تله محرومیت هیجانی و راه‌های رهایی از آن

جامعه ۲۴، همانطور که در مطالب قبل درباره طرحواره‌ها یا تله‌های زندگی گفته شد این تله‌ها در واقع باور‌های عمیقی هستند که معمولا به دنبال آنچه در کودکی بر فرد گذشته است در او شکل می‌گیرد. این تله‌ها اگرچه معمولا آزاردهنده هستند، اما فرد به صورت ناخودآگاه مسیر‌هایی را در زندگی انتخاب می‌کند که این باور‌ها و تله‌ها را در او تقویت می‌کند در واقع می‌توان گفت این تله‌ها یا طرحواره‌ها تنها به این دلیل ایجاد می‌شوند که فرد قادر باشد در محیطی آشنا و قابل پیش‌بینی زندگی کند.

کودکی را در ذهن تجسم کنید که در خانواده‌ای با شرایط خاص رشد می‌کند طی فرایند رسیدن به بزرگسالی باور‌ها و الگو‌های ذهنی در ذهن او شکل می‌گیرد که براساس آن‌ها رفتار‌های دیگران و جهان خود در سال‌های آینده را پیش‌بینی می‌کند مطابق با همین پیش‌بینی‌ها نیز رفتاری در پیش می‌گیرد که با باور‌های او تناسب داشته و به زعم فرد به بقای او کمک می‌کند.

به عنوان مثال کودکی که در خانه‌ای سرد و عاری از مهر رشد کرده و والدین سرد و بی‌توجهی داشته است در بزرگسالی نیز انتظار دارد اطرافیان با او به همین شیوه والدین برخورد کنند. چنین فردی از تصور افرادی که به او محبت کرده و به نیاز‌های او توجه می‌کنند عاجز است.

در واقع می‌توان گفت که تله‌های زندگی خودشان را بازتولید می‌کنند به این معنا که این تله‌ها باعث بروز رفتار‌هایی در فرد می‌شوند که این رفتار‌ها باور‌های اشتباه آن‌ها را تقویت می‌کنند. از آنجایی که می‌خواهیم در این مطلب به تله محرومیت هیجانی بپردازیم، مثالی در این زمینه می‌زنیم، افراد مبتلا به تله محرومیت هیجانی عمیقا باور دارند که دیگران به نیاز‌های او بی‌توجه هستند.

به گزارش جامعه ۲۴ در تله محرومیت هیجانی افراد احساس می‌کنند که به میزان کافی عشق و محبت را از دیگران دریافت نمی‌کنند. آن‌ها گمان می‌کنند که برای اطرافیان مهم نیستند و هیچکس هم آن‌ها را درک نمی‌کند. به همین دلیل هم این افراد تبدیل به انسان‌هایی سرد و بی‌محبت می‌شوند.

افرادی که در تله محرومیت هیجانی گیر افتاده‌اند به شیوه‌ای افراط‌گونه معتقدند اکثر انسان‌های خودخواه بوده و صرفا به نیاز‌های خود توجه می‌کنند بدون آنکه به نیاز‌های سایرین اهمیت بدهند به همین دلیل این افراد در حوزه تعاملات بین فردی همواره ناراضی بوده و سایرین را بی‌عاطفه می‌دانند.

اصطلاح محرومیت هیجانی نخستین بار برای توصیف یک اختلال با همین نام استفاده شد. دکتر آنا آ. ترو در دهه ۱۹۵۰ محرومیت هیجانی را به عنوانی پاسخی به احساس سرخوردگی درحوزه نیاز طبیعی به عشق بی‌قید و شرط تعریف کرد. دکتر ترو دریافت که یک فرد می‌تواند در نتیجه فقدان چنین عشقی در اوایل زندگی علائم اختلال اضطراب یا اختلال افسردگی را بروز دهد.

انواع محرومیت هیجانی را بشناسید

محرومیت از محبت: در این نوع از تله محرومیت هیجانی فرد احساس می‌کند کسی به او توجه و محبت نمی‌کند آن‌ها اجساس می‌کنند به اندازه کافی از رفتار‌هایی مهرآمیزی مانند لمس شدن و در وآغوش گرفته شدن محروم هستند.

محرومیت از همدلی: این افراد گمان می‌کنند اطرافیان‌شان به خواسته‌ها و حرف‌های آن‌ها گوش نکرده و اهمیت نمی‌دهند در واقع به نظر افراد گرفتار در این نوع از تله محرومیت هیجانی هیچکس تلاش نمی‌کند آن‌ها را شناخته و احساسات آن‌ها را درک کند.

محرومیت از حمایت: این افراد از حس فقدان حمایت و راهنمایی از سوی دیگران رنج می‌برند. حتی اگر دیگران آن‌ها را راهنمایی وحمایت هم کنند باز هم این نوع از محرومیت هیجانی برخوردارند. نکته جالب آنکه افراد گرفتار در تله محرومیت هیجانی از تله ایثار هم رنج می‌برند.

بیشتر بخوانید: چه افرادی در تله ایثار گرفتار هستند؟

ویژگی‌های رفتاری افراد دارای تله محرومیت هیجانی

اشخاص دارای تله محرومیت هیجانی رفتار‌های خاصی دارند که در ادامه مطلب به آن‌ها می‌پردازیم.

