رئیس انجمن مددکاری اجتماعی، گفت: برچسب "باند" ظلم در حق کودکان است. بالغ بر ۸۵ درصد از این کودکان، کودکان کار در خیابان هستند و این برچسب نامیمون در شان بچه‌ها نیست.
جامعه ۲۴ -سید حسن موسوی چلک در برنامه‌ای به مناسبت روز جهانی مبارزه با کار کودک که به صورت زنده از اینستاگرام پخش شد، با اشاره به قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، اظهار کرد: قانون حمایت از اطفال و نوجوانان را نقطه عطفی در قانون گذاری اجتماعی ایران می‌دانم. هرچند تصویب این قانون گام بزرگی بود، اما نباید به این قانون قانع شویم چراکه شاید در نیاز سنجی‌ها به موارد جدی‌تر هم برسیم.
وی ادامه داد: روح قانون حمایت از اطفال و نوجوانان، مددکاری اجتماعی است و اگر مددکار اجتماعی تشخیص دهد فردی در معرض آزار است دیگر نیازی به حکم قضائی ندارد.
چلک افزود: مطابق با این قانون شناسایی تا توانمندسازی موارد مشمول حمایت بر عهده اورژانس اجتماعی و مددکاران اجتماعی اورژانس اجتماعی یا همان فوریت‌های اجتماعی و محوریت کار با مددکاری اجتماعی است.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی با بیان اینکه تصویب قانون حمایت از اطفال و نوجوانان پس از ۱۶ سال هوشمندی نبود، گفت: نهایتا با تمام هزینه‌هایی که برای این قانون پرداخت شد پس از ۱۶ سال به تصویب رسید و در این مسیر قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست و بد سرپرست مصوب سال ۹۲ به کمک تصویب قانون حمایت از اطفال و نوجوانان آمد.
چلک در ادامه با اشاره به ماده شش این قانون اظهارکرد: طبق این ماده وزارت رفاه باید آیین نامه اجرایی قانون حمایت از اطفال و نوجوانان را بنویسد. برای آن ۵۰ جلسه برگزار شد و در وزارت تعاون تغییرات جزئی پیدا کرد. همچنین جلساتی در کمیسیون فرهنگی دولت برایش برگزار شد. دوم خرداد نیز آخرین جلسه اصلی کمیسیون فرهنگی آن برگزار شد.
وی افزود: آیین نامه این قانون هم اکنون نوشته شده که محوریت آن با مددکاری اجتماعی است و پیش بینی می‌شود در همین دولت ابلاغ شود. این قانون محصول چند دهه تجربه سازمان‌های غیر دولتی، دولتی، کارشناسان، دانشگاهیان و محصول یک مطالعه و هم‌گرایی خوب است.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی با تاکید بر اهمیت سازمان‌های غیر دولتی در حمایت از کودکان کار گفت: اگر سازمان‌های غیر دولتی نبودند حساسیت ما در حوزه کودکان تا این میزان بالا نمی‌رفت چراکه نگاهی سیاسی و... در حوزه کودکان داشتیم. انصافا در این حوزه غیر دولتی‌ها بیشتر از دولتی‌ها پای کار بودند. سازمان‌های غیر دولتی به باوری رسیده‌اند و حضور آن‌ها بود که باعث شد به کودکان توجه بیشتری کنیم.
وی با تاکید بر اینکه به سیستم نظارتی قوی برای نظارت بر اجرای این قانون نیازمندیم، گفت: قرار شد مرجع ملی ناظر بر این قانون باشد. در حال حاضر واقعا حاکمیت دغدغه کار برای کودکان را دارد. کودک محور تدوین این قانون است. این قانون در نهادینه کردن اورژانس اجتماعی و پاسخگویی سازمان‌ها در این حوزه و درگیر کردن رویکرد اجتماعی قوه قضائیه در این زمینه اثر گذار است. موضوع کودکان تبدیل به دغدغه جدی در کشور شده که نمی‌توان به آن برچسب سیاسی زد.
چلک تصریح کرد: قانون حمایت از اطفال و نوجوانان برای تحقق حقوق شهروندی کودکان فرصتی است که حتی اگر آیین نامه آن ابلاغ نشود بخش‌های عمده این قانون قابلیت اجرا دارد.
وی معتقد است که نیازمند "مطالبه گری سالم" و "دیده بانی سالم" در حوزه قانون حمایت از اطفال و نوجوانان هستیم چراکه نباید این قانون تضعیف و اگر نیازمند اصلاح و یا تسهیل گری است به آن توجه شود و تمام موافقت‌ها و مخالفت‌ها باید در راستای منافع کودک باشد.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی با بیان اینکه "NGO هراسی" در حوزه کودکان کار و هر حوزه دیگر موجب کاهش سرمایه‌های اجتماعی می‌شود، ادامه داد: نباید مطالبه گری را محدود به سازمان‌های غیر دولتی کرد. این مطالبه گری باید آگاهانه رخ دهد چراکه کسی حق ندارد از طریق کودکان کار تجارت کند. NGOها با تشکیل خود نشان داده‌اند مسئولیت پذیر هستند و حاکمیت باید مطالبه گری آن‌ها را به رسمیت بشناسد.
چلک در پایان سخنان خود گفت: NGOها بهترین گزینه برای ترویج گفتگوی اجتماعی در راستای تحقق حقوق شهروندی هستند. نگاه قیم مآبانه به NGOها بزرگترین خیانت است چراکه منجر به کاهش سرمایه اجتماعی می‌شود.
در بخش دیگر این برنامه قاسم حسنی، مدیر عامل انجمن حمایت از کودکان کار، اظهار کرد: توجه به کودکان جدی‌ترین و بنیادی‌ترین کار یک جامعه برای رسیدن به سرمنزل مقصود است. هرگونه درگیر کردن کودک در فعالیت اقتصادی که سبب محرومیت آن‌ها از حقوق حقه شده که به طور معمول با آسیب و بهره کشی همراه است، کار کودک شمرده می‌شود.
وی ادامه داد: بنابراین کار کودک با سعادتمندی یک جامعه در تضاد است و در جامعه‌ای که شاهد کار کودکان به شکل عام هستیم در واقع گروه‌های مختلف اجتماعی آن جامعه در تنگنا و نابه سامانی قرار دارند چراکه وضعیت کودکان کشور آینه تمام نمای جمعیت کشور است.
بیشتر بخوانید: اجرای عدالت برای حمایت از حقوق کودک
به گفته وی، امکان ریزش تحصیلی در بچه‌های کار بالاست و از این رو این انجمن در صدد است متناسب با شان و کرامت بچه‌ها از آن‌ها حمایت کرده و در عین حال گداپروری نکند.
حسنی افزود: محور آموزش ما صرفا به سواد آموزی محدود نمی‌شود بلکه به توانمندسازی و افزایش عزت نفس بچه‌ها می‌پردازیم. در محور فعالیت‌های ترویجی هم می‌دانیم که بچه‌ها را باید از چرخه تمام آسیب‌ها دور کنیم. آرمان بلندی است. می‌دانیم تا زمانی که سیاست‌های کلان اجتماعی، دولتی و حاکمیتی منطبق با اولویت بخشی به حقوق کودکان نشود و تا زمانی که اصلاحات بنیادین در ساختار قدرت و ثروت اتفاق نیفتد؛ باز هم چرخه کار کودک مثل یک بیماری مزمن ادامه دارد و پایان دادن به آن نیازمند اراده ملی است.
به گفته مدیر عامل انجمن حمایت از کودکان کار، برخی از کودکان کاری که در ابتدای تاسیس این انجمن تحت حمایت قرار گرفتند اکنون مدارج فوق لیسانس را می‌گذرانند و برخی در دانشگاه‌ها مشغول تحصیل هستند. بسیاری نیز مستقیما پس از آشنایی با انجمن و آموزش در آنجا برادران و خواهران خود را از چرخه کار خارج کردند و این امر اثربخشی فعالیت‌های انجمن را نشان می‌دهد.
وی خاطر نشان کرد: در ابتدا با واژه "کودکان کار خیابانی" مواجهه بودیم، اما به این دلیل که در فرهنگ ما "خیابانی" معادل "ولگردی" است و این واژه بچه‌ها را اذیت می‌کرد؛ این عبارت را به "کودکان کار خیابان" و پس از تاسیس انجمن به "کودکان کار" تغییر دادیم چراکه بخش اعظم کار کودکان دیده نمی‌شود و در خیابان‌ها نیست.
در بخش دیگر این برنامه، مریم نوابی‌نژاد فعال اجتماعی، با بیان اینکه تا ۱۰ سال گذشته تعداد کودکان کار در حدود ۲.۵ میلیون برآورد شده بود، تصریح کرد: از جمله چالش‌های ما در حوزه کودکان کار این است که حتی آمار درستی در حیطه کودکان کار نداریم و این سخت‌ترین مبارزه ما است. این‌ها هیچ بانی اصلی در بدنه دولت ندارند.
وی ادامه داد: قطعا آمار این کودکان بالای سه میلیون نفر است و دائما در حال هم‌افزایی است. چراکه فقر، فقر می‌زاید و از این جهت آمار کودکان کار در حال افزایش است.
نوابی نژاد در بخش دیگر سخنان خود در پاسخ به این سوال که چرا بعضا انعکاس وضعیت کودکان کار در رسانه‌ها و فیلم‌ها نادرست شکل می‌گیرد و تصوری ایجاد شده است که این کودکان، کودکان کار نیستند، گفت: ما در بسیاری از حوزه‌ها آموزش ندیده‌ایم و از صاحب نظران کمک نمی‌گیریم و بعضا دلمان می‌خواهد با پرداختن به این موضوعات خود را بولد (مطرح) کنیم و همین می‌شود که گا‌ها با یک سریال تمام باور‌های مردم بهم می‌ریزد. رسیدگی به این موارد بانی می‌خواهد.
وی افزود: فعالیت و باور انجمن‌هایی نظیر انجمن حمایت از کودکان کار است که نشان می‌دهد می‌توان تغییراتی در حوزه کودکان کار انجام داد و کار رسانه نیز این است که در همین راستا فرهنگسازی کند.