علائم اولیه سرطان روده بزرگ چیست؟

جامعه ۲۴- سرطان روده بزرگ، که به آن سرطان کولورکتال نیز گفته می‌شود، نوعی سرطان است که در روده بزرگ (کولون) یا راست‌روده (رکتوم) آغاز می‌شود. این سرطان معمولاً از پولیپ‌های غیرسرطانی شروع می‌شود که در طول زمان ممکن است به سرطان تبدیل شوند. پولیپ‌ها رشد‌های کوچک و غیرطبیعی در دیواره روده هستند که برخی از آن‌ها ممکن است به سلول‌های سرطانی تبدیل شوند.

علائم سرطان روده بزرگ

علائم سرطان روده بزرگ ممکن است در مراحل اولیه وجود نداشته باشد، اما با پیشرفت بیماری، ممکن است علائم زیر بروز کنند:
- تغییرات در عادات روده: مانند اسهال، یبوست یا تغییر در اندازه مدفوع.
- خونریزی از مقعد یا خون در مدفوع.
- درد شکمی یا احساس ناراحتی در شکم.
- احساس کامل بودن در روده حتی پس از اجابت مزاج.
- کاهش وزن بی‌دلیل.
- خستگی یا ضعف مفرط.
- تهوع و استفراغ (در صورت مسدود شدن روده).

راه‌های پیشگیری از سرطان روده بزرگ

برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ، می‌توان اقدامات مختلفی انجام داد:

رژیم غذایی سالم: مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و کاهش مصرف گوشت قرمز و فرآوری‌شده.

ورزش منظم: فعالیت بدنی منظم به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده کمک می‌کند.

کنترل وزن: حفظ وزن سالم از اهمیت زیادی برخوردار است.

معاینات و غربالگری منظم: انجام آزمایش‌های غربالگری مانند کولونوسکوپی به ویژه پس از سن ۵۰ سالگی (و زودتر در صورت داشتن سابقه خانوادگی) می‌تواند به تشخیص زودهنگام بیماری کمک کند.

ترک سیگار و کاهش مصرف الکل.

راه‌های درمان سرطان روده بزرگ

درمان سرطان روده بزرگ بسته به مرحله و نوع سرطان، وضعیت سلامت کلی بیمار و عوامل دیگر متغیر است. گزینه‌های درمانی شامل:

جراحی: برای برداشتن تومور یا قسمتی از روده بزرگ.
شیمی درمانی: برای از بین بردن سلول‌های سرطانی.
پرتو درمانی: برای کاهش اندازه تومور یا درمان سرطان در مراحل پیشرفته.
درمان‌های هدفمند و ایمنوتراپی: دارو‌هایی که سیستم ایمنی بدن را تقویت یا مستقیماً سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند.

تشخیص زودهنگام و درمان مناسب می‌تواند شانس بهبودی را افزایش دهد، بنابراین پیگیری غربالگری‌های منظم برای افراد در معرض خطر ضروری است.

چه عواملی باعث بروز سرطان روده بزرگ می‌شود؟

عوامل بروز سرطان روده بزرگ می‌توانند شامل ترکیبی از عوامل ژنتیکی، محیطی و سبک زندگی باشند. در ادامه، برخی از مهم‌ترین عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند، آورده شده است:

۱. سابقه خانوادگی و ژنتیک

سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ: افرادی که یکی از اعضای نزدیک خانواده‌شان (مثل والدین یا خواهر و برادر) به سرطان روده بزرگ مبتلا شده‌اند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند.

اختلالات ژنتیکی: برخی بیماری‌های ارثی مانند پلیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) و سندروم لینچ خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهند. این بیماری‌ها باعث ایجاد تغییرات ژنتیکی در سلول‌های روده و افزایش احتمال تشکیل پولیپ‌ها و سرطان می‌شوند.

۲. رژیم غذایی

رژیم غذایی پرچرب و کم‌فیبر: مصرف زیاد چربی‌های حیوانی و گوشت قرمز، به ویژه گوشت‌های فرآوری‌شده (مانند سوسیس و کالباس)، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد. رژیم‌های غذایی حاوی فیبر کم (مثل نان سفید و برنج سفید) نیز می‌توانند به این خطر افزوده کنند.

مصرف کم میوه‌ها و سبزیجات: عدم مصرف کافی میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل که حاوی فیبر و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند، می‌تواند به افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ کمک کند.

