تلاش برای زیبایی بیشتر و افزایش جذابیت‌های ظاهری این روزها به مدد تبلیغات لجام گسیخته و اغراق شده درباره زیبایی در جامعه و به ویژه در میان زنان افزایش یافته و حتی سلیقه و مذاق جامعه را به همین سمت و سو سوق داده است. تزریق این نگاه از سوی جامعه که زنان برای بهتر دیده شدن از سوی جامعه و پذیرش از طرف شریک خود باید جسم‌شان را با تیغ جراحی آشنا کنند را می‌توان نوعی خشونت علیه زنان تلقی کرد.
جامعه ۲۴، نازنین فرزان‌جو: جراحی زیبایی جزو جراحی‌های داوطلبانه و غیرضررویست که افراد و به‌ویژه زنان برای دست‌یابی به ظاهر موردنظر خود به آن تن می‌دهند و عوارض آن را هم به جان می‌خرند. این جراحی مختص ایران نیست و در دنیا طرفداران بسیاری دارد. در واقع سالانه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان برای داشتن ظاهری زیبا و به‌وجودآوردن دگرگونی و تغییر در ظاهر خود زیر تیغ جراحی می‌روند.
در مورد میزان جراحی‌های زیبایی در ایران مانند بسیاری موارد دیگر آمار شفاف و روشنی وجود ندارد، اما شواهد نشان می‌دهد این عمل در ایران آمار بالایی دارد و از آنجا که با گسترده‌شدن هر چیزی میزان عوارض آن هم به همان نسبت بالا می‌رود این جراحی‌ها هم از این قاعده مستثنا نیستند تا جایی‌که جامعه پزشکی و نهاد‌های درمانی نسبت به آن هشدار دادند، اما چه چیز سبب می‌شود افراد دست به چنین کاری بزنند؟
به گزارش جامعه ۲۴ ، در این بین اما به نظر می‌رسد زنان نسبت به جراحی زیبایی اشتیاق بیشتری دارند. درواقع یکی از تفکراتی که سالیان است بر جان زنان و به‌ویژه زنانی که از آگاهی کمتری نسبت به ارزش‌های والای انسانی خود برخوردارند سایه انداخته است، موضوع چگونه زیباتر شدن و زیباتر دیده‌شدن در جامعه است؟ تفکری که البته در شکل‌گیری آن نمی‌توان نقش تبلیغات در الگوسازی برای زیبایی و جذابیت جنسی را نادیده گرفت.
این تفکر را اما می‌توان مصداقی از خشونت علیه زنان تلقی کرد چه آنکه تزریق چنین تفکری در جامعه علاوه بر آنکه باعث احساس بد زنان نسبت به خود می‌شود سلیقه جامعه را نیز به‌گونه‌ای تحت تاثیر قرار می‌دهد که اصولا زنان با مشخصات ظاهری خاص مورد توجه بیشتری از طرف جامعه قرار می‌گیرند. این درحالیست که چهره‌های تبلیغاتی عمدتا واقعی نبوده و تنها به مدد گریم و استفاده از نرم‌افزارهای تصویریست که زیبایی‌های اغراق شده آنان رخ می‌نماید.
جراحی زیبایی یا اعمال خشونت بر زنان؟
پروین پناهی، نویسنده و پژوهش‌گر حوزه زنان در مورد افزایش محبوبیت جراحی‌های زیبایی در میان افراد و به‌ویژه بانوان به جامعه ۲۴ می‌گوید: امروز در دنیا شاهد بالارفتن آمار اینگونه جراحی‌ها هستیم. در واقع جامعه مردسالار نوع و چگونگی زیبایی را به جامعه تحمیل می‌کند و آنچه که در این میان از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرد سیستم سرمایه‌داری است.
او ادامه می‌دهد: هنگامی‌که مرد‌ها در ذهن فانتزی‌هایی دارند که همگی در راستای لذت‌بردن بیشتر است و آن‌ها را به اطرافیان و جامعه تحمیل می‌کنند سرمایه‌داری دست به کار تولید و آفرینش این فانتزی‌ها می‌شود. در این‌جا مثلثی از زن، مرد و سرمایه‌داری به‌وجود می‌آید که گویی زن هیچ نقش و اختیار واقعی در آن ندارد و در این میان گیر افتاده است.
