مشخصه کودکان دهه ۹۰ چیست و چرا به نسل زد معروف شده‌اند؟

مریم سعادتی، جامعه ۲۴- کودکان متولد دهه ۹۰ شمسی (دهه ۲۰۱۰ میلادی) در عصری بزرگ شده‌اند که به شدت با فناوری، اینترنت و شبکه‌های اجتماعی عجین شده است.

ویژگی‌های کودکان دهه ۹۰

ویژگی‌های مشخصی که معمولاً در مورد این نسل ذکر می‌شود، شامل موارد زیر است:

۱. آشنایی گسترده با فناوری و دنیای دیجیتال:
- این نسل از کودکی با ابزار‌های دیجیتالی مانند گوشی‌های هوشمند، تبلت‌ها و لپ‌تاپ‌ها آشنا شده‌اند و به‌طور طبیعی با فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در تعامل هستند. دسترسی راحت به اطلاعات باعث شده که توانایی جستجو و پردازش داده‌ها در آن‌ها به شکل بالایی توسعه یابد.

۲. علاقه به یادگیری سریع و چندوظیفگی:
- بچه‌های دهه ۹۰ به دلیل قرارگیری در معرض اطلاعات گسترده و متنوع، به یادگیری سریع و انجام چند کار به طور هم‌زمان عادت کرده‌اند. این توانایی آن‌ها را در محیط‌های آموزشی و کاری آینده به‌خصوص در حوزه‌های فناوری و دیجیتال قدرتمندتر می‌کند.

۳. ارتباطات اجتماعی گسترده و متنوع:
- شبکه‌های اجتماعی و اپلیکیشن‌های پیام‌رسان باعث شده تا این نسل ارتباطات گسترده‌تری داشته باشد، از فرهنگ‌های مختلف تأثیر بپذیرد و به اشتراک‌گذاری ایده‌ها و تجربیات خود تمایل نشان دهد. این ارتباطات به آن‌ها کمک می‌کند تا دیدگاه‌های متفاوتی داشته باشند.

۴. گرایش به محتوا‌های تصویری و سرگرمی‌های دیجیتال:
- آن‌ها معمولاً به محتوای بصری (ویدئوها، تصاویر) و سرگرمی‌های دیجیتال مانند بازی‌های آنلاین علاقه دارند و شبکه‌های اجتماعی تصویری مانند اینستاگرام و یوتیوب از رسانه‌های محبوب این نسل هستند.

۵. حساسیت به مسائل اجتماعی و زیست‌محیطی:
- بسیاری از آن‌ها به مسائل محیط‌زیست، تغییرات اقلیمی، حقوق بشر و عدالت اجتماعی اهمیت می‌دهند و نسبت به آن‌ها حساس هستند. آگاهی از این مسائل به دلیل دسترسی به منابع جهانی و اطلاعات از سنین پایین شکل گرفته است.

۶. تمرکز بر علایق و هویت فردی:
- این نسل به شدت به دنبال کشف و بیان هویت فردی و علایق خاص خود است. آن‌ها از طریق تولید محتوا در شبکه‌های اجتماعی یا فعالیت‌های دیجیتال، به نمایش خلاقیت‌ها و استعدادهایشان علاقه دارند و از رسانه‌های اجتماعی برای این منظور استفاده می‌کنند.

۷. توجه به سلامت روان:
- این نسل به دلیل قرار گرفتن در معرض استرس‌ها و چالش‌های زندگی مدرن و دنیای دیجیتال، به اهمیت سلامت روان واقف‌تر است و درک بهتری از مسائل روان‌شناختی دارد. آن‌ها به گفتگو درباره سلامت روان علاقه دارند و برخی به دنبال راهکار‌هایی برای کاهش استرس و بهبود کیفیت زندگی‌شان هستند.

این نسل، با داشتن ویژگی‌هایی متمایز و با توجه به پیشرفت‌های سریع فناوری، با دیدگاه‌های نوآورانه و گاه متفاوت نسبت به نسل‌های پیشین شناخته می‌شود.

چرا به کودکان دهه ۹۰ نسل z می‌گویند؟

نسل متولدین دهه ۹۰ شمسی که به آن‌ها نسل Z گفته می‌شود، نام خود را از ترتیب حروف الفبای لاتین گرفته‌اند. پیش از آن‌ها، نسل متولدین دهه‌های ۶۰ تا ۸۰ شمسی (نسل Y یا نسل هزاره) نام داشتند و قبل از آن‌ها، نسل دهه‌های ۴۰ تا ۶۰ شمسی نسل X بودند. به این ترتیب، نسل بعد از Y به نام نسل Z شناخته شد.

در عین حال، این نام‌گذاری نشان‌دهنده تغییری بزرگ در شیوه زندگی، ارتباطات، و فناوری در مقایسه با نسل‌های قبلی است. نسل Z نسلی است که از کودکی با اینترنت، تلفن‌های هوشمند و شبکه‌های اجتماعی بزرگ شده است و به همین دلیل، دیدگاه‌ها، سبک زندگی و حتی انتظاراتشان از جهان بسیار متفاوت از نسل‌های قبل است.

برخی جامعه‌شناسان معتقدند که این نسل ممکن است آخرین نسلی باشد که به این شیوه از هم متمایز می‌شود، زیرا پیشرفت سریع فناوری، تغییرات فرهنگی و ترکیب نسل‌ها در آینده ممکن است تعریف سنتی نسل‌ها را کم‌رنگ کند.
آیا نسل کودکان دهه ۹۰‌ای کیو (EQ) خوبی دارند؟

نسل Z (کودکان متولد دهه ۹۰ شمسی و اوایل ۲۰۰۰ میلادی) معمولاً به دلیل ویژگی‌هایی که دارند، به عنوان نسلی با هوش هیجانی‌ای کیو (EQ) خوب شناخته می‌شوند.

برخی از دلایل این امر شامل موارد زیر است:

۱. آگاهی از سلامت روان:
- نسل Z به سلامت روان و اهمیت آن توجه ویژه‌ای دارد. آن‌ها درباره مسائل روانی بیشتر صحبت می‌کنند و به دنبال راهکار‌هایی برای مدیریت استرس و اضطراب هستند. این آگاهی به آن‌ها کمک می‌کند تا به احساسات خود و دیگران بیشتر توجه کنند.

۲. ارتباطات اجتماعی گسترده:
- این نسل به دلیل رشد در عصر دیجیتال و رسانه‌های اجتماعی، تجربه‌های متنوعی در برقراری ارتباط با افراد مختلف از فرهنگ‌ها و زمینه‌های گوناگون دارند. این تنوع به آن‌ها کمک می‌کند تا همدلی و درک بهتری نسبت به احساسات و نظرات دیگران پیدا کنند.

بیشتر بخوانید: چگونه با فرزند نوجوان خود رفتار کنیم؟

۳. توانایی مدیریت احساسات:
- نسل Z معمولاً به مهارت‌های مدیریت احساسات و رفتار‌های اجتماعی توجه می‌کند و در تلاش است تا احساسات خود را بهتر بشناسد و کنترل کند. این مهارت‌ها به آن‌ها کمک می‌کند تا در موقعیت‌های اجتماعی به‌خوبی عمل کنند.

۴. تعهد به عدالت اجتماعی:
- این نسل به مسائل اجتماعی و محیط‌زیستی حساس است و در بسیاری از موارد، از نظر عاطفی به مسائل جامعه پاسخ می‌دهند. این تعهد به ایجاد تغییرات مثبت در جامعه نشان‌دهنده هوش هیجانی بالای آن‌هاست.

۵. مهارت‌های حل تعارض:
- با توجه به تجربیات متنوعی که در روابط دیجیتال و واقعی دارند، نسل Z معمولاً مهارت‌های حل تعارض و برقراری ارتباط مؤثر را توسعه داده‌اند که به آن‌ها در مدیریت مشکلات اجتماعی کمک می‌کند.

چالش‌های نسل Z

با این حال، نباید فراموش کرد که نسل Z همچنین با چالش‌هایی مانند فشار اجتماعی، انتظارات بالا و مشکلات ناشی از استفاده مداوم از فناوری‌های دیجیتال مواجه هستند که می‌تواند بر سلامت روان و هوش هیجانی آن‌ها تأثیر بگذارد.

به‌طور کلی، می‌توان گفت که نسل Z دارای هوش هیجانی خوبی است، اما مانند هر نسل دیگری، این ویژگی‌ها به فرد بستگی دارد و ممکن است در برخی افراد متفاوت باشد.

پدر و مادر‌ها در ارتباط با نسل Z باید چه کاری انجام دهند؟

پدر و مادر‌ها برای ارتباط مؤثر با نسل Z باید رویکرد‌های خاصی را در نظر بگیرند. برخی از این روش‌ها عبارتند از:

۱. گفتگو و ارتباطات باز: پدر و مادر‌ها باید فضایی فراهم کنند که فرزندانشان احساس راحتی کنند و بتوانند درباره احساسات، نگرانی‌ها و تجربیات خود به راحتی صحبت کنند. گفتگو‌های باز و بدون قضاوت به تقویت اعتماد بین والدین و فرزندان کمک می‌کند.

۲. آموزش مهارت‌های زندگی: نسل Z به مهارت‌های عملی و عاطفی نیاز دارد. والدین می‌توانند با آموزش مهارت‌های حل مسئله، مدیریت استرس و مهارت‌های اجتماعی به فرزندان کمک کنند تا در زندگی موفق‌تر باشند.

۳. توجه به سلامت روان: والدین باید نسبت به سلامت روان فرزندان خود حساس باشند و به آن‌ها کمک کنند تا در صورت نیاز به دنبال کمک حرفه‌ای بروند. ایجاد فضایی برای گفتگو درباره احساسات و چالش‌های روانی می‌تواند به فرزندان کمک کند.

۴. فناوری و رسانه‌های اجتماعی: والدین باید به استفاده از فناوری و رسانه‌های اجتماعی توجه داشته باشند. آن‌ها می‌توانند با فرزندان خود درباره خطرات و مزایای استفاده از این ابزار‌ها صحبت کنند و راهکار‌هایی برای مدیریت زمان و محتوا‌های دیجیتال ارائه دهند.

۵. تشویق به فعالیت‌های خارج از فضای مجازی: والدین باید فرزندان را تشویق کنند تا در فعالیت‌های اجتماعی، ورزشی و هنری شرکت کنند و از فضای مجازی فاصله بگیرند. این فعالیت‌ها به تقویت مهارت‌های اجتماعی و ایجاد تجربیات مثبت کمک می‌کند.

۶. احترام به هویت و انتخاب‌ها: نسل Z به جستجوی هویت فردی خود و بیان آن اهمیت می‌دهد. والدین باید به انتخاب‌ها و نظرات فرزندان خود احترام بگذارند و فضایی را فراهم کنند که در آن فرزندان بتوانند خود را بیابند و بیان کنند.

۷. الگوی مثبت بودن: والدین باید به عنوان الگو‌های مثبت برای فرزندان خود عمل کنند. رفتار‌های مثبت مانند مدیریت استرس، برقراری ارتباط مؤثر و توجه به سلامت روان، می‌تواند به فرزندان نشان دهد که این مهارت‌ها چقدر مهم هستند.

۸. پشتیبانی از علایق و اهداف: والدین باید فرزندان خود را در پیگیری علایق و اهدافشان حمایت کنند. این پشتیبانی می‌تواند به فرزندان کمک کند تا اعتماد به نفس بیشتری پیدا کنند و به سمت موفقیت‌های شخصی و حرفه‌ای حرکت کنند.

با این رویکردها، پدر و مادر‌ها می‌توانند ارتباط مؤثری با نسل Z برقرار کرده و به آن‌ها در مسیر رشد و توسعه کمک کنند.

نسل Z بیشتر در معرض افسردگی و بیماری‌های روانی قرار دارد؟

نسل Z به‌ویژه در مقایسه با نسل‌های قبلی (مانند نسل X و Y) به‌طور قابل توجهی در معرض افسردگی و دیگر بیماری‌های روانی قرار دارد. چندین عامل می‌تواند به این وضعیت کمک کند:

۱. فشار‌های اجتماعی و اقتصادی: نسل Z با چالش‌های اقتصادی و اجتماعی زیادی مواجه است، از جمله بحران‌های اقتصادی، بیکاری و عدم ثبات شغلی. این عوامل می‌توانند به استرس و اضطراب منجر شوند.

۲. فشار‌های ناشی از رسانه‌های اجتماعی: استفاده گسترده از رسانه‌های اجتماعی می‌تواند باعث مقایسه‌های اجتماعی، احساس کمبود و نارضایتی از خود شود. این فشار‌ها می‌توانند به افزایش احساس انزوا و افسردگی منجر شوند.

۳. آگاهی بیشتر از سلامت روان:  اگرچه نسل Z نسبت به سلامت روان آگاه‌تر است و بیشتر درباره آن صحبت می‌کند، این آگاهی ممکن است باعث شود که آن‌ها بیشتر از مشکلات روانی خود مطلع شوند و در نتیجه، موارد بیشتری از افسردگی و اضطراب گزارش کنند.

۴. نقص در مهارت‌های مقابله‌ای: برخی از پژوهش‌ها نشان داده‌اند که نسل Z ممکن است مهارت‌های مقابله‌ای کمتری داشته باشد، زیرا در عصر دیجیتال بزرگ شده‌اند و کمتر در تعاملات حضوری قرار دارند. این مسئله می‌تواند به کاهش توانایی آن‌ها در مدیریت استرس و چالش‌ها منجر شود.

۵. اضطراب ناشی از تغییرات جهانی: نسل Z شاهد تغییرات سریع و گسترده‌ای در جهان است، از جمله بحران‌های زیست‌محیطی، ناآرامی‌های سیاسی و اجتماعی و شیوع بیماری‌های جهانی. این عوامل می‌توانند احساس بی‌ثباتی و اضطراب را افزایش دهند.

۶. تغییر در ساختار‌های خانوادگی و اجتماعی: تغییرات در ساختار خانواده، از جمله جدایی والدین و عدم حمایت‌های عاطفی می‌تواند بر سلامت روان نسل Z تأثیر منفی بگذارد.

با این حال، مهم است که توجه داشته باشیم که افزایش آگاهی از مسائل روانی و پذیرش درمان‌های روانی می‌تواند به بهبود وضعیت این نسل کمک کند. نسل Z ممکن است بیشتر از نسل‌های قبل برای پیدا کردن کمک و پشتیبانی به دنبال درمان باشند که این خود می‌تواند به کاهش اثرات منفی افسردگی و بیماری‌های روانی منجر شود.