شوتی سواری؛ سبک زندگی یا پرش به سوی مرگ/ نوچه‌گری در حال بازتولید در جامعه است

جامعه ۲۴- چند صباحی است که فضای مجازی ایرانی به ویژه اینستاگرام سرشار از شگفتی‌های گوناگون شده است، به گونه‌ای که همیشه تصویری وجود دارد که مخاطب را تعجب می‌کند، اما وقتی که این تصاویر زیاد می‌شود تبدیل به جریان شده و یا در واقع تبدیل به یک سبک زندگی می‌شود.

در طی دو سال اخیر سبک زندگی جدیدی شکل گرفته است که در آن برخی از جوانان ایرانی خود را رانندگانی حرفه‌ای و با عنوان شوتی سوار معرفی می‌کنند.

تاریخچه شوتی سواری

شوتی سواری در ایران پدیده جدیدی نیست بلکه سابقه‌ای طولانی در تاریخ ایران دارد. در واقع شوتی سوار به رانندگانی اطلاق می‌شد که در برخی از استان‌ها و شهر‌های مرزی به ویژه در کردستان، کرمانشاه، سیستان و بلوچستان، آذربایجان غربی و هرمزگان به حمل کالا‌های قاچاق پرداخته و در زمان تعقیب و گریز توسط پلیس، برای فرار از اصطلاح فوتبالی  شوت کردن استفاده می‌کردند.

بیشتر بخوانید: افزایش تب لاغری و شیوع سبک زندگی مدلینگ

نوع رانندگی این افراد در زمان حمل بار کم‌کم اصطلاح شوتی سوار را بر آنان اطلاق کرد، با این حال در دو سال اخیر این پدیده در بسیاری از شهر‌های کشور و حتی بزرگراه‌ها و راه‌های مواصلاتی که حتی نزدیک به استان‌های مرزی نیستند، نیز مشاهده می‌شود، رانندگانی که عموما با خودروهایی چون پرشیا، زانتیا و پژو ۴۰۵ حرکاتی خطرناک را با ماشین‌های خود انجام داده و تصاویر آن را در اینستاگرام منتشر می‌کنند و نام خود را شوتی سوار می‌نامند.

شهادت سرباز نیروی انتظامی

همین چند روز قبل بود که یک سرباز وظیفه توسط یکی از این شوتی‌سوار‌ها به شهادت رسید، اگرچه به گفته پلیس، این فرد حامل کالای قاچاق بوده است با این حال بسیاری از این شوتی‌سوار‌های جدید تنها خود را در قامت قاچاقچیان در آورده و به گونه‌ای تقلیدوار رفتار‌های آنان را بدون حتی هیچ بار یا کالای قاچاقی تکرار می‌کنند.

اگر نگاهی به آگاهی‌های ترحیم جوانان در برخی از شهرستان‌ها بیندازیم درخواهیم یافت که برخی از آنان از همین جوانان راننده بوده  و یا اینکه از طریق تصادف با خودرو‌های این شوتی سوار‌ها جان خود را از دست داده‌اند.

ریشه‌های بروز رفتارهای خطرناک در میان جوانان

مرتضی قلیچ، جامعه شناس در گفتگو با جامعه ۲۴ در رابطه با دلایل رشد این سبک زندگی در میان این قشر از جوانان اظهار کرد: در بسیاری از جوامع با ظهور شبکه‌های اجتماعی، سبکی از زندگی با عنوان cool culture یا فرهنگ شوخی رواج پیدا کرده است که در آن بسیاری از افراد سعی می‌کنند خود را انسان‌های کول، شوخ طبع، شجاع و بی‌خیال نشان دهند. یکی از ابعاد و جلوه‌های این فرهنگ بروز رفتار‌های خطرناک است مانند جوانانی که شوتی سوار هستند یا با موتورسیکلت رفتار‌های خطرناک از خود بروز می‌دهند.

وی افزود: شوتی سواری و رانندگی خطرناک این افراد در وهله نخست برای جلب توجه است. اینکه پلیس را به دنبال خود بکشانند و پخش تصاویرشان به زعم خود موجب شهرتشان می‌شود.

پرورده کردن نوچه‌گری در میان قداره بندان قدیم در حال بازتولید است

این جامعه شناس یادآور شد: بسیاری از این افراد ممکن است جرم‌هایی مانند این را مرتکب شوند اما چون یا مجازات نشده‌اند یا مجازات‌های سبکی داشته‌اند و یا قوانینی برای آن به شکل واضح وجود ندارد این رفتار خود را تکرار می‌کنند.

عضو هیئت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)، یادآور شد: از سوی دیگر بسیاری از این افراد فضایی برای تخلیه هیجان در جامعه ندارند و اینگونه هیجانات خود را تخلیه می‌کنند.

وی در رابطه با تقلید این دسته از جوانان از رفتار‌های خلاف گونه برای اثبات خود اظهار کرد: جمع‌آوری فالوئر نیز برای گرفتن تبلیغات و بهبود وضعیت مالی نیز در این وضعیت بی‌تأثیر نیست. البته نباید از یاد برد که پرورده کردن نوچه‌گری در میان قداره بندان قدیم در جامعه ما در حال بازتولید بوده و در شیوه‌های گوناگون در حال بروز است. بسیاری از افراد دوست دارند عضو دار و دسته‌ای باشند.

قلیچ ادامه داد: دار و دسته‌ها برعکس فضای حقیقی جامعه در فضای مجازی به شدت گسترش پیدا کرده و بسیاری از افراد دوست دارند خود را عضو یا هم‌رده با این دار و دسته‌ها جا بزنند به همین دلیل این رفتار‌های خطرناک را از خود بروز می‌دهند تا بتوانند خود را به عضویت آن گروه یا دسته درآورند یا افرادی را به دور و بر خود جمع کنند. در این میان شکل‌هایی از شرارت، دعوای دسته‌جمعی، رانندگی خطرناک و یا برخی دیگر از رفتار‌ها نیز بروز پیدا می‌کند که هم به گونه‌ای جنبه‌ای از فرهنگ کول کالچر است و هم بازتولید رفتار‌های قدیمی است.