این پژوهش‌گر حوزه زنان، اعمال این دیدگاه به زنان مبنی بر اینکه تو بدون جراحی زیبا نیستی یا چون شبیه فلان مدل و سلبریتی نیستی نمی‌توانی در جامعه مورد پذیرش قرار گیری را نوعی خشونت علیه زنان می‌داند و تصریح می‌کند: درواقع تعریفی که از زیبایی در کلیشه‌ها، جامعه، مد، رسانه و تبلیغات درمورد زنان ارائه می‌دهند سبب می‌شود زنان هر چه بیشتر از ظاهر خود ناراضی باشند و بخواهند تا جای ممکن و حتی با جراحی خود را به آنچه به آن‌ها تحمیل شده است نزدیک کنند.
وی می‌افزاید: کسانی‌که به اینگونه جراحی‌ها تن می‌دهند استرس و فشار زیادی را متحمل شده و در ازای این به اصلاح زیبایی خطرات زیادی را برای خود می‌خرند. اینگونه آسیب رساندن به جسم و روان خود مصداق خشونتی است که اغلب زنان علیه خود روا می‌دارند تا جامعه کلیشه‌زده آن‌ها را بهتر بپذیرد.
پناهی بیان می‌کند: نکته جالب اینجاست که در این فرایند فرد خود نمی‌داند در معرض خشونت قرار گرفته است این درحالیست که خشونت انواع گوناگونی دارد که از میان آن‌ها می‌توان از خشونت روانی و جنسی و اقتصادی نام برد. درواقع آنچه سبب می‌شود جراحی‌های زیبایی مصداق خشونت محسوب شوند آسیبی است که به روح و روان فرد وارد می‌شود. هنگامی که فرد درصدد تغییر شکل اندام خود برمی‌آید در شرایطی که دارای جسمی طبیعی و سالم است؛ به نوعی در حال آسیب‌زدن به جسم خود است. او دردی را متحمل شده که ضروری نبوده و این آسیب‌رساندن به خود، مصداق خشونتی علیه خویشتن است.
نقش زنان در بازتولید خشونت و افزایش جراحی‌های زیبایی
او اظهار می‌کند: موضوع مهمی که در این میان وجود دارد این است که اگر کسی وارد این ورطه شود گویی در رودخانه‌ای ژرف گرفتار می‌شود که مرز و انتهایی ندارد چراکه شما با هر عملی به عملی دیگر برای به‌وجودآوردن تناسب میان دیگر اعضای بدن خود نیاز پیدا می‌کنید و این به معنی به‌وجودآمدن هزینه‌های بیشتر مادی و معنوی برای فرد و خانواده اوست.
اما چرا اقشاری از جامعه به‌ویژه زنان دست به اینگونه جراحی‌ها می‌زنند؟ پناهی دراین‌باره توضیح می‌دهد: تمام این مسائل به دلیل نبود و یا کم‌بودن اعتمادبه‌نفس در افراد است. همه انسان‌ها نیازمند توجه هستند و هنگامی‌که پس از مدتی چاق شده یا پا به سن می‌گذارند فکر می‌کنند چندان که باید برای همسر خود زیبا نیستند در جامعه و اطرافیان هم کسی نیست که این حس خوب بودن و اعتمادبه‌نفس را در آن‌ها به‌وجود آورد ، خود این افراد هم نمی‌دانند چگونه باید خود را از این آسیب دور کنند و درباره این موضوع آموزش‌های لازم را ندیده‌اند بنابراین به اینگونه جراحی‌ها روی می‌آورند.
بیشتر بخوانید: وسواس زیبا بودن پشت ماسک
به گزارش جامعه ۲۴، آمار بالای درخواست برای جراحی‌های زیبایی بیشتر از سوی زنان مطرح می‌شود. این موضوع درواقع نشان می‌دهد که زنان خود دست به بازتولید این خشونت علیه خود می‌زنند. این فعال حقوق زنان در این زمینه می‌گوید: افراد با هم متفاوتند و به باور من اتفاقا دنیای کنونی با این اندازه تبلیغات رنگارنگ و پررنگ‌کردن مدل‌ها و سلبریتی‌ها و الگو قرار دادن آن‌ها