انتخاب رشته؛ به نام کنکوری ها به کام فرصت طلبان

جامعه ۲۴ -  منصوره نیکوگفتار روانشناس،در رابطه با پیامد‌های منفی انتخاب رشته ناآگاهانه و فرصت طلبی برخی از مراکز انتخاب رشته در روز‌های داغ رقم خوردن آینده شغلی داوطلبان کنکور اظهار کرد: با توجه به اهمیت روزافزون تحصیلات دانشگاهی در کشور ما، هر ساله، انتخاب رشته، یکی از استرس‌های بسیار بزرگ و در حقیقت، یکی از چالش‌ها و بحران‌هایی است که هر دانش آموز و خانواده کنکوری با آن روبرو می‌شود.

وی بیان کرد: این موضوع از جایی نشات می‌گیرد که جامعه با همراهی و مشارکت نظام آموزش و پرورش و با پشتیبانی و تایید‌های خانواده‌ها، یک نظام ارزشی مطلق انگار و یک استاندارد بسیار سختگیرانه و آرمان گرایانه را برای تصاحب برخی از رشته‌های دانشگاهی در بعضی از پوزیشن‌های شغلی از ابتدایی که بچه‌ها وارد مدرسه می‌شوند در ذهن و ضمیر آن‌ها قرار می‌دهند و آن‌ها را مقطع به مقطع، با چنین آمال و آرزو‌هایی رشد می‌دهند که بتدریج، این استاندارد‌های سختگیرانه در بچه‌ها درونی می‌شود و خودشان صاحب این معیار‌ها و استاندارد‌ها می‌شوند و علاوه بر این، جوّ رقابتی مدرسه و جامعه باعث می‌شود که هرچه بیشتر در این چرخه معیوب قرار بگیرند و بیشتر غرق شوند که در حقیقت، این موضوع، به چالش هرساله خانواده‌های کنکوری دامن می‌زند؛ به طوری که آن‌ها استرس بسیار زیادی را تحمل می‌کنند.

این روانشناس تصریح کرد: همه این موارد، مضاف بر خلأ سیستم آموزش و پرورش برای کمک به یک انتخاب رشته درست و منسجم و قابل اعتماد است. یعنی نظام آموزش و پرورش، دوازده سال از عمر دانش آموزان را در بر می‌گیرد و از لحاظ تربیتی و در خوش بینانه‌ترین حالت، یک سیستم فراگیر و تمام و کمال به حساب می‌آید، اما پس از آزمون کنکور، داوطلبان، بین موسسات و مراکز مشاوران تحصیلی که گاهی فاقد مجوز و بدون تخصص و نگاه دقیق و علمی هستند رها شده و وارد این کارزار می‌شوند و فرصت طلبان هم، از این آب گل آلود ماهی می‌گیرند تا بتوانند از این بازار داغ انتخاب رشته کسب درآمد کنند.

نیکوگفتار با اشاره به اهمیت انتخاب رشته در زندگی افراد گفت: این موسسات فاقد مجوز و متخصص در امر انتخاب رشته، به شرایط داوطلبانی که قصد انتخاب رشته دارند توجه لازم را نمی‌کنند. این در حالی است که داوطلبان می‌خواهند از این طریق، مسیر تحصیلی و شغلی خود را رقم بزنند و اگر قرار باشد ملاک‌های لازم، استعداد، رغبت، فرهنگ دانش آموز، شرایط خانوادگی و اقلیم جغرافیایی آن‌ها در انتخاب رشته لحاظ نشود، پس از ورود به دانشگاه به جرگه افراد ناراضی از رشته تحصیلی شان می‌پیوندند و به یکی از سرخوردگان دانشگاه تبدیل می‌شوند که ناچار هستند به دلیل ورود به این مسیر، آن را تا انتها بروند و فقط یک مدرک بگیرند.

بیشتر بخوانید: آغاز بازار داغ مافیای مشاوران انتخاب رشته کنکور

وی ادامه داد: داوطلبانی که در چنین شرایط فاقد صلاحیت انتخاب رشته قرار می‌گیرند، در اغلب مواقع، پس از فارغ التحصیلی به کار دیگری مشغول می‌شوند. زیرا آن‌ها یا در رشته موردنظر خود شغلی پیدا نمی‌کنند و یا اساسا به آن شغل علاقه‌ای ندارند و یا حتی در آن زمینه، از استعداد لازم برخوردار نیستند و همه این دلایل باعث می‌شوند که پتانسیل‌ها و سرمایه‌های اجتماعی زیادی هدر برود و به دلیل این که فرد در زمینه استعداد‌ها و رغبت‌های خود رشد نکرده و انرژی او در آن زمینه موردنظر مصرف نشده است. بنابراین، این شرایط باعث سرخوردگی و نارضایتی از زندگی و در نتیجه افسردگی فرد می‌شود که همه این‌ها مربوط به انتخاب رشته نادرست است چراکه تمام فاکتور‌های لازم در نظر گرفته نشده است.

این روانشناس با اشاره به قربانی شدن برخی از داوطلبان در جریان انتخاب رشته افزود: با توجه به سوء استفاده برخی از مراکز انتخاب رشته و مشاوران تحصیلی، آن‌ها از داوطلبان صرفا به عنوان یک برگ برنده برای بهره وری تجارت خود استفاده می‌کنند صرف نظر از این که برایشان اهمیتی داشته باشد که آینده این داوطلبان به چه نقطه‌ای می‌رسد و درست یا غلط، چه مسیری را طی خواهند کرد؟

نیکوگفتار تأکید کرد: برای انتخاب رشته باید در سیستم آموزشی کشور به صورت کلان و اساسی، یک بازنگری انجام شود و مسیر انتخاب رشته، شکل سازمان یافته تریذبه خود بگیرد تا هر ساله، داوطلبان کنکور، بین مراکز انتخاب رشته و فضا‌های غیر حرفه‌ای و غیر تخصصی رها نشوند که فقط کیسه این مراکز پر شود، بدون آن که بهره لازم و مطلوب برای داوطلب به همراه داشته باشند.

وی در پایان خاطرنشان کرد: البته موارد مذکور، منوط به غیرحرفه‌ای و غیرتخصصی برخورد کردن به موضوع مهم انتخاب رشته است چرا که در این میان، مراکز و متخصصان و مشاوران آموزشی و تحصیلی با صلاحیتی هم هستند که در عین حرفه‌ای بودن و تخصصی برخورد کردن، سعی می‌کنند عوامل و مولفه‌های لازم برای انتخاب رشته را درنظر بگیرند و داوطلب را در چاه بی انتها رها نکنند که پس از انتخاب رشته و ورود به دانشگاه متوجه شود که نه تنها به رشته انتخابی خود هیچ گونه علاقه‌ای ندارد بلکه از استعداد و امکانات لازم در آن رشته هم برخوردار نیست و بر این باور باشد که به بن بست رسیده است. به همین منظور، باید بررسی و ارزیابی‌های لازم در انتخاب رشته داوطلبان لحاظ شود که این مهم باید به دور از هر گونه تبلیغات فریبنده باشد که در این میان، مراکز رسمی و دارای مجوز و مشاوران تحصیلی متخصص می‌توانند برای این داوطلبان گزینه خوبی باشند.