سریال آتش‌سوزی‌های سالیانه در جنگل‌های کشور ادامه دارد؛ در آتش‌سوزی اخیر هم قرعه به نام جنگل‌های کجور در نوشهر استان مازندران افتاد تا در آتش بسوزد و تنها فریادرس‌شان هم مانند همیشه نیروهای داوطلب و باران باشد، این در حالیست که بالگرد اطفاء حریق پس از خاموش شدن آتش به پرواز درآمد!
جامعه ۲۴، یاسر مختاری: در روز‌های گذشته جنگل‌های کجور در نوشهر استان مازندران طعمه حریق شد، تا سریال آتش‌سوزی جنگل‌ها علاوه بر اواخر بهار و تابستان به پاییز و زمستان رسیده و به ویژه جنگل‌های شمال کشور را طعمه خود کند. به ادعای ارگان‌هایی مانند سازمان جنگل‌ها و مراتع یا منابع طبیعی عامل بیش از ۹۰ درصد این آتش‌سوزی‌ها انسانی است، این در حالی است که کارشناسانی مانند کیادلیری این ادعا را رد می‌کنند چرا که به زعم این افراد این ارگان‌ها ارزیابی دقیقی از آتش‌سوزی‌ها ندارند.
دلایل افزایش آتش‌سوزی جنگل‌های شمال
مهدی کیادلیری، کارشناس منابع طبیعی در گفتگو با جامعه ۲۴ در رابطه با دلایل آتش‌سوزی‌ها در گیلان، مازندران و گلستان در روز‌ها و هفته‌های اخیر اظهار کرد: در شمال کشور باید در پاییز و زمستان در انتظار آتش‌سوزی باشیم چرا که میزان خزه‌های درختان در پاییز رشد کرده و شاخه‌های خشک درختان و برگ‌ها و علوفه‌های خشک نیز در این جنگل‌ها افزایش پیدا می‌کنند بنابراین مواد قابل اشتعال به طرز بسیاری زیادی در جنگل‌ها وجود داشته و منتظر یک جرقه هستند.
وی افزود: این مواد قابل اشتعال با یک باد گرم هم ممکن است مشتعل شوند. باد‌های گرم به ویژه باد‌های گرم مدیترانه‌ای در این ایام رطوبت را از درختان و گیاهان می‌گیرد و به هر دلیلی ممکن است موجب آتش‌سوزی شود. بنابراین در پاییز و زمستان امکان آتش‌سوزی جنگل‌ها در شمال کشور بسیار زیاد است. اگر در تابستان یا بهار این جنگل‌ها آتش بگیرند باید تعجب کنیم چرا که در آن ایام میزان رطوبت بسیار زیاد است. با این حال آتش‌سوزی‌ها در پاییز و زمستان به بهار و تابستان هم رسیده و نکته‌ای که وجود دارد این است که شدت و وسعت آن بیشتر شده است؛ که دلیل آن نخست افزایش مواد اشتعال‌زا در جنگل‌ها و تغییر اقلیم است بنابراین باید در انتظار آتش‌سوزی‌های بیشتری نیز بود.
این کارشناس منابع طبیعی در ادامه با اشاره به خاموش شدن آتش‌سوزی کجور اظهار کرد: آنچه برای من پرسش ایجاد کرده این است که منابع طبیعی منشأ عمده این آتش‌سوزی‌ها و حتی آتش‌سوزی کجور را انسانی می‌داند، در حالی که باید پرسید این‌ها از چه نشانه‌ای به این نتیجه رسیده‌اند که منشأ این آتش‌سوزی یا آتش‌سوزی‌های دیگر انسانی است. انسان می‌تواند منشأ آتش‌سوزی باشد، اما وقتی در ۱۰ نقطه با فواصل مختلف و در یک زمان آتش‌سوزی رخ می‌دهد نمی‌توان گفت که انسان عامل اصلی این حریق‌ها بوده است؛ این عقلانی نیست و در اینگونه مواقع باید گفت احتمال طبیعی بودن آن بسیار زیاد است.
بیشتر بخوانید: سهم ناعادلانه طبیعت از بودجه کشور/ ایزدی: محیط زیست، صندوق ارضی دولت‌هاست؛ این خطرناک است
وی با بیان اینکه باید برای حریق‌های با منشأ طبیعی آماده بود، اظهار کرد: الان تغییر اقلیم نیز رخ داده و سطح آتش‌سوزی‌ها بسیار گسترده شده و حریق در سطح وسیعی رخ می‌دهد. در زمان وزیدن باد‌های گرم، بستر برای آتش‌سوزی آماده است و هرگونه اشتباهی ممکن است به حریق‌های گسترده منجر شود، اما اینکه هر حریقی را به عوامل انسانی نسبت دهیم درست نیست چرا که پیش از این نیز آتش‌سوزی‌های طبیعی داشته و بازهم خواهیم داشت.
دلایل انسانی در آتش‌سوزی‌های زاگرس
این کارشناس جنگل‌ها در ادامه با اشاره به آتش‌سوزی‌های زاگرس نیز اظهار کرد: همانگونه که آتش‌سوزی در پاییز و زمستان جنگل‌های شمال طبیعی است، آتش‌سوزی جنگل‌های زاگرس در بهار و تابستان نیز طبیعی است چرا که به دلیل تنک شدن جنگل‌ها از درخت پوشش گیاهی در این جنگل‌ها با رشد بسیار زیادی مواجه شده و با قطع شدن فصل باران و گرم شدن هوا این پوشش گیاهی خشک شده و مستعد آتش‌سوزی است که هر نوع عاملی می‌تواند باعث آتش‌سوزی شود.
وی در مورد علت افزایش آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌های ایران نیز گفت: خشکسالی، تغییر اقلیم و کاهش رطوبت درختان یکی از عوامل اصلی آتش‌سوزی‌ها است. یکی از عوامل اصلی دیگر به ویژه در زاگرس، آتش‌سوزی‌های عمدی برای افزایش سطح زیر کشت کشاورزی است. آتش‌سوزی‌هایی که سهوا به وسیله گردشگران و دامداران ایجاد می‌شود نیز بسیار زیاد است.
دلیری با بیان اینکه ورود بی‌قاعده به طبیعت نیز افزایش پیدا کرده است، گفت: بسیاری از دامداران برای افزایش علوفه اقدام به قطع درختان می‌کنند، این موضوع درختان را کم کرده و نور بیشتری به گیاهان و علف‌ها می‌رسد و در نتیجه در بهار با رشد زیادی مواجه شده و پس از یک تا دو هفته این گیاه‌ها خشک شده و به یک انبار مواد قابل اشتعال تبدیل می‌شوند و هر چیزی ممکن است آن را شعله ور کند.
دام‌های غیر مجاز و آتش‌سوزی در جنگل‌ها
وی افزود: ۳۶ میلیون دام در کشور داریم در حالی که ۱۶ میلیون دام مجاز هستند، دامداران برای این تعداد دام باید علوفه را تأمین کنند و متأسفانه از طریق از بین بردن درختان این کار را انجام می‌دهند در نتیجه آن نور و اکسیژن بیشتری به گیاهان رسیده و رشد می‌کنند. این مسائل در کنار آتش زدن عمدی برای افزایش سطح زیر کشت کشاورزی و ورود بی‌قاعده طبیعت‌گردان و گردشگران موجب افزایش آتش‌سوزی در این سال‌ها شده است.
دلیری با تأکید بر اینکه شاید نتوان از تغییر اقلیم جلوگیری کرد، اما می‌توان تأثیرات آن را کاهش داد، گفت: باید تمهیداتی را در این راستا قائل شویم مثلا اگر بنابر آنچه سازمان جنگل‌ها می‌گوید علت ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها انسان‌ها هستند، باید تحقیق کنیم چرا ۹۰ درصد؟ آیا سهوی است یا عمدی؟ اگر عمدی است انگیزه و نیاز آتش‌افروزان چیست و اگر سهوی است نیاز به آموزش وجود دارد. در کنار این تمهیدات بازهم آتش‌سوزی رخ می‌دهد در مورد این‌ها باید پیش‌آگاهی، تجهیزات مدیریت و کنترل آتش و نیروی آموزش دیده داشته باشیم که هیچ‌کدام از این‌ها را نداریم.
نبود نیرو و تجهیزات برای مقابله با حریق جنگل‌ها
وی ادامه داد: وقتی هیچ یک از تجهیزات و نیرو را نداریم مردم عادی و داوطلب برای اطفاء حریق می‌آیند و برخی از آن‌ها شهید می‌شوند. در حالی که اگر نیروی آموزش دیده یا تجهیزات شناسایی کانون‌های آتش‌سوزی و بالگرد داشته باشیم بلافاصله این کانون‌ها مهار و حریق اطفا می‌شوند.
دلیری با اشاره به عدم حضور بالگرد اطفاء حریق منابع طبیعی اظهار کرد: در همین آتش‌سوزی کجور نوشهر، بالگرد پس از خاموش شدن آتش آمد و گفتند که اشکال فنی داشته است. یا اینکه وقتی آتش‌سوزی داریم قانون می‌گوید که تمام ارگان‌ها باید تجهیزات در اختیار سازمان جنگل‌ها و مراتع بگذارند. حال پرسش این است که چگونه برای آتش‌سوزی‌های داخلی بالگرد در اختیار نداریم، اما برای ترکیه بالگرد اعزام می‌کنیم.
این کارشناس منابع طبیعی تأکید کرد: سازمان جنگل‌ها و مراتع باید گزارش بدهد نه اینکه خود مردم این گزارش را بدهند و به ۱۰۰ نهاد زنگ بزنند تا یک آتش را خاموش کنند.
آمار مهندسی شده درباره آتش‌سوزی در جنگل‌ها
وی در مورد آخرین آمار آتش‌سوزی‌های سالیانه نیز گفت: بر اساس آمار رسمی سالیانه ۱۶ هزار هکتار جنگل از بین می‌رود درحالی‌که من به این آمار اعتقاد ندارم و معتقدم این آمار مهندسی می‌شود و آن را کاهش می‌دهند.