افسردگی اختلال رایج در میان زنان خانه دار

جامعه ۲۴-  بسیاری از زنان در جهان بنا بر انتخاب خود یا به دلایل دیگر خانه‌دار هستند، جمعیتی که بسیاری از آنان با اختلال افسردگی دست به گریبان هستند. زنان خانه‌دار امروز معمولا نسبت به اینکه فعالیت‌های‌شان نوعی شغل تلقی نمی‌شود احساسی منفی دارند.

در واقع خانه‌داری کاری بدون تعطیلی، فاقد دستمزد و بیمه و حتی بعضا بدون دریافت توجه و قدرشناسی از طرف اعضای خانواده است. در واقع آنچه زنان خانه‌دار انجام می‌دهند و درمواردی نشان از خودگذشتگی آنان است به تدریج به عنوان وظیفه آنان در نظر گرفته شده و از سوی اعضای خانواده حمایت کافی دریافت نمی‌کنند.

زنان خانه‌دار همزمان که باید به رتق و فتق امور خانه رسیدگی کنند باید فرزندپروری و همسرداری را نیز به بهترین وجه ممکن انجام داده و در مواقع مقتضی نقش معلم خصوصی فرزندان را نیز بر عهده بگیرند.

چرا افسردگی اختلال رایج در میان زنان خانه دار است؟

افسردگی یکی از اختلالات روانی رایج در میان زنان خانه‌دار است و این موضوع دلایل مختلفی دارد که اغلب به شرایط اجتماعی، روانی و فرهنگی آنها بازمی‌گردد. زنان خانه‌دار معمولاً بخش عمده‌ای از وقت خود را در خانه می‌گذرانند و با کار‌های تکراری و بی‌وقفه‌ای مانند آشپزی، نظافت، مراقبت از فرزندان و رسیدگی به امور خانه درگیر هستند؛ این کار‌ها اگرچه برای خانواده ضروری‌اند، اما اغلب بی‌ارزش تلقی می‌شوند و کسی قدردان آنها نیست. همین احساس نادیده گرفته شدن می‌تواند به مرور حس بی‌اهمیتی، ناکارآمدی و تنهایی را در زن تقویت کند و زمینۀ افسردگی را فراهم سازد.

علاوه بر این، بسیاری از زنان خانه‌دار از ارتباطات اجتماعی محدودتری نسبت به زنان شاغل برخوردارند. نبود فرصت برای گفت‌و‌گو، تعامل با افراد جدید، یا شرکت در فعالیت‌های خارج از خانه باعث می‌شود دایرۀ اجتماعی آنها کوچک‌تر شود و احساس انزوا و تنهایی در آنها افزایش یابد. از سوی دیگر، نداشتن استقلال مالی می‌تواند فشار روانی زیادی به آنها وارد کند؛ چون در بسیاری از موارد وابستگی اقتصادی به همسر باعث می‌شود زنان نتوانند خواسته‌ها و نیاز‌های خود را آزادانه بیان کنند یا در تصمیم‌گیری‌های خانوادگی نقش فعالی داشته باشند.

فرهنگ سنتی حاکم بر برخی جوامع نیز در تشدید این وضعیت نقش دارد. وقتی نقش زن صرفاً در خانه‌داری خلاصه می‌شود و ارزش‌گذاری اجتماعی چندانی برای این نقش صورت نمی‌گیرد، عزت‌نفس زنان ممکن است به مرور کاهش یابد. از سوی دیگر، بسیاری از زنان خانه‌دار به دلیل بار سنگین مراقبت از کودک و نداشتن فرصت برای رسیدگی به خود، به تدریج دچار فرسودگی روانی می‌شوند. همه این عوامل در کنار هم می‌توانند شرایطی ایجاد کنند که افسردگی در میان زنان خانه‌دار به یک مسئله شایع تبدیل شود. آگاهی‌رسانی، حمایت اجتماعی، و فراهم کردن فرصت‌هایی برای رشد فردی می‌تواند از شدت این مشکل بکاهد.

شیوع افسردگی در میان زنان خانه‌دار

جالب است بدانید که زنان خانه‌دار بیش از سایر زنان دچار افسردگی می‌شوند آنچنانکه براساس گزارشی که موسسه گالوپ ارائه داده است زنان خانه‌دار بیش از زنان شاغل در معرض افسردگی قرار دارند، اما تنها ۲۸ درصد آن‌ها افسردگی خود را گزارش می‌کنند این درحالیست که ریسک ابتلا به افسردگی درمیان زنان فاقد فرزند یا زنان شاغل ۱۷ درصد است.

در این نظرسنجی، مادران خانه‌دار گفته بودند احساس رنج و چالش در آن‌ها بیش از احساس موفقیت و پیشرفت است آن‌ها همچنین از کم‌ارزش انگاری فعالیت‌شان که سخت و منزوی‌کننده است گلایه داشتند. توجه به وضعیت جسمی و روانی زنان خانه‌دار آنقدر مهم است که روز سوم نوامبر مصادف با ۱۲ آبان ماه به عنوان روز جهانی زنان خانه‌دار نام گرفته است.

زنان خانه‌دار در سراسر جهان با تحمیل وظیفه‌ای به نام مادر و زن خانه‌دار خوب بودن بدون انتظار جبران از سوی خانواده مواجه هستند آن‌ها موظفند که بدون انتظار پاداش و تحت هر شرایطی وظایف منتسب به خود را به خوبی‌ انجام دهند، آن‌ها علاوه بر ابتلا به بیماری‌های جسمی مانند نارسایی‌های قلبی و ریوی و مشکلات ستون فقرات و مشکلات جدی حرکتی در دست و پا و گردن به مشکلات روانی ناشی از بی‌توجهی اعضای خانواده و به‌ویژه همسر مبتلا می‌شوند. در میان زنان خانه‌دار افسردگی شایع‌ترین اختلال روانی است.

