تاثیر جویدن در دستگاه گوارش

 

جامعه ۲۴ - در این بخش تاکید بر نوع و شیوه خاصی از مصرف غذا نیست تنها ذکر یک نکته ارزشمند است که می‌توان با جویدن (Chewing) درست و مناسب غذا ترکیبی بسیار متفاوت و کاملا برای بدن بوجود آورد.

شعاری وجود دارد که مضمونش این است:

با جویدن یک غذای بد می‌تواند تبدیل به غذای خوبی شود و با درست نجویدن یک غذای خوب تبدیل به یک غذای بد می‌شود.

این شعار مانیفست انجمن جویدن غذا در آمریکاست. اهمیت جویدن در گستره بزرگ سیستم گوارشی بدن نقش‌های بسیار مختلفی ایفا می‌کند که با مطالعه این مطلب از سایت طبنا خواهید فهمید که چقدر ما نسبت به این معجزه نا آگاهانه رفتار می‌کنیم.

یک لقمه غذای شامل هر چیزی از گیاه تا جسد حیوانی بین ۳۰ تا ۴۰ بار باید جوید شود. این تعداد جویدن بر اساس تحقیقات علمی و آزمایشات اثبات شده بدست آمده است و سیستم سلامت گوارشی جهانی جدای از انتخاب شیوه‌های غذایی از مبحث معجزه جویدن و خوب جویدن آغاز می‌شود. چهل بار خوب جویدن یعنی هر زمانی مابین ۴۰ تا ۵۰ ثانیه صرفا فقط جویدن خالص که گا‌ها تا یک دقیقه هم امکان امتداد دارد. شما تصور کنید که بتوانید هر دقیقه یک لقمه غذایی را بجوید، برای یکبار هم که شده یک وعده غذایی با این روش را تست کنید.

ما در هنگام غذا خوردن به نسبت میزان و اندازه حفره دهانی خود، لقمه برداری می‌کنیم. فرقی نمی‌کند با قاشق، با دست یا تکه‌های پیچیده شده در نان یا هر چیزی باشد. در هر حال حجم ثابت و حجیمی به حفره دهانی وارد می‌شود و این حجم آنقدر هست که دیگر نمی‌توانیم حرف بزنیم! اما آیا همین حجم یکپارچه می‌تواند به سمت مری برود و یک تکه مانند یک آسانسور به سمت معده برود؟ اول از همه که نمی‌شود بخصوص با ترکیبات غذایی روتین ما ایرانی‌ها که گا‌ها لقمه ما به اندازه یک تخم مرغ بزرگ است و در بیشتر موارد خشک و برنجی و یا نانی است، در ثانی اگر قرار بود به همان شکل به معده وارد شود لزومی برای وجود حفره دهانی، ردیف انواع دندان ها، زبان، پرز‌های چشایی،  غدد بزاقی و … نبود.

تجمیع این دو دلیل ما را به این نتیجه می‌رساند که سیستم حفره دهانی در اولین قدم و ساده‌ترین شکلش وظیفه خورد کردن، ریز ریز کردن و ترکیب این توده ریز شده با شیره بزاقی و درست شدن ترکیبی نرم و لزج را دارد تا بتواند از حفره دهانی به سمت مری حرکت کرده و با استفاده از حرکت دودی شکل این لوله، خودش را به راحتی به معده برساند.

در مقاله مایع بزاقی عنوان شد که این مایع چقدر نقش پر رنگی در شروع گوارش غذا در سیستم گوارشی بدن دارد. اما زمانی این نقش به چشم می‌آید که بزاق بتواند با لقمه‌ای که وارد حفره دهانی شده ترکیب شود. اگر بر اساس روال این روز‌های زندگی ما لقمه به سرعت وارد شود و بعد از یکی دو تکان فکی بلعیده شود هیچ فرصتی برای شیره گوارشی بوجود نمی‌آید که بتواند با غذا ترکیب شود و فرصت ترکیب این مواد با شیره بزاقی هم فراهم نمی‌شود.

 

اما اگر غذا به واسطه دندان‌ها خوب جویده شود و سیستم چهل جویدن رعایت شود، لقمه که در حال خورد شدن است به واسطه حرکت فکی و دندانی ریز شده و بوسیله زبان زیر رو شده و در حین این زیرو رو شدن با شیره بزاقی ترکیب می‌شود. دقیقا مانند میکسر‌های سیمان که با چرخش و اضافه شدن آب به ملات، ملات آماده استفاده در ساختمان می‌شود و اینجا می‌شود گفت که بهترین ترکیب سیمان و شن ماسه اگر آب به آن‌ها نرسد هیچ خاصیتی ندارد، اما پیوند آبی باعث ایجاد تبادلات شیمیایی و تغییر ماهیت در ملات سیمان می‌شود.

در حفره دهانی هم همین اتفاق می‌افتد. ریز‌های غذا که به واسطه دندان‌ها به اندازه استاندارد هضم رسیده اند با آنزیم‌های متعدد بزاقی به خوبی ترکیب شده و بعضی از مراحل هضم آغاز و نشاسته تجزیه شده و … موسین (ماده‌ای که پس از ترکیب غذا با شیره‌های غذا ایجاد می‌شود) آماده ورود به مرحله بعد گوارش و انتقال به معده می‌شود.

زبان و پرز‌های چشایی اش همیشه منتظر می‌مانند تا حل شده عناصر غذایی با مولکول‌های چشایی برخورد نموده و پس از این برخورد زبان کد‌های لازم را به مغز ارسال کند و ما متوجه بشویم که غذایی که می‌خوریم چه مزه‌ای دارد. زبان محل درک شیرینی، ترشی، شوری و … است و همانگونه که گفته شد یکی از لذت بخش‌ترین عناصر روانی و میل بشر برای تداوم تغذیه و خوراک خواری است.

از سویی همین مولوکول‌های کوچک چشایی هشداردهنده بدن نسبت به سلامت غذایی نیز هست و با درک مزه غذا بدن را در حالت واکنشی برده و فرد از خوردن آن ماده ناسلام پرهیز می‌کند. تمام این فرایند حل شدگی مولکول‌های غذا بواسطه محلول‌های بزاقی و رسیدن آن به سلول‌های چشایی فقط وقتی اتفاق می‌افتد که ما غذا را بخوبی جویده باشیم. بدیهی است که اگر نتوانیم غذا را خوب و کامل بجویم مزه‌ای گنگ و یا نهایت تک مزه در مغزمان اعلان می‌شود و ما چیز زیادی از غذا نمی‌فهمیم فقط می‌خوریم که سیر شویم! و این حذف بخش بزرگی از لذت نابی است که طبیعت به ما هدیه کرده است.

دو بخش عمده و بسیار مهم دیگر از مبحث معجزه جویدن وجود دارد که به دلیل اهمیت موضوع در مطلبی جداگانه، عنوان خواهد شد، اما باید بدانیم که جویدن یک فرهنگ است، فرهنگی که آرامش و احترام به برکت طبیعت در آن نهفته است. بدانیم کودکانمان چشم به نحوه رفتار ما دارند لذا سعی کنیم با درست جویدن این فرهنگ را در روش تغذیه آن‌ها ایجاد کنیم. با جویدن مناسب و به اندازه کافی غذا به خودمان و سیستم گوارشمان احترام بگذاریم.