مواد غذایی بدون پروتئین را بشناسید

جامعه۲۴- پروتئین یک ماده ضروری برای بدن است و باید در لیست رژیم غذای، موادی که پروتئین دارند، قرار بگیرند. اما در برخی از موارد خاص مانند بیماری های نادر کلیوی و برخی دیگر از بیماری ها، مصرف پروتئین توصیه نمی شود و باید رژیم غذایی بدون پروتئین یا پروتئین کم را رعایت کنند. برای رعایت کردن این رژیم ها باید مواد غذایی بدون پروتئین را بشناسید و متناسب با آنها پیش روید.

رژیم غذایی پروتئین ممکن است برای بدن عوارضی به همراه داشته باشد بنابراین توصیه می کنیم این رژیم را خودسرانه انجام ندهید و با توجه به دستورات پزشک متخصص، رژیم خود را رعایت کنید.

بسیاری از افراد برای لاغری و کاهش وزن این رژیم را می گیرند که در این صورت باید نکات همی مانند کاهش مصرف مایعات، کاهش فعالیت های بدنی و... را در نظر بگیرند.

اگر بدن شما سالم است و تنها برای کاهش وزن رژیم غذایی بدون پروتئین را انتخاب کرده اید، توصییه می کنیم در تصمیم خود تجدید نظر کنید. اما در برخی از موارد مانند بیماری های کلیوی مصرف مواد غذای بدون پروتئین بسیار مهم است. در ادامه لیست مواد غذایی بدون پروتئین را بررسی می کنیم.

رژیم غذایی بدون پروتئین برای چه افرادی مناسب نیست؟

رژیم غذایی بدون پروتئین برای بسیاری از افراد می‌تواند مضر باشد و پیامد‌های جدی برای سلامتی آنها به همراه داشته باشد. پروتئین یکی از درشت‌مغذی‌های ضروری برای بدن است که نقش مهمی در ساخت و ترمیم بافت‌ها، عملکرد سیستم ایمنی، تولید آنزیم‌ها و هورمون‌ها و حفظ توده عضلانی دارد. حذف کامل پروتئین از رژیم غذایی می‌تواند به مشکلات متعددی منجر شود، به‌ویژه برای گروه‌هایی که نیاز بیشتری به این ماده مغذی دارند.

یکی از این گروه‌ها، کودکان و نوجوانان در حال رشد هستند. در دوران رشد، بدن به پروتئین نیاز دارد تا سلول‌ها و بافت‌های جدید بسازد و رشد طبیعی را تضمین کند. کمبود پروتئین در این سنین می‌تواند منجر به کندی رشد، ضعف سیستم ایمنی و کاهش توانایی یادگیری شود. زنان باردار و شیرده نیز به مقدار بیشتری پروتئین نیاز دارند، زیرا این ماده برای رشد جنین و تأمین نیاز‌های تغذیه‌ای نوزاد ضروری است. عدم دریافت پروتئین کافی در دوران بارداری می‌تواند باعث وزن کم نوزاد هنگام تولد و مشکلات رشدی شود.

ورزشکاران، به‌ویژه کسانی که تمرینات سنگین انجام می‌دهند، برای حفظ و تقویت عضلات خود به پروتئین وابسته‌اند. رژیم بدون پروتئین می‌تواند باعث کاهش قدرت بدنی، تحلیل عضلات و افزایش زمان ریکاوری پس از تمرین شود. همچنین، سالمندان که در معرض خطر از دست دادن توده عضلانی هستند، به پروتئین کافی نیاز دارند تا دچار ضعف و تحلیل عضلانی نشوند.

افراد بیمار یا در حال بهبودی از جراحی و بیماری‌های مزمن نیز به پروتئین بیشتری برای ترمیم زخم‌ها و بازسازی بافت‌ها نیاز دارند. کمبود پروتئین در این شرایط ممکن است روند بهبودی را کند کرده و بدن را ضعیف کند. همچنین، کسانی که دچار سوءتغذیه هستند، در صورت حذف پروتئین از رژیم غذایی، دچار مشکلاتی مانند ضعف عمومی، ریزش مو، کم‌خونی و اختلال در عملکرد سیستم ایمنی خواهند شد. به‌طور کلی، رژیم غذایی بدون پروتئین برای اکثر افراد مضر است و می‌تواند سلامت عمومی را به خطر بیندازد.