دلایل افسردگی در زنان خانه دار

انجام کار‌های تکراری روزانه، گرفتار روزمرگی شدن، کاهش تفریح و معاشرت با دوستان و فامیل، نبود هدف و برنامه‌ریزی برای آینده، کسالت و بی‌حوصلگی، کم شدن معاشرت با دوستان و فامیل، تنها ماندن در خانه، استفاده زیاد از تلویزیون و شبکه‌های اجتماعی، حس بیهودگی، کم تحرکی و فقدان هیجان و تغییر در زندگی از جمله دلایلی هستند که زمینه احساس افسردگی در زنان را فراهم می‌کنند.

از طرف دیگر تحقیقات نشان می‌دهد که بسیاری از مادران خانه‌دار قرار داشتن تحت فشار مالی و عدم دریافت دستمزد را مهم‌ترین عامل در احساس منفی و افسردگی خود اعلام کرده‌اند. همچنین متخصصان استرس ناشی از کارخانه و تربیت فرزندان را عاملی برای ابتلای زنان خانه‌دار به افسردگی و اختلالات خواب در طولانی مدت می‌دانند.

بیشتر بخوانید: چگونه از کودک قربانی تجاوز حمایت کنیم؟

علائم افسردگی در زنان خانه دار

افسردگی در میان زنان خانه‌دار نشانه‌های خاصی دارد که به راحتی قابل تشخیص است. اگر مشاهده کردید مادر، همسر یا یکی از دوستان خانه‌دار شما چنین علائمی دارد حتما او را تشویق کنید تا ضمن مراجعه به مشاور برای تغییر سبک زندگی خود اقدام کند.

زنان خانه‌دار افسرده کمتر به سر و وضع خود اهمیت داده و از لباس‌های شلخته و نامرتب استفاده می‌کنند.
آن‌ها عادات معمول زنان مانند اصلاح سر و صورت، استحمام، مرتب کردن رخت‌خواب، شانه کردن مو‌ها و سایر کار‌های شخصی یک زن را کنار گذاشته و در واقع انرژی لازم برای انجام چنین فعالیت‌هایی را ندارند در حالی که این وضعیت بر احساس پوچی و افسردگی آن‌ها اضافه می‌کند.

زنان خانه‌دار در شرایط افسردگی از بدرقه هر روز همسر و فرزندان به سمت محل کار و مدرسه و ... و نیز انتظار برای بازگشت او و ماندن در خانه احساس ناخوشایندی دارند با این حال انرژی کافی برای خروج از خانه را نداشته و در خانه می‌مانند.

این زنان توان و انگیزه تغییر شرایط را ندارند. همچنین به رغم میلی باطنی خود تنها ماندن در خانه را خود ترجیح می‌دهند.

حوصله و انگیزه کافی برای سر و کله زدن با بچه‌ها را نداشته و مداوم احساس خستگی می‌کنند.

زنان خانه دار در کنار زنان شاغل احساس خوبی ندارند و از آن‌ها کناره‌گیری می‌کنند، زیرا حرف مشترکی با آن‌ها نداشته و اغلب از مسائل روز بی‌خبر هستند.

خشم در برابر کوچک‌ترین اتفاقات و شخصی انگاری رفتار‌های اطرافیان، زودرنجی و نشخوار‌های فکری، انزجار از کار‌های روزمره خانه و به بطالت گذراندن روز خود، کاهش میل جنسی و بروز مشکلات جدی با همسر از دیگر علائم ابتلای زنان خانه‌دار به افسردگی است.

به یاد داشته باشید که گرچه میان بیماری افسردگی و سندروم افسردگی زنان خانه‌دار شباهت‌هایی وجود دارد، اما با این حال این دو با یکدیگر متفاوت هستند با این حال اگر علائم افسردگی در این زنان جدی گرفته نشود این احتمال وجود دارد که افسردگی تشدید شده و به افکار خودکشی منجر شود. اگر چه که در موارد بسیاری این افسردگی بعد از مدتی ممکن است فروکش کند.

راهکار‌هایی برای درمان افسردگی زنان خانه دار

- احساسات خود را تجزیه کرده و دلایل احساس منفی خود را پیدا کنید.

- تعریف و نگاه‌تان را از خانه‌داری بازبینی کنید.

- از رسانه‌های اجتماعی برای آشنایی با مباحث روز و پیگیری علائق‌تان استفاده کنید، اما در فضای مجازی غرق نشوید.

- از مقایسه کردن خود با دیگران پرهیز کنید، زیرا به افسردگی زنان خانه‌دار دامن می‌زند.

- به سر و وضع خود برسید، لباس‌های جدید بخرید و آراسته‌تر باشید، از رنگ‌های شاد استفاده کنید.

- به کمک اعضای خانواده چیدمان خانه را به نحوی تغییر دهید که برایتان دلپذیر باشد.

- نظم و تمیزی را به خانه باز گردانید.

- برای خودتان زمان گذاشته و هویتتان را خارج از موضوع همسر یا مادر بودن بازیابی کنید، یعنی مطالعه کنید، فیلم ببینید، ورزش کنید، با دوستان‌تان تعامل کنید، در کلاس‌ها و برنامه‌های گروهی مشارکت کنید، برنامه و اهداف شخصی و خانوادگی داشته باشید.