- ابراز نکردن احساسات و عدم تمایل به محبت

- درمیان نگذاشتن نیاز‌های هیجانی با افراد مهم زندگی

- از سوال کردن از دیگران پرهیز می‌کنند، درباره خودشان هم کمتر صحبت کرده و اطلاعاتی به سایرین می‌دهند.

- گاهی اصلا حرف نمی‌زنند.

- انتخاب همسر و پارتنری که نمی‌خواهد یا نمی‌تواند آن‌ها را به لحاظ هیجانی ارضا کند.

- فقدان روابط بین فردی و صمیمانه و تمایلی به برقراری رابطه از خود نشان نمی‌دهند.

- افراد دارای محرومیت هیجانی شدید بسیار پرتوقع هستند.

- عصیان در برابر عدم ارضای نیازهایشان

- گاهی خودشیفته هستند.

- سعی در جلب توجه و محبت دیگران با استفاده از مشکلات روان‌تنی یا جسمی به صورت ناخودآگاه

افراد دارای محرومیت هیجانی با چه احساساتی درگیر هستند؟

همانطور که گفته شد این افراد به دلیل اینکه احساس می‌کنند دیگران به اندازه کافی به آن‌ها محبت نمی‌کنند خودشان هم سرد و بی‌محبت هستند.

این افراد احساسات منفی مانند خشم، خیانت، تنهایی و رنجش را تجربه کرده و این حال بد آن‌ها را از اطرافیان‌شان دور می‌کند.

ویژگی‌های محرومیت هیجانی در روابط عاشقانه

به گزارش جامعه ۲۴ خاصیت تله‌های یا طرحواره‌های زندگی تایید و تقویت خود در افراد است، به همین دلیل هم افراد دارای محرومیت هیجانی به صورت ناخودآگاه به سمت روابطی متمایل هستند که در آن نیازهایشان به صورت کافی برآورده نمی‌شود، موضوعی که باعث می‌شود پیش‌فرض ذهنی آن‌ها مبنی بر بی‌عاطفه بودن آدم‌ها تقویت و تایید شود. واکنش افراد دربرابر رفتار‌های ناخوشایند دیگران انزواطلبی و تنهایی است.

افراد دارای تله محرومیت هیجانی یا از ورود به روابط عاشقانه پرهیز می‌کنند یا اینکه با سرعت از این روابط خارج می‌شوند. گاهی نیز بدون دلیل مدت زیادی در یک رابطه می‌مانند و توانایی پایان دادن به آن را ندارند.

این افراد گاهی رابطه‌ای را که در مرحله صمیمی شدن است ترک می‌کنند. یا افرادی را انتخاب می‌کنند که قدرنشناس و دسترس‌ناپذیرهستند. انتخاب این افراد به صورت ناخودآگاه راه را برای رهایی از خطرات صمیمیت خواهی هموار می‌کند تا فرد همچنان احساس کند از محبت و صمیمیت محروم است.

افراد دارای تله محرومیت هیجانی غالبا افرادی بی‌عاطفه، خودمحور، تنها یا نیازمند را برای زندگی مشترک خود انتخاب می‌کنند که تله محرومیت هیجانی را در آن‌ها تقویت می‌کند مواجه می‌کند. هرچه آن‌ها بیشتر دوری می‌کنند، افراد درگیر این تله بیشتر احساس تنهایی می‌کنند.

این افراد همچنین احساسات خود را مخفی کرده و از بیان نیاز‌های عاطفی خود اجتناب می‌کنند.

دلایل تله محرومیت هیجانی

دلایل مختلفی که معمولا ریشه در کودکی فرد دارد می‌تواند به شکل‌گیری این تله در فرد منجر شود که در ادامه به برخی از آن‌ها اشاره می‌کنیم.

- عدم انجام وظایف عاطفی مادر نسبت به کودک، محرومیت کودک از آغوش مادر

- داشتن مادر یا والدین سرد و بی‌محبت

- عدم پرورش احساس ارزشمندی در کودک توسط والدین. کودک احساس دوست‌داشتنی بودن نمی‌کند.

- والدین یا مراقب کودک به اندازه کافی وقت و زمان و توجه به او اختصاص نداده‌اند.

- برآورده شدن نیاز‌های جسمی و عدم تامین نیاز‌های عاطفی کودک

راهکار‌هایی برای رهایی از تله محرومیت هیجانی

- اگر با تله محرومیت هیجانی دست و پنجه نرم می‌کنید می‌توانید راهکار‌هایی را که در ادامه به آن‌ها اشاره شده به کار بگیرید.

- در اولین مرحله حتما به روان‌درمانگر برای پیدا کردن و ارتباط با کودک درون سرخورده‌تان مراجعه کرده و با کمک او سعی کنید تله خود را برطرف کنید.

- پرهیز از روابطی که علت شکل‌گیری آن‌ها وجود تله محرومیت هیجانی است مانند پرهیز از افراد خودشیفته یا بی‌عاطفه

- از ورود سریع به روابط عاطفی عمیق و روابط جنسی پرهیز کنید، زیرا خروج از چنین روابطی همراه با شکست و آسیب زیاد است.

- اگر با شخص مناسب و مطلوبی آشنا شدید درباره نیاز‌ها و توقعات خود با او صحبت کنید و آگاه باشید که بیان نیاز‌ها نشانه ضعف نیست.

- حتما محبت‌های طرف مقابل را ببینید، درک کنید و قدردان آن باشید، همچنین از سرزنش و پرتوقعی در برابر پارتنر عاطفی خود دست بکشید.