با فردی که سکته قلبی کرده چگونه باید رفتار کرد؟

جامعه ۲۴- سکته قلبی یا انفارکتوس میوکارد زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به بخشی از عضله قلب به طور ناگهانی متوقف شود. این اتفاق معمولاً به دلیل تشکیل لخته خون در یک شریان کرونری رخ می‌دهد که وظیفه تأمین خون غنی از اکسیژن برای قلب را دارد. انسداد این شریان باعث می‌شود که اکسیژن و مواد مغذی به بخشی از قلب نرسد و در نتیجه، سلول‌های آن قسمت شروع به مردن کنند. اگر این وضعیت سریع درمان نشود، ممکن است آسیب دائمی به عضله قلب وارد شود و عملکرد آن مختل گردد.

علائم سکته قلبی شامل درد یا فشار در قفسه سینه، تنگی نفس، تعریق شدید، سرگیجه و تهوع است. برخی افراد، به‌ویژه زنان، ممکن است علائمی مانند درد در ناحیه فک، گردن، پشت یا بازو، ضعف شدید یا احساس خستگی غیرعادی را تجربه کنند. تشخیص به‌موقع و اقدام سریع برای درمان، مانند استفاده از دارو‌های حل‌کننده لخته خون یا انجام آنژیوپلاستی (باز کردن شریان مسدودشده)، می‌تواند احتمال زنده ماندن بیمار را افزایش دهد.

برای پیشگیری از سکته قلبی، کنترل عوامل خطر بسیار مهم است. عواملی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت، سیگار کشیدن، چاقی و سبک زندگی کم‌تحرک می‌توانند خطر این بیماری را افزایش دهند. داشتن تغذیه سالم، انجام ورزش منظم، مدیریت استرس و ترک سیگار می‌توانند به کاهش احتمال بروز سکته قلبی کمک کنند. همچنین، افرادی که سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارند، باید تحت نظر پزشک باشند و آزمایش‌های منظم انجام دهند تا در صورت وجود خطر، اقدامات پیشگیرانه مناسب صورت گیرد.

عوامل بروز سکته قلبی چیست؟

سکته قلبی یا انفارکتوس میوکارد زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به بخشی از عضله قلب به طور ناگهانی متوقف شود. این اتفاق معمولاً به دلیل تشکیل لخته خون در یک شریان کرونری رخ می‌دهد که وظیفه تأمین خون غنی از اکسیژن برای قلب را دارد. انسداد این شریان باعث می‌شود که اکسیژن و مواد مغذی به بخشی از قلب نرسد و در نتیجه، سلول‌های آن قسمت شروع به مردن کنند. اگر این وضعیت سریع درمان نشود، ممکن است آسیب دائمی به عضله قلب وارد شود و عملکرد آن مختل گردد.

علائم سکته قلبی شامل درد یا فشار در قفسه سینه، تنگی نفس، تعریق شدید، سرگیجه و تهوع است. برخی افراد، به‌ویژه زنان، ممکن است علائمی مانند درد در ناحیه فک، گردن، پشت یا بازو، ضعف شدید یا احساس خستگی غیرعادی را تجربه کنند. تشخیص به‌موقع و اقدام سریع برای درمان، مانند استفاده از دارو‌های حل‌کننده لخته خون یا انجام آنژیوپلاستی (باز کردن شریان مسدودشده)، می‌تواند احتمال زنده ماندن بیمار را افزایش دهد.

برای پیشگیری از سکته قلبی، کنترل عوامل خطر بسیار مهم است. عواملی مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا، دیابت، سیگار کشیدن، چاقی و سبک زندگی کم‌تحرک می‌توانند خطر این بیماری را افزایش دهند. داشتن تغذیه سالم، انجام ورزش منظم، مدیریت استرس و ترک سیگار می‌توانند به کاهش احتمال بروز سکته قلبی کمک کنند. همچنین، افرادی که سابقه خانوادگی بیماری قلبی دارند، باید تحت نظر پزشک باشند و آزمایش‌های منظم انجام دهند تا در صورت وجود خطر، اقدامات پیشگیرانه مناسب صورت گیرد.

با فردی که سکته قلبی کرده است چگونه باید رفتار کرد؟

اگر با فردی که دچار سکته قلبی شده است روبه‌رو شدید، باید سریع و درست عمل کنید تا احتمال نجات او افزایش یابد. اولین اقدام، تماس فوری با اورژانس (۱۱۵ در ایران) است. در این مدت، فرد را در وضعیت راحتی قرار دهید، ترجیحاً او را بنشانید یا دراز بکشد و از انجام فعالیت‌های اضافی خودداری کند. اگر فرد هوشیار است و مشکل آلرژی یا منع مصرف ندارد، می‌توان به او یک عدد قرص آسپرین (۳۰۰ میلی‌گرم) داد تا بجود، زیرا این کار می‌تواند به کاهش لخته شدن خون کمک کند. همچنین، در صورت دسترس بودن، استفاده از نیتروگلیسیرین (در صورت تجویز پزشک قبلی) می‌تواند علائم را کاهش دهد.