رژیم مواد غذایی بدون پروتئین چیست؟

رژیم گرفتن با مواد غذایی بدون پروتئین یا کم پروتئین، فشار وارده بر روی کلیه ها را کم می کند؛ با توجه به این مسئله می توان نتیجه گرفت، این رژیم برای افرادی که دچار بیماری های کلیوی هستند، بسیار مناسب است. زمانی که پروتئین وارد بدن می شود، کلیه ها شروع به ساختن ماده ای به نام اوره می کنند؛ اگر عملکرد طبیعی کلیه ها دچار اختلال شود، اوره تولید شده در خون انباشته می شود و در نتیجه باعث خستگی، بی حالی و کم اشتهایی بیماری خواهد شد.

این افراد باید از رژیم غذایی بدون پروتئین پیروی کنند تا مشکلاتی برای آنها به وجود نیاید. برنامه غذایی بدون پروتئین باید توسط یک پزشک نوشته شود و شامل تمام مواد غذایی مفید و بدون پروتئین باشد.

مواد غذایی بدون پروتئین

اجزای اصلی تشکیل دهنده رژیم غذایی بدون پروتئین، سبزیجات و غلات هستند. در این رژیم باید مواد غذایی بدون پروتئین را با مواد پروتئینی مانند گوشت قرمز، مرغ و... جایگزین کرد. میوه، سبزیجات و غلات در رژیم غذایی بدون پروتئین بسیار مهم هستند و با استفاده از این مواد غذایی می توانید مصرف پروتئین را به صورت چشمگیری کاهش دهید.

افرادی که از رژیم غذایی بدون پروتئین پیروی می کنند، باید بیشترین کالری دریافتی بدن خود را از مواد غذایی بدون پروتئین یا کم پروتئین که در ادامه نام می بریم، دریافت کنند. برخی از مواد غذایی مجاز در رژیم بدون پروتئین موارد زیر هستند:

• مصرف همه میوه ها بجز میوه های خشک در رژیم غذایی بدون پروتئین مجاز است.
• تمامی سبزیجات به صورت بخارپز و آبپز در این رژیم مجاز هستند. البته لوبیا، ذرت و نخود دارای پروتئین بوده و بهتر است از مصرف آنها پرهیز کنید.
• روغن های گیاهی مانند روغن زیتون، روغن آفتابگردان و روغن دانه کتان در رژیم مواد غذایی بدون پروتئین مجاز هستند.
• استفاده از دمنوش ها در این رژیم آزاد است.
• مصرف ترشیجات بلامانع است.
• بهتر است نان مصرفی بدون نمک باشد.
• مصرف شیر و خامه ترش منعی ندارد.

برخی دیگر از مواد غذایی مانند: قند، کمپوت، ژله، نوشیدنی های انرژی زا، چای، قهوه، کره، مربا و... هستند که پروتئین کمی دارند و می توان آنها را در رژیم غذایی خود جای داد.

بیشتر بخوانید: 

چند ایده غذایی با سبزیجات و حبوبات

این مواد غذایی سالم و مقوی به حفظ سلامتی شما کمک می‌کنند

کدام مواد غذایی دارای پروتئین هستند؟

اما استفاده زیاد از این مواد ممکن است باعث آسیب به بدن شود به همین دلیل بهتر است در استفاده از این مواد غذایی در رژیم خود حد اعتدال را رعایت کنید.

عوارض رژیم غذایی بدون پروتئین 

رژیم غذایی بدون پروتئین می‌تواند عوارض جدی و گوناگونی برای سلامتی داشته باشد. پروتئین‌ها برای ساخت و بازسازی سلول‌ها و بافت‌ها حیاتی هستند و بدون آنها، بدن قادر به ترمیم بافت‌های عضلانی و اندام‌های مختلف نیست. یکی از اصلی‌ترین عوارض رژیم بدون پروتئین، کاهش توده عضلانی و ضعف عضلات است، زیرا پروتئین‌ها اجزای اصلی عضلات را تشکیل می‌دهند و نبود آن‌ها باعث تحلیل عضلات می‌شود. این وضعیت می‌تواند به ضعف جسمانی، کاهش قدرت بدنی و کاهش عملکرد ورزشی منجر شود.

علاوه بر این، پروتئین‌ها نقشی مهم در سیستم ایمنی بدن دارند. آنتی‌بادی‌ها و سایر مولکول‌های دفاعی بدن برای مقابله با عفونت‌ها و بیماری‌ها به پروتئین‌ها وابسته‌اند. در نتیجه، رژیم غذایی کم‌پروتئین یا بدون پروتئین، خطر ابتلا به بیماری‌ها را افزایش می‌دهد و بدن را در برابر عوامل عفونی آسیب‌پذیرتر می‌سازد. همچنین، بهبود زخم‌ها و بیماری‌ها در چنین شرایطی کندتر می‌شود، چرا که بدن نمی‌تواند به درستی سلول‌ها را بازسازی کند.

علاوه بر این، پروتئین‌ها در حفظ تعادل هورمونی و آنزیمی بدن نقش دارند. نبود پروتئین در رژیم غذایی می‌تواند باعث اختلالات هورمونی، خستگی، کم‌خونی و کاهش انرژی شود. بدن برای بسیاری از فرایندهای متابولیک خود به پروتئین‌ها نیاز دارد و کمبود پروتئین می‌تواند منجر به کاهش کیفیت خواب، اختلالات خلقی و مشکلات پوستی مانند خشکی و ریزش مو شود.

استفاده از رژیم غذایی بدون پروتئین به چه افرادی توصیه می شود؟

بطور کلی متخصصان تغذیه توصیه می کنند 10 درصد کالری روزانه یک انسان بالغ  باید به شکل پروتئین وارد بدن شود. وقتی صحبت از، استفاده از رژیم غذایی بدون پروتئین می شود، منظور این است که فرد باید روزانه پروتئین کمتر از 10 درصد مصرف کند.

رژیم غذایی بدون پروتئین برای افرادی مناسب است که دچار اختلال در عملکرد کلیه هستند و کلیه آنها توانایی ندارد پروتئین و مواد زائد را پردازش کنند؛ از این رو این مواد تجمع پیدا کرده و در نتیجه باعث بروز علائمی مانند حالت تهوع، خستگی، بی اشتهایی و... در بیمار می شود.

پزشک استفاده از یک رژیم غذایی بدون پروتئین یا کم پروتئین را به این بیماران توصیه می کند زیرا مصرف پروتئین کمتر خطر و عوارض های اختلال کلیه را کاهش می دهد. بطور کلی پزشک به افرادی که مشکلات زیر را دارند، استفاده از مواد غذایی بدون پروتئین را پیشنهاد می کند:

بیماران کلیوی

این بیماران باید مصرف پروتئین را کم کنند تا اوره در خون آنها جمع نشود و دچار عوارض این بیماری نشوند. مصرف کم پروتئین فشار را بر روی کلیه ها کم کرده و در نتیجه باعث بهبود عملکرد کلیه ها در این بیماران خواهد شد. افرادی که دیالیزی هستند باید تحت نظر پزشک متخصص رژیمی مختص به خود را دریافت کنند.

فنیل کتونوری

در این بیماری فرد دچار یک اختلال نادر می شود که در آن بدن توانایی تولید آنزیمی برای تجزیه اسید آمینه به نام فنیل آنالین را ندارد.

از آنجایی که آمینو اسید ها اجزای تشکیل دهنده پروتئین ها هستند، اگر این افراد در مصرف پروتئین پرهیز نکنند، فنیل آنالین در بدن آنها تجمع کرده و باعث بروز اختلال هایی مانند کند ذهنی، بیش فعالی و دیگر مشکلات جدی خواهد شد. برای درمان این بیماری باید از مواد غذایی بدون پروتئین به صورت مادام العمر استفاده کرد.

هموسیستینوری

این اختلال به صورت ارثی بوده و در آن بدن قادر به تولید آنزیمی برای پردازش آمینو اسیدی دیگر به نام میتونین نیست. تجمع این آمینو اسید در بدن باعث اختلال در بینایی و رشد استخوان ها خواهد شد. درمان این بیماری مانند بیماری فنیل کتونوری با مصرف مواد غذایی بدون پروتئین است.

نفروپاتی دیابتی

نفروپاتی دیابیتی به آسیب های وارد شده به کلیه از طریق دیابت اشاره دارد. در این بیماری هم باید در مصرف پروتئین پرهیز کرد و در رژیم غذایی، غذاهای بدون پروتئین را جایگزین مواد غذایی پروتئینی کرد.