توقف واکسیناسیون دانشجویان کارشناسی‌ارشد و دکتری در بیشتر دانشگاه‌ها و شروع نشدن عملیات واکسیناسیون آن‌ها در برخی دیگر از دانشگاه‌های کشور، برنامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری برای بازگشایی دانشگاه‌ها در مهرماه را با چالش روبه‌رو کرده است،
جامعه ۲۴ - روسای دانشگاه‌ها در نقاط مختلف کشور می‌گویند که برنامه آموزشی نیمسال اول سال تحصیلی پیش رو برای دانشجویان همه مقاطع تحصیلی، حتی برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی که قرار بوده با واکسیناسیون‌شان به‌صورت حضوری برگزار شود، کماکان مجازی خواهد بود.
محمدتقی نظرپور، معاون اداری مالی و مدیریت منابع وزارت علوم در نیمه مرداد‌ماه ۱۴۰۰ اعلام کرده بود که با توجه به ضرورت از سرگیری آموزش حضوری دانشجویان و به‌منظور فراهم آوردن همه امکانات برای برگزاری کلاس‌های حضوری دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی در مهرماه، واکسیناسیون حدود ۳۰هزار عضو هیأت علمی و ۶۴هزار نفر از کارکنان و کارشناسان اداری دانشگاه‌ها و همچنین واکسیناسیون دانشجویان تحصیلات تکمیلی طبق اولویت‌بندی در شهریور‌ماه صورت می‌گیرد و عده‌ای که فعلا نصفه و نیمه محقق شده و سرانجام آن نامعلوم است.
توقف فرایند واکسیناسیون دانشجویان
محمدرضا رئوفی، مدیر مرکز بهداشت و درمان دانشگاه تربیت مدرس که بخشی از دانشجویان آن در مقاطع تحصیلات تکمیلی تحصیل می‌کنند، در این‌باره گفت: «به ما اعلام شد به‌دلیل کمبود واکسن در کشور، فرایند واکسیناسیون متوقف شود.»
بابک کریمی، رئیس دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان نیز در گفتگو با همشهری گفت: «تاکنون فقط واکسیناسیون استادان، کارکنان و دانشجویان ساکن در خوابگاه‌های دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان انجام شده است. دانشگاه علوم پزشکی زنجان هم اعلام کرد که فعلا واکسن موجود نیست.»
رئیس دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان با بیان اینکه تاکنون فقط ۳۰ نفر از دانشجویان این دانشگاه واکسینه شده و دوز اول را دریافت کرده‌اند، میافزاید: «دانشگاه علوم پزشکی زنجان برای واکسیناسیون دانشجویان بومی فرصت خواسته و گفته‌اند تا یکی دو هفته آینده سعی می‌کنند انجام دهند.»
محمود نیلی‌احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران اعلام کرد: «واکسیناسیون آن دسته از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران که کار آزمایشگاهی دارند و در خوابگاه‌ها مستقرند و همچنین دانشجویانی که ساکن تهران هستند، آغاز شده است. براساس آماری که دانشگاه دارد تا هفته قبل ۲۵۰۰ دانشجوی ساکن در خوابگاه‌ها و ساکن در تهران یعنی حدود ۱۰ درصد دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تهران واکسینه شده‌اند.» اگرچه برخی از دانشگاه‌ها در حدود ۲ هفته مانده تا آغاز سال تحصیلی جدید موفق شده‌اند درصدی از دانشجویان کارشناسی‌ارشد و دکتری خود را واکسینه کنند، اما برخی دانشگاه‌ها هم هستند که هنوز عملیات واکسیناسیون دانشجویان در آن‌ها اصلا شروع نشده است.
حمید نادگران، رئیس دانشگاه شیراز در گفتگو با همشهری می‌گوید: «وزارت بهداشت هنوز به‌طور رسمی واکسیناسیون دانشجویان دانشگاه شیراز را شروع نکرده است. اما همه اعضای هیأت علمی دوز اول واکسن را گرفته و یک عده‌ای هم در حال دریافت دوز دوم هستند. از هفته جاری واکسیناسیون دانشجویان رشته‌هایی مانند دامپزشکی که مرتب در فضای آزمایشگاهی حضور دارند و همچنین دانشجویان دکتری و دستیاران پژوهشی شروع می‌شود.»
وعده واکسیناسیون از این هفته
درحالی‌که روسای دانشگاه‌ها از سرعت پایین واکسیناسیون دانشجویان سخن می‌گویند، بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی عصر پنجشنبه ۱۱ شهریور‌ماه در حاشیه بازدید از مرکز واکسیناسیون مصلای اردبیل درباره بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها گفته است: «مصمم به شروع فعالیت مراکز آموزشی هستیم، اکثر استادان دانشگاه‌ها و معلمان واکسینه شده‌اند و واکسیناسیون دانشجویان نیز از هفته آینده شروع می‌شود. فعالیت دانشگاه‌ها با توجه به وضعیت و میزان واکسیناسیون به استان‌ها محول خواهد شد و فعالیت مدارس احتمالا به‌صورت ترکیبی خواهد بود. فعالیت حضوری و مجازی در مدارس و دانشگاه‌ها مدنظر است و کلاس‌های درس با حضور محدود دانشجویان و دانش‌آموزان دایر خواهد شد.»
تکلیف بازگشایی دانشگاه‌ها چه می‌شود؟
با ناکام ماندن پروژه واکسیناسیون دانشجویان تحصیلات تکمیلی، روسای دانشگاه‌ها در گفتگو با همشهری عنوان می‌کنند که آموزش در نیمسال اول سال تحصیلی جدید برای همه مقاطع همچنان به‌صورت غیرحضوری خواهد بود. البته برخی از آن‌ها تأکید دارند که هر زمان فرایند واکسیناسیون دانشجویان تکمیل شود، حتی در میانه ترم نیز آمادگی دارند تا آموزش حضوری را از سر بگیرند.
بیشتر بخوانید: وزیر بهداشت: آموزش‌های مجازی را دیگر قبول نداریم!
محمدتقی احمدی، رئیس دانشگاه تربیت مدرس در این‌باره گفت: «برنامه دانشگاه تربیت مدرس این است که کلاس‌ها در نیمسال جدید همچنان غیرحضوری باشد. تعداد زیادی از دانشجویان دانشگاه تربیت مدرس کار تحقیقاتی در دست دارند و مجبورند برای استفاده از کارگاه‌ها و آزمایشگاه‌ها در دانشگاه حضور پیدا کنند. امیدواریم دوز دوم واکسن دانشجویان در مهرماه تزریق شود. در صورتی که دوز دوم را هم دریافت کنند، تسهیلات برای حضور آن‌ها فراهم خواهد شد. اما کلاس‌های آموزشی دانشجویان و همچنین کلاس‌های جدیدالورود با همان روش مجازی و اینترنتی دایر خواهد شد.»
بابک کریمی، رئیس دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان نیز درباره برنامه این دانشگاه برای بازگشایی در مهر ماه، گفت: «برنامه‌ریزی درسی دانشگاه در فصل پاییز به‌صورت مجازی صورت گرفته است. اما درصورتی که واکسیناسیون دانشجویان در موعد مقرر انجام شود بخشی از دانشجویان مانند بومی‌ها می‌توانند در دانشگاه حضور داشته باشند. البته هم‌اکنون هم دانشجویانی که روی تزهایشان کار می‌کنند به‌صورت هر اتاق یک نفر در خوابگاه‌های دانشگاه حضور دارند.»
نیلی، رئیس دانشگاه تهران هم در این‌باره می‌گوید: «با وضعیت فعلی کرونا در کشور، از نظر ما کلاس‌ها باید به‌صورت مجازی برگزار شود، چون واکسیناسیون دانشجویان کامل نشده است؛ بنابراین منتظر هستیم که واکسیناسیون دانشجویان کامل شود. ولی تغییر شیوه آموزش از مجازی به سیستم حضوری خیلی برای دانشگاه کارکردی ندارد، چون هم‌اکنون استادان و کارکنان در دانشگاه حضور دارند و آزمایشگاه‌ها نیز فعال است و فقط فعال کردن غذاخوری‌ها و خوابگاه‌ها با تمام ظرفیت می‌ماند که انجام این کار هم به سرعت صورت می‌گیرد. البته همین الان هم آن دسته از دانشجویان تحصیلات تکمیلی غیربومی که کار آزمایشگاهی دارند در خوابگاه‌ها مستقر هستند و دانشجویان تهرانی هم از آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها استفاده می‌کنند.»
همه اگر‌ها برای حضوری شدن آموزش دانشجویان
در همین حال، رئیس دانشگاه شیراز به‌عنوان دانشگاهی که تاکنون هیچ‌کدام از دانشجویانش واکسینه نشده‌اند، در تشریح برنامه این دانشگاه برای بازگشایی سال تحصیلی جدید گفت: «اگر واکسیناسیون دانشجویان به‌موقع تمام شود تصمیمات جدیدی گرفته خواهد شد، ولی هم‌اکنون وزن شیوه آموزش دانشجویان در نیمسال جدید به سمت تداوم آموزش مجازی است، چون به افت و خیز کرونا نمی‌توان اعتماد کرد مگر اینکه فقط برای دانشجویانی که دارای کار کارگاهی و آزمایشگاهی هستند جهت اسکان نوبتی در خوابگاه‌ها تسهیلاتی درنظر گرفته شود. البته یک سناریوی دیگری هم مطرح است که اگر وضعیت کرونا در کشور کمی افت پیدا کند و تزریق دوز اول دانشجویان تا اول مهر تمام شود، به فاصله ۱۵ روز پس از تزریق دوز اول بتوانیم کلاس‌های حضوری را شروع کنیم.»
مجموع سوگیری دانشگاه‌ها در نقاط مختلف کشور حاکی از این است که آموزش نه‌تن‌ها برای دانشجویان کارشناسی که برای دانشجویان کارشناسی‌ارشد و دکتری هم حداقل در پاییز امسال به‌صورت غیرحضوری خواهد بود. در این میان انتظار می‌رود کیفیت آموزش مجازی دانشجویان با توجه به چند ترم تجربه آموزش غیرحضوری، رو به بهبود برود و یا اینکه پس از گذشت ۳ ترم آموزش مجازی، برای هزینه اینترنت مورد نیاز دانشجویان و یا بهره‌مندی آن دسته از افرادی که توان مالی برای تهیه موبایل هوشمند و لپ‌تاپ ندارند فکری شده باشد.
از اینترنت رایگان تا پرداخت نقدی تسهیلات
محمود نیلی احمدآبادی، رئیس دانشگاه تهران درباره درنظر گرفتن تسهیلات برای اینترنت مورد نیاز دانشجویان، می‌گوید: «وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، هزینه اینترنت برای دانشجویانی که به آموزش دانشگاه تهران وصل می‌شوند را در حد صفر قرار داد و همچنین بسته اینترنتی هم به دانشجویان اختصاص داد. امیدواریم وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنان ارائه این تسهیلات را برای دانشجویان ادامه دهد.» حمید نادگران، رئیس دانشگاه شیراز هم عنوان می‌کند: در هماهنگی با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، آدرس سرور‌های این دانشگاه به این وزارتخانه اعلام و مقرر شد که هر کسی از ساعت ۸ صبح تا ۸ شب یعنی در ساعات ارائه آموزش به این سرور‌ها متصل می‌شود تسهیلات بگیرد.
اوایل شروع آموزش مجازی، هزینه اینترنت افرادی که از آموزش مجازی استفاده می‌کردند نصف قیمت محاسبه می‌شد، اما مدتی است که رایگان شده. حتی به تعدادی از دانشجویان که مشکل تهیه موبایل و لپ‌تاپ داشتند به‌صورت وام یا بلاعوض تسهیلاتی تعلق گرفت تا بتوانند وسایل موردنیاز را خریداری و در کلاس‌های مجازی شرکت کنند. هم‌اکنون بالغ بر ۹۵ درصد دانشجویان دانشگاه شیراز از کلاس‌های آنلاین استفاده می‌کنند و بقیه هم که به هر دلیلی نمی‌توانند در کلاس‌ها حضور پیدا کنند از آموزش آفلاین بهره می‌برند.
نادگران افزود: «در ترم گذشته مشکلات آموزش مجازی نسبت به مشکلاتی که در آغاز راه با آن‌ها روبه‌رو بودیم، به زیر یک چهارم رسید. موردی که همچنان با آن مواجه هستیم قطع و وصل ارتباط در میانه برگزاری کلاس‌هاست که همه دانشگاه‌ها با آن روبه‌رو هستند. البته این هم در آغاز هر ترم مشکلی شایع است، ولی مدتی که می‌گذرد، وضعیت بهتر می‌شود. برای جبران آثار منفی این مشکل، کلاس‌های آنلاین همان موقع ضبط و روی سرور‌ها ذخیره می‌شوند تا دانشجویانی که نتوانسته‌اند از کلاس آنلاین استفاده کنند، از نسخه آفلاین بهره‌مند شوند.»
بابک کریمی، رئیس دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان هم با ابراز امیدواری نسبت به کمتر شدن مشکلات آموزش مجازی در نیمسال جدید، درباره تسهیلات به دانشجویان در زمینه هزینه اینترنت، توضیح داد: «دانشگاه تحصیلات تکمیلی زنجان از معدود دانشگاه‌هایی است که تاکنون ۲ بار به دانشجویان خود کمک‌هزینه خرید بسته اینترنتی پرداخت کرده است. این کمک هزینه بار اول در سال ۹۹ و بار دوم در سال ۱۴۰۰ برای خرید بسته کامل ۳ ماهه به همه دانشجویان پرداخت شد.»