فیتنس چیست و برای چه کسانی مفید است؟

جامعه ۲۴- کلمه فیتنس (Fitness) در زبان انگلیسی به معنی تناسب، آمادگی بدنی و سلامت جسمانی است. این واژه از فعل "fit" به‌معنای «مناسب بودن» یا «در فرم بودن» گرفته شده و پسوند -ness به آن اضافه شده تا حالت اسمی پیدا کند، یعنی «وضعیت مناسب بودن».

ریشه این کلمه از زبان انگلیسی است و متعلق به کشور انگلستان می‌باشد، ولی امروزه در سراسر دنیا، به‌ویژه در زمینه ورزش و سلامت، به‌صورت بین‌المللی استفاده می‌شود.

ورزش فیتنس به مجموعه‌ای از تمرینات گفته می‌شود که هدف آنها افزایش آمادگی جسمانی، تناسب اندام و سلامت کلی بدن است. این تمرینات ممکن است شامل ورزش‌های هوازی مانند دویدن یا دوچرخه‌سواری، تمرینات قدرتی مانند وزنه‌زدن، تمرینات انعطاف‌پذیری مانند حرکات کششی و تمرینات تعادلی باشند. در واقع فیتنس فقط به معنای لاغری یا عضله‌سازی نیست، بلکه تمرکز آن بر تقویت کلی بدن و بهبود عملکرد آن است.

افرادی که به ورزش فیتنس می‌پردازند معمولاً برنامه‌ای متنوع دارند که هم قلب و عروق آنها را تقویت می‌کند (مثلاً با دویدن یا طناب‌زدن)، هم عضلاتشان را قوی‌تر می‌سازد (با تمریناتی مانند اسکوات یا پرس سینه) و هم بر تعادل و انعطاف‌پذیری آنها تأثیر مثبت می‌گذارد. این نوع تمرینات موجب می‌شود فرد انرژی بیشتری داشته باشد، خواب بهتری تجربه کند و احتمال آسیب‌دیدگی در او کاهش یابد.

یکی از ویژگی‌های مثبت ورزش فیتنس این است که می‌توان آن را متناسب با هدف هر فرد تنظیم کرد. برای مثال کسی که قصد کاهش وزن دارد، تمرکز بیشتری بر ورزش‌های هوازی دارد؛ در حالی که فردی که به دنبال عضله‌سازی است، تمرینات قدرتی بیشتری انجام می‌دهد؛ بنابراین فیتنس یک سبک زندگی سالم محسوب می‌شود که می‌تواند برای افراد در هر سن و با هر سطح آمادگی بدنی مناسب باشد.

ورزش فیتنس برای چه افرادی مناسب است؟

ورزش فیتنس برای همه افراد مناسب است، چون قابل تنظیم با سن، توان بدنی و هدف هر شخص می‌باشد.

- کودکان و نوجوانان می‌توانند با تمرینات ساده و بازی‌گونه، بدنی قوی و سالم بسازند.

- بزرگسالان با فیتنس می‌توانند وزن خود را کنترل کنند، عضلات را تقویت کرده و از بیماری‌های قلبی یا عضلانی پیشگیری کنند.

بیشتر بخوانید: تأثیر ورزش‌ های گروهی بر تقویت روحیه و ارتباطات اجتماعی

- سالمندان هم می‌توانند با تمرینات سبک‌تر، انعطاف و تعادل بدنشان را حفظ کنند و از تحلیل عضلات جلوگیری کنند.

در واقع، فیتنس محدودیت ندارد و فقط نوع و شدت تمرینات باید متناسب با شرایط هر فرد انتخاب شود.

چه افرادی نباید فیتنس را انجام دهند؟

ورزش فیتنس به‌طور کلی برای همه مناسب است، اما برخی افراد باید با احتیاط یا تحت نظر پزشک آن را انجام دهند یا از بعضی حرکات خاص پرهیز کنند:

۱. افراد با بیماری‌های قلبی یا فشار خون بالا

۲. افراد با آسیب‌دیدگی‌های عضلانی یا مفصلی (مثل زانو یا کمر)

۳. خانم‌های باردار (بسته به ماه بارداری و نوع تمرین)

۴. افراد مبتلا به بیماری‌های تنفسی شدید مثل آسم کنترل‌نشده

۵. کسانی که تازه جراحی کرده‌اند یا در دوران نقاهت هستند

این افراد نباید خودسرانه ورزش فیتنس انجام دهند و باید تمریناتشان با نظر پزشک یا مربی متخصص تنظیم شود.

فیتنس از چه زمانی و توسط چه کسی وارد ورزش شد؟

ورزش فیتنس به‌صورت امروزی از اوایل قرن بیستم شکل گرفت، اما مفهوم "تناسب اندام" قدمت بیشتری دارد و ریشه آن به دوران یونان باستان و روم باستان برمی‌گردد که ورزشکاران برای داشتن بدن‌های قوی تمرین می‌کردند.

فیتنس مدرن از دهه ۱۹۳۰ و ۱۹۴۰ در آمریکا رونق گرفت. یکی از اولین افرادی که نقش مهمی در گسترش آن داشت، جک لالین (Jack LaLanne) بود؛ او به عنوان "پدر فیتنس مدرن" شناخته می‌شود. جک لالین در دهه ۵۰ میلادی برنامه‌های تلویزیونی مخصوص تمرین در خانه اجرا می‌کرد و مردم را به ورزش و زندگی سالم تشویق می‌کرد.

بعد‌ها با گسترش باشگاه‌های ورزشی، شکل‌گیری بدنسازی، و ورود تمرینات هوازی و قدرتی به برنامه‌ها، رشته‌ی فیتنس به‌عنوان یک سبک ورزش همگانی و تخصصی در دنیا شناخته شد.

یک نکته مهم درباره فیتنس این است که تغذیه و استراحت نقش حیاتی در موفقیت آن دارند. فقط تمرین کردن کافی نیست؛ برای رسیدن به بدن سالم و متناسب، باید رژیم غذایی متعادل و خواب کافی هم داشته باشید. بدون تغذیه مناسب، بدن انرژی کافی برای تمرین ندارد و عضله‌سازی یا چربی‌سوزی به‌خوبی انجام نمی‌شود. همچنین استراحت کافی، مخصوصاً خواب شبانه، باعث ریکاوری عضلات و تقویت عملکرد بدن می‌شود. فیتنس یعنی تعادل بین تمرین، تغذیه و استراحت.