بیشتر بخوانید: کدام گیاهان دارویی برای سلامت قلب مفید است؟

اگر فرد دچار ایست قلبی شد (بیهوش شد و نفس نمی‌کشد یا نبض ندارد)، باید بلافاصله احیای قلبی-ریوی (CPR) را آغاز کنید. برای این کار، کف یک دست را روی وسط قفسه سینه فرد قرار دهید و دست دیگر را روی آن بگذارید، سپس با فشار‌های مداوم و سریع (حدود ۱۰۰ تا ۱۲۰ بار در دقیقه) روی قفسه سینه، عمل ماساژ قلبی را انجام دهید. در صورت در دسترس بودن دستگاه الکتروشوک (AED)، از آن استفاده کنید. احیا را تا زمان رسیدن اورژانس ادامه دهید.

در کنار اقدامات پزشکی، حفظ آرامش خود و بیمار بسیار مهم است. اضطراب می‌تواند وضعیت بیمار را بدتر کند، بنابراین با صدای آرام و اطمینان‌بخش با او صحبت کنید و از او بخواهید که نفس‌های آرام و عمیق بکشد. همچنین، از تجمع افراد در اطراف بیمار جلوگیری کنید تا او احساس خفگی یا استرس نکند. اقدامات سریع و آگاهانه می‌تواند نقش حیاتی در نجات جان فرد داشته باشد.

بهترین مواد خوراکی برای پیشگیری از سکته قلبی

برای پیشگیری از سکته قلبی، رژیم غذایی سالم و متعادل بسیار مهم است. مصرف مواد خوراکی زیر می‌تواند به کاهش کلسترول، کاهش التهاب، بهبود جریان خون و تقویت سلامت قلب کمک کند:

۱. ماهی‌های چرب
مثل سالمون، تن، ساردین و ماکرل
رشار از اسید‌های چرب امگا ۳ که التهاب را کاهش داده و سلامت قلب را بهبود می‌بخشد.

۲. مغز‌ها و دانه‌ها
گردو، بادام، تخمه کدو، تخمه آفتابگردان، دانه چیا و دانه کتان
سرشار از چربی‌های سالم، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که به کاهش کلسترول بد (LDL) کمک می‌کنند.

۳. میوه‌ها و سبزیجات
توت‌ها (زغال‌اخته، تمشک، توت‌فرنگی)، پرتقال، سیب، انار، آووکادو، سبزیجات برگ‌سبز (اسفناج، کلم، کاهو)، گوجه‌فرنگی، هویج و بروکلی
سرشار از ویتامین C، فیبر و آنتی‌اکسیدان‌ها که فشار خون و التهاب را کاهش می‌دهند.

۴. غلات کامل
جو دوسر، برنج قهوه‌ای، نان سبوس‌دار، کینوا، گندم کامل
به کنترل قند خون و کاهش کلسترول کمک می‌کنند.

۵. حبوبات
عدس، نخود، لوبیا قرمز، لوبیا چیتی
سرشار از فیبر، پروتئین گیاهی و مواد معدنی هستند که خطر بیماری قلبی را کاهش می‌دهند.

۶. روغن‌های سالم
روغن زیتون فرابکر، روغن کنجد، روغن آووکادو
حاوی چربی‌های غیراشباع سالم که به کاهش کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) کمک می‌کنند.

۷. شکلات تلخ (حداقل ۷۰٪ کاکائو)
دارای فلاونوئید‌ها است که به بهبود جریان خون و کاهش فشار خون کمک می‌کند.

۸. چای سبز
حاوی آنتی‌اکسیدان‌های قوی که باعث کاهش التهاب و بهبود سلامت رگ‌های خونی می‌شود.

۹. سیر و پیاز
به کاهش فشار خون، کاهش کلسترول و بهبود گردش خون کمک می‌کنند.

۱۰. ماست پروبیوتیک و کفیر
به حفظ تعادل باکتری‌های مفید روده کمک کرده و در نتیجه خطر بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد.

توصیه‌های اضافی

مصرف نمک، شکر و غذا‌های فرآوری‌شده را کاهش دهید.

مصرف گوشت قرمز و چربی‌های اشباع‌شده را محدود کنید.

فعالیت بدنی منظم (حداقل ۳۰ دقیقه در روز) داشته باشید.

مصرف آب کافی و خواب باکیفیت را فراموش نکنید.

با رعایت این نکات، ریسک سکته قلبی به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌یابد.