چرا محتوای زرد در فضای مجازی بیشتر دیده می‌شود؟

جامعه ۲۴- در دوران کنونی که فناوری اطلاعات به سرعت در حال تغییر است، فضای مجازی تبدیل به محیطی بی‌نظیر برای تبادل اطلاعات، ایجاد ارتباطات و برقراری تعاملات اجتماعی شده است. این فضا به‌ویژه با پدید آمدن شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های دیجیتال، به جایی برای تبادل نظر، اخبار و حتی ایجاد جوامع مجازی تبدیل شده است. اما همان‌طور که فضای مجازی فرصت‌های زیادی برای تعامل، آموزش و اطلاعات فراهم کرده است، معضلات و تهدیدات خود را نیز به همراه داشته است.

یکی از پدیده‌های نگران‌کننده و در عین حال شایع در فضای مجازی، محتوای زرد است. این محتوا معمولاً بر تحریک هیجانات و احساسات مخاطب متمرکز است و هدف آن جذب توجه فوری و جلب کلیک و تعاملات بیشتر است. محتوای زرد به‌ویژه در فضای شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های دیجیتال رشد چشمگیری داشته است و به دلیل طبیعت جذاب و اغراق‌آمیزش، به سرعت در معرض دید کاربران قرار می‌گیرد.

در این گزارش، قصد داریم به‌طور جامع و گسترده به بررسی محتوای زرد، عوامل پدیدآورنده آن، پیامد‌های منفی این نوع محتوا و راهکار‌های مقابله با آن بپردازیم.

چه چیزی محتوای زرد را متمایز می‌کند؟

محتوای زرد به‌طور کلی به محتوای رسانه‌ای اطلاق می‌شود که هدف اصلی آن تحریک هیجانات و احساسات مخاطب، جلب توجه فوری و جذب کلیک بیشتر است. این نوع محتوا معمولاً به‌طور سطحی و اغراق‌آمیز به موضوعات مختلف پرداخته و از روش‌هایی مانند استفاده از اطلاعات نادرست، شایعات، تیتر‌های جنجالی و تصاویر و ویدیو‌های تحریک‌کننده بهره می‌برد. محتوای زرد معمولاً در قالب‌هایی نظیر مقالات، ویدیوها، پست‌های شبکه‌های اجتماعی و حتی تبلیغات دیجیتال منتشر می‌شود و در سطح جهانی به یک مشکل فراگیر تبدیل شده است.

ویژگی‌های کلیدی محتوای زرد

۱. تیتر‌های اغراق‌آمیز و جنجالی:

تیتر‌هایی که با اغراق و جنجال موضوعات خاص را مطرح می‌کنند، معمولاً مخاطب را به‌سرعت جلب می‌کنند. به‌عنوان مثال، تیتر‌هایی مانند «شوک بزرگ! این اتفاق به‌تازگی افتاد!» یا «حقیقت پشت پرده فاش شد!» از جمله نمونه‌های مرسوم تیتر‌های زرد هستند. این تیتر‌ها به‌دلیل جنجالی بودن خود، ذهن مخاطب را تحریک کرده و او را به خواندن مطلب و یا کلیک بر روی لینک ترغیب می‌کنند.

۲. اطلاعات نادرست و شایعات:

محتوای زرد غالباً اطلاعات نادرستی را منتشر می‌کند که ممکن است بر اساس شایعات و گمانه‌زنی‌ها باشد. این اطلاعات بدون تحقیق و تأیید رسمی به سرعت در شبکه‌های اجتماعی و سایت‌ها منتشر می‌شوند و بسیاری از کاربران بی‌خبر از صحت آنها، این اطلاعات را به اشتراک می‌گذارند.

بیشتر بخوانید: راه‌های مراقبت از خود در دنیای پر استرس و فشار‌های اجتماعی

۳. تصاویر و ویدیو‌های تحریک‌کننده:

محتوای زرد معمولاً برای جلب توجه از تصاویر و ویدیو‌های تحریک‌کننده، جنجالی یا حتی گاهی خشن استفاده می‌کند. تصاویری با رنگ‌های تند، صورت‌های هیجان‌زده یا ویدیو‌هایی با محتوای شوکه‌کننده می‌توانند احساسات تماشاگر را به‌سرعت تحریک کنند و او را به واکنش وادارند.

۴. حساسیت‌های اجتماعی و سیاسی:

بسیاری از محتوا‌های زرد به‌طور عمدی از موضوعات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی حساس استفاده می‌کنند تا توجه بیشتری جلب کنند. این نوع محتوا معمولاً بر مباحث جنجالی، اختلاف‌برانگیز و داغ روز تمرکز دارد تا افراد را درگیر کرده و آنها را به واکنش و اشتراک‌گذاری ترغیب نماید.

چرا محتوای زرد بیشتر دیده می‌شود؟

محتوای زرد به‌دلیل ویژگی‌های خاص خود در فضای دیجیتال بیشتر از سایر انواع محتوا دیده می‌شود. در این بخش، به بررسی عواملی می‌پردازیم که موجب می‌شوند محتوای زرد بیش از دیگر انواع محتوا جلب توجه کرده و به سرعت در فضای مجازی منتشر شود.

۱. نیاز به تحریک احساسات و کنجکاوی

محتوای زرد به‌طور عمده با هدف تحریک احساسات و هیجانات مخاطب طراحی می‌شود. این نوع محتوا با استفاده از ترس، شادی، غم، تعجب یا خشم، واکنش فوری از سوی کاربران را برمی‌انگیزد. انسان‌ها به‌طور طبیعی به محتوای تحریک‌کننده توجه بیشتری دارند و این مسأله در فضای مجازی به‌ویژه در شبکه‌های اجتماعی که هدف اصلی آنها جذب توجه بیشتر است، بیشتر مشاهده می‌شود.

۲. الگوریتم‌های رسانه‌های اجتماعی

الگوریتم‌های پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک، اینستاگرام، توییتر و یوتیوب به‌طور خاص محتوایی را که بیشترین تعامل را دریافت می‌کند، اولویت می‌دهند. این تعاملات معمولاً شامل لایک‌ها، کامنت‌ها و اشتراک‌گذاری‌ها می‌شود. محتوای زرد به‌دلیل تحریک سریع احساسات مخاطب و ایجاد واکنش‌های فوری، معمولاً تعاملات زیادی را به‌دست می‌آورد و این تعاملات بیشتر باعث می‌شود که الگوریتم‌ها آن را در صدر قرار دهند.

۳. دسترسی آسان به تولید محتوا

در دنیای امروز، هر فردی با دسترسی به گوشی هوشمند و اینترنت می‌تواند محتوا تولید کند و آن را در فضای مجازی منتشر کند. این دسترسی آسان به تولید محتوا موجب شده تا بسیاری از افراد برای جلب توجه سریع، از تکنیک‌های محتوای زرد استفاده کنند. بدون نیاز به تأیید منابع معتبر یا تحقیق‌های علمی، تولید محتوا در فضای مجازی به امری ساده و در دسترس تبدیل شده است.

۴. جلب توجه در رقابت رسانه‌ای

در دنیای شلوغ و پررقابت رسانه‌های دیجیتال، تولیدکنندگان محتوا و رسانه‌ها در تلاش‌اند تا توجه مخاطب را جلب کنند. به همین دلیل، اغلب از محتوای زرد به‌عنوان ابزاری برای جلب توجه فوری استفاده می‌کنند. با افزایش رقابت برای جذب مخاطب و ایجاد درآمد از طریق تبلیغات، محتوای زرد به ابزاری برای افزایش ترافیک و تعاملات تبدیل شده است.

پیامد‌های خطرناک محتوای زرد

محتوای زرد نه تنها برای مخاطبان آن، بلکه برای جامعه به‌طور کلی نیز پیامد‌های منفی جدی دارد. در این بخش به بررسی خطرات و پیامد‌های منفی این نوع محتوا می‌پردازیم.

۱. گسترش شایعات و اطلاعات نادرست

یکی از خطرات بزرگ محتوای زرد، گسترش شایعات و اطلاعات نادرست است. این نوع محتوا معمولاً بدون اعتبارسنجی و تحقیق منتشر می‌شود و در نتیجه باعث ایجاد اشتباهات فاحش در درک عمومی از مسائل مختلف می‌شود. این اطلاعات نادرست می‌تواند باعث سردرگمی، ترس، اضطراب و حتی بحران‌های اجتماعی و سیاسی شود.

۲. آسیب به اعتبار و اعتماد عمومی

محتوای زرد باعث کاهش اعتبار منابع اطلاعاتی و رسانه‌ها می‌شود. وقتی که مخاطبان به‌طور مکرر با اطلاعات نادرست و جنجالی روبه‌رو شوند، اعتماد خود را نسبت به رسانه‌ها و پلتفرم‌های آنلاین از دست می‌دهند. این اتفاق می‌تواند باعث بحران‌های بزرگ‌تر در اعتماد عمومی شود.

۳. تحریک احساسات منفی و اجتماعی

محتوای زرد اغلب با هدف ایجاد واکنش‌های هیجانی فوری تولید می‌شود. این نوع محتوا می‌تواند باعث تشدید تنش‌های اجتماعی، نژادی و سیاسی شود و موجب دامن زدن به اختلافات و درگیری‌ها در جامعه گردد.

۴. کاهش کیفیت محتوا

با افزایش محتوای زرد، کیفیت کلی محتوا در فضای مجازی کاهش می‌یابد. محتوای زرد معمولاً بر اساس جذابیت‌های سطحی و بدون دقت علمی تولید می‌شود و در نتیجه، سطح اطلاعات عمومی کاربران پایین می‌آید. این مسأله می‌تواند موجب ضعف فرهنگی و علمی در جامعه شود.

راهکار‌های مقابله با محتوای زرد

برای مقابله با پدیده محتوای زرد، نیاز به اقدامات مختلف در سطح فردی، اجتماعی و دولتی است. در این بخش به بررسی راهکار‌های مؤثر برای مقابله با این نوع محتوا می‌پردازیم.

۱. آموزش سواد رسانه‌ای

آموزش سواد رسانه‌ای به‌ویژه در بین نوجوانان و جوانان می‌تواند از گسترش محتوای زرد جلوگیری کند. این آموزش باید شامل مهارت‌هایی نظیر تشخیص منابع معتبر، آشنایی با تکنیک‌های تولید محتوا و یادگیری شیوه‌های نقد و تحلیل اطلاعات باشد.

۲. فیلتر و کنترل محتوای منتشرشده

برخی پلتفرم‌ها و شبکه‌های اجتماعی نیاز دارند تا نظارت دقیق‌تری بر محتوای منتشرشده داشته باشند. این نظارت می‌تواند شامل بررسی صحت اطلاعات، کنترل تصاویر و ویدیو‌های تحریک‌کننده و مسدود کردن شایعات باشد.

۳. آگاهی‌بخشی به تولیدکنندگان محتوا

تولیدکنندگان محتوا باید از پیامد‌های منفی محتوای زرد آگاه شوند و برای جلب توجه مخاطب به‌جای استفاده از روش‌های اغراق‌آمیز و نادرست، به تولید محتوای مفید و مستند تمایل پیدا کنند.

۴. تشویق به مصرف محتوای سالم و مفید

جامعه باید به سمت مصرف محتوای سالم، آموزشی و مفید هدایت شود. رسانه‌ها و پلتفرم‌ها باید به‌طور فعال محتوای باکیفیت و مفید را ترویج دهند و از انتشار محتوای زرد خودداری کنند.

محتوای زرد در فضای مجازی به‌طور گسترده‌ای در حال انتشار است و تهدیدات جدی برای اعتماد عمومی، کیفیت اطلاعات و سلامت اجتماعی به همراه دارد. این نوع محتوا اگرچه در ابتدا ممکن است توجه زیادی را جلب کند، اما در نهایت به اعتبار و کیفیت فضای مجازی آسیب می‌زند.

برای مقابله با این پدیده، نیاز است که کاربران، تولیدکنندگان محتوا، پلتفرم‌ها و دولت‌ها به‌طور مشترک به ایجاد فرهنگ نقد و تحلیل، آموزش سواد رسانه‌ای و ترویج محتوای سالم بپردازند. فضای مجازی می‌تواند به ابزاری برای رشد و توسعه فرهنگی تبدیل شود، اما برای این کار نیاز است که مسئولیت تولید و مصرف محتوا به‌درستی مدیریت شود.