال آن هستیم. اگرچه نشان داده شده است که توکوترینول‌ها، افزایش وزن بدن را در موش‌هایی که با رژیم غذایی پرچرب تغذیه شده‌اند، سرکوب می‌کنند؛ اما اطلاعات زیادی در مورد مکانیسم‌های اساسی ورای آن یا نحوه انجام گرفتن این کار وجود ندارد. پژوهشگران برای روشن کردن این موضوع، آزمایش‌های گوناگونی را روی موش‌هایی که با توکوترینول‌ها یا بدون آن‌ها درمان شده بودند، انجام دادند.

همان‌گونه که انتظار می‌رفت، تغذیه با رژیم غذایی پرچرب به مدت بیش از ۱۳ هفته باعث شد که موش‌ها در مقایسه با گروه کنترل‌شده، وزن زیادی اضافه کنند. در مقابل، موش‌های دارای رژیم غذایی پرچرب که با توکوترینول‌ها تحت درمان قرار گرفتند، به طور قابل توجهی وزن پایین‌تری داشتند. پژوهشگران دریافتند که توکوترینول‌ها، تجمع بافت چربی سفید را در اطراف کلیه‌ها کاهش می‌دهند و از کبد در برابر آسیب ناشی از رژیم غذایی پرچرب محافظت می‌کنند. علاوه بر این، توکوترینول‌ها به کاهش سطح لیپوپروتئین با چگالی کم یا کلسترول بد در خون کمک کرد؛ بدون این که بر سطح لیپوپروتئین با چگالی بالا یا کلسترول خوب تاثیر بگذارد.

پروفسور فوکوی اظهار داشت: نتایج پژوهش ما به طور کلی نشان می‌دهند که مصرف بیشتر توکوترینول‌ها در غذا‌های روزانه ممکن است برای جلوگیری از چاقی موثر باشد.

پژوهش‌های پیشین گزارش داده‌اند که چاقی ممکن است به اختلال عملکرد شناختی منجر شود؛ بنابراین پژوهشگران آزمایش‌های متعددی را نیز برای بررسی این موضوع انجام دادند که آیا توکوترینول‌ها می‌توانند به جلوگیری از استرس اکسیداتیو در مغز و کاهش تغییرات شناختی و رفتاری ناشی از رژیم غذایی پرچرب کمک کنند یا خیر.

طی آزمایش، تفاوت معنی‌داری بین موش‌هایی که با رژیم غذایی پرچرب تحت درمان قرار گرفتند و موش‌هایی که با رژیم غذایی پرچرب به علاوه توکوترینول‌ها درمان شدند، وجود نداشت و هر دو گروه، فعالیت کاهش‌یافته‌ای را نشان دادند. با وجود این، به نظر می‌رسد موش‌هایی که تنها با رژیم غذایی پرچرب درمان شدند، کمتر در مرکز یک محفظه آزمایش حرکت می‌کنند. چنین رفتاری عموما مرتبط با اضطراب یا افسردگی در نظر گرفته می‌شود. پژوهشگران در تلاش برای روشن شدن این که چرا رژیم غذایی پرچرب چنین تاثیری دارد، سطوح چند نشانگر زیستی را بررسی کردند که نشان‌دهنده استرس اکسیداتیو در مغز هستند و همچنین بیان فاکتور‌های نوروتروفیک مشتق از مغز را بررسی کردند که برای رشد نورون‌ها و عملکرد شناختی، حیاتی به شمار می‌روند. با وجود این، آن‌ها هیچ تفاوت قابل توجهی را بین این دو گروه پیدا نکردند و پرسش ما را در مورد این که چرا رژیم غذایی پرچرب بر رفتار موش‌ها تاثیر دارد، بدون پاسخ باقی گذاشتند.

اگرچه برخی از اثرات توکوترینول‌ها بر بدن هنوز مانند یک راز باقی مانده‌اند، اما این پژوهش یقینا راه را برای ارائه دارو‌هایی که به مبارزه با چاقی کمک می‌کنند، هموار می‌سازد.

پروفسور فوکویی گفت: ما امیدواریم که بررسی‌های ما، امکان پژوهش بیشتر در مورد مواد ضد چاقی مانند توکوترینول‌ها و ترکیبات مشابه را افزایش دهد. هدف نهایی ما، کاهش تعداد افرادی است که از بیماری‌های مرتبط با چاقی رنج می‌برند.