۳. سن بالا

خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ با افزایش سن بیشتر می‌شود. بیشتر موارد سرطان روده بزرگ در افراد بالای ۵۰ سال دیده می‌شود.

۴. فعالیت بدنی کم

کم تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی منظم می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد. فعالیت بدنی منظم به کاهش التهاب و بهبود عملکرد سیستم گوارشی کمک می‌کند.

۵. چاقی

افرادی که دارای اضافه وزن یا چاقی هستند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ قرار دارند. چربی اضافی بدن می‌تواند باعث التهاب و تغییرات هورمونی شود که خطر سرطان را افزایش می‌دهد.

۶. مصرف سیگار و الکل

سیگار کشیدن: سیگار کشیدن می‌تواند باعث آسیب به سلول‌های روده و افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ شود.

مصرف زیاد الکل: مصرف زیاد الکل (بیش از یک نوشیدنی در روز برای زنان و دو نوشیدنی برای مردان) می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد.

۷. بیماری‌های التهابی روده

بیماری‌هایی مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو که باعث التهاب مزمن در روده می‌شوند، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهند. این بیماری‌ها باعث آسیب به سلول‌های روده و تغییرات در عملکرد آن‌ها می‌شوند.

۸. سابقه پولیپ‌های روده‌ای

داشتن پولیپ‌های روده‌ای (رشد‌های غیرسرطانی در دیواره روده) به‌ویژه پولیپ‌های آدنوماتوز، می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد. اکثر سرطان‌های روده بزرگ از این پولیپ‌ها شروع می‌شوند.

۹. نژاد و قومیت

تحقیقات نشان داده‌اند که برخی از گروه‌های نژادی مانند آمریکایی‌های آفریقایی‌تبار و آسیایی‌ها ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ باشند.

بیشتر بخوانید: این مواد غذایی سالم و مقوی به حفظ سلامتی شما کمک می‌کنند

۱۰. دیابت نوع ۲

افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ که سطح قند خونشان به‌خوبی کنترل نمی‌شود، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان روده بزرگ هستند. این وضعیت ممکن است به دلیل تغییرات هورمونی و افزایش التهاب در بدن باشد.

۱۱. استرس و سبک زندگی

در حالی که ارتباط مستقیم بین استرس و سرطان روده بزرگ هنوز به‌طور کامل مشخص نیست، اما استرس مزمن می‌تواند بر سلامت عمومی بدن تأثیر بگذارد و به ایجاد شرایطی که خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهند، کمک کند.

۱۲. آلودگی هوا و مواد شیمیایی

برخی از مطالعات نشان داده‌اند که قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا یا مواد شیمیایی خاص می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد. این مواد می‌توانند به آسیب به DNA و تغییرات سلولی منجر شوند.

نکته:
اگرچه این عوامل خطر می‌توانند احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند، اما داشتن یکی یا چند مورد از این عوامل به معنای حتمی ابتلا به این بیماری نیست. همچنین، در صورت داشتن سابقه خانوادگی یا سایر عوامل خطر، انجام غربالگری و معاینات منظم می‌تواند به تشخیص زودهنگام و درمان مؤثر کمک کند.

مهمترین راه‌های پیشگیری از بروز سرطان روده بزرگ

برای پیشگیری از سرطان روده بزرگ، می‌توان اقدامات مختلفی را انجام داد که شامل تغییرات در سبک زندگی، رژیم غذایی و مراقبت‌های پزشکی است. در ادامه به برخی از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری اشاره می‌کنیم:

۱. رژیم غذایی سالم

مصرف فیبر زیاد: رژیم غذایی سرشار از فیبر (موجود در میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات) می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش دهد. فیبر به عملکرد صحیح روده کمک کرده و از التهاب‌های مزمن جلوگیری می‌کند.

کاهش مصرف گوشت قرمز و فرآوری‌شده: مصرف زیاد گوشت قرمز و گوشت‌های فرآوری‌شده (مانند سوسیس و کالباس) با افزایش خطر سرطان روده بزرگ ارتباط دارد. به جای آن، می‌توانید از منابع پروتئین سالم مانند ماهی، مرغ و حبوبات استفاده کنید.

افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات: مصرف میوه‌ها و سبزیجات غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌تواند به پیشگیری از سرطان کمک کند. این مواد دارای خاصیت ضدالتهابی و ضدسرطانی هستند.

چربی‌های سالم: استفاده از چربی‌های سالم موجود در روغن زیتون، آووکادو و دانه‌ها به جای چربی‌های اشباع شده از منابع حیوانی می‌تواند از ایجاد التهاب در بدن جلوگیری کند.

۲. فعالیت بدنی منظم

انجام فعالیت بدنی منظم می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ کمک کند. ورزش‌های هوازی مانند پیاده‌روی، دویدن و شنا می‌توانند باعث بهبود حرکت روده‌ها، کاهش التهاب و بهبود سیستم ایمنی شوند.

توصیه می‌شود که حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط یا ۷۵ دقیقه فعالیت شدید در هفته انجام دهید.

۳. حفظ وزن سالم

چاقی یکی از عوامل خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ است. بنابراین، حفظ وزن سالم از اهمیت زیادی برخوردار است. مصرف یک رژیم غذایی متعادل همراه با ورزش منظم می‌تواند به کنترل وزن کمک کند.

۴. ترک سیگار

سیگار کشیدن می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد. ترک سیگار به کاهش خطر ابتلا به انواع مختلف سرطان، از جمله سرطان روده بزرگ، کمک می‌کند.

۵. حذف مصرف الکل

مصرف الکل می‌تواند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد. توصیه می‌شود که مصرف الکل را محدود کرده و بیش از یک نوشیدنی در روز برای زنان و دو نوشیدنی در روز برای مردان مصرف نشود.

۶. غربالگری و معاینات پزشکی

غربالگری سرطان روده بزرگ به شناسایی زودهنگام بیماری و پولیپ‌های پیش‌سرطانی کمک می‌کند. افراد بالای ۵۰ سال (یا زودتر در صورت داشتن سابقه خانوادگی یا سایر عوامل خطر) باید آزمایش‌هایی مانند کولونوسکوپی را به طور منظم انجام دهند.

اگر تاریخچه خانوادگی از سرطان روده بزرگ یا بیماری‌های ژنتیکی مانند پلیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) یا سندروم لینچ دارید، معاینات غربالگری باید از سنین پایین‌تر شروع شود.

۷. کنترل بیماری‌های التهابی روده

بیماری‌های مزمن التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون می‌توانند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند. درمان مناسب و کنترل این بیماری‌ها می‌تواند به کاهش خطر کمک کند.

۸. مراقبت از سلامت روان

استرس می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت عمومی بدن و سیستم گوارشی داشته باشد. تمرینات آرامش‌بخش مانند مدیتیشن، یوگا یا تنفس عمیق می‌تواند به کاهش استرس و بهبود سلامت کلی کمک کند.

۹. مصرف مکمل‌ها و دارو‌ها (در صورت نیاز)

برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف آسپرین یا دارو‌های ضدالتهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) می‌تواند به کاهش خطر پولیپ‌ها و سرطان روده بزرگ کمک کند. البته این دارو‌ها باید تحت نظر پزشک مصرف شوند.

۱۰. آگاهی از علائم و مراجعه به پزشک

در صورت مشاهده علائمی مانند تغییرات غیرمعمول در عادات روده‌ای (اسهال یا یبوست طولانی‌مدت)، خونریزی از مقعد، درد شکمی یا کاهش وزن بی‌دلیل، باید به پزشک مراجعه کنید تا از بروز مشکلات جدی جلوگیری شود.

نکته:
رعایت این روش‌ها و پیشگیری‌های سالم می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ کمک کند، اما هیچ روشی نمی‌تواند به طور کامل از ابتلا به این بیماری جلوگیری کند. غربالگری‌های منظم و مشورت با پزشک برای شناسایی عوامل خطر و تشخیص زودهنگام مهم است.

مواد غذایی مفید برای پیشگیری از بروز سرطان روده بزرگ

برای پیشگیری از بروز سرطان روده بزرگ، مصرف برخی از مواد غذایی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا کمک کند. این خوراکی‌ها معمولاً حاوی فیبر، آنتی‌اکسیدان‌ها، و ترکیبات ضدالتهابی هستند که به سلامت روده و کاهش التهاب کمک می‌کنند. در ادامه، به برخی از خوراکی‌های مفید برای پیشگیری از سرطان روده بزرگ اشاره می‌کنیم:

۱. سبزیجات و میوه‌ها

سبزیجات برگ‌دار (مانند اسفناج، کلم بروکلی، کلم بروکسل، کلم پیچ): این سبزیجات حاوی فیبر، ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌ها هستند که می‌توانند به سلامت روده و پیشگیری از التهاب کمک کنند.

گوجه‌فرنگی: گوجه‌فرنگی حاوی لیکوپن است که یک آنتی‌اکسیدان قوی است و می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ کمک کند. مصرف گوجه‌فرنگی پخته یا آب‌گوجه‌فرنگی به دلیل دسترسی بیشتر بدن به لیکوپن مفید است.

توت‌ها (مانند توت‌فرنگی، بلوبری، تمشک): این میوه‌ها غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر هستند و خواص ضدسرطانی دارند.

۲. غلات کامل

مصرف غلات کامل مانند جو دوسر، برنج قهوه‌ای، کینوا و گندم کامل که سرشار از فیبر هستند، می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ کمک کند. فیبر به بهبود عملکرد روده کمک کرده و از بروز مشکلات گوارشی جلوگیری می‌کند.

۳. دانه‌ها و آجیل‌ها

دانه‌ها (مانند دانه کدو، دانه چیا، دانه آفتابگردان) و آجیل‌ها (مانند بادام، گردو) حاوی فیبر و چربی‌های سالم هستند. این مواد می‌توانند به کاهش التهاب و بهبود عملکرد گوارشی کمک کنند.

۴. ماهی‌های چرب

ماهی‌هایی مانند سالمون، تن، ماهی خال‌مخالی که حاوی اسید‌های چرب امگا-۳ هستند، خواص ضدالتهابی دارند و می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ کمک کنند. اسید‌های چرب امگا-۳ از التهابات مزمن روده جلوگیری می‌کنند.

۵. سیر و پیاز

سیر و پیاز حاوی ترکیبات گوگردی هستند که می‌توانند به تقویت سیستم ایمنی بدن و کاهش التهاب کمک کنند. این مواد در بسیاری از تحقیقات به اثرات ضدسرطانی‌شان شناخته شده‌اند.

۶. چای سبز

چای سبز حاوی کاتچین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌های قوی است که می‌تواند به کاهش خطر سرطان روده بزرگ کمک کند. مصرف روزانه چای سبز می‌تواند به عنوان یک عامل پیشگیرانه در نظر گرفته شود.

۷. زردچوبه

زردچوبه حاوی کورکومین است که یک ترکیب ضدالتهابی و آنتی‌اکسیدان قوی است. مصرف زردچوبه در غذا‌ها یا به صورت مکمل می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به سرطان روده کمک کند.

۸. آووکادو

آووکادو حاوی چربی‌های سالم و آنتی‌اکسیدان‌ها است که به کاهش التهاب و محافظت از سلول‌های روده در برابر آسیب‌های محیطی کمک می‌کند.

۹. انار

انار حاوی آنتی‌اکسیدان‌هایی به نام پونیکالاگرین است که ممکن است در پیشگیری از سرطان روده بزرگ مؤثر باشد. برخی تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف انار می‌تواند رشد سلول‌های سرطانی پروستات و روده بزرگ را کند کند.

۱۰. لبنیات کم‌چرب و پروبیوتیک‌ها

مصرف لبنیات کم‌چرب یا مکمل‌های پروبیوتیک که حاوی باکتری‌های مفید برای روده هستند می‌تواند به تقویت سلامت دستگاه گوارش و پیشگیری از بیماری‌های روده‌ای کمک کند.

۱۱. غذا‌های حاوی سلنیوم

سلنیوم یک ماده معدنی است که ممکن است به کاهش خطر سرطان روده بزرگ کمک کند. منابع خوب سلنیوم شامل آجیل برزیلی، ماهی و تخم‌مرغ هستند.

۱۲. غذا‌های حاوی فولیک اسید

فولیک اسید، که در سبزیجات برگ‌دار، لوبیا، نارنجی و آووکادو یافت می‌شود، به سلامت سلول‌ها کمک می‌کند و ممکن است از بروز تغییرات سرطانی در سلول‌های روده جلوگیری کند.

نکات تکمیلی:
پرهیز از مصرف زیاد گوشت قرمز و فرآوری‌شده: مصرف زیاد گوشت قرمز و فرآوری‌شده (مانند سوسیس و کالباس) ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهد.
کاهش مصرف چربی‌های اشباع‌شده: به جای چربی‌های اشباع‌شده موجود در گوشت‌های پرچرب و فرآوری‌شده، از چربی‌های سالم موجود در روغن‌های گیاهی (مثل روغن زیتون) استفاده کنید.

رعایت یک رژیم غذایی متعادل همراه با تغییرات سبک زندگی سالم مانند ورزش منظم و حفظ وزن مناسب می‌تواند به طور چشمگیری خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را کاهش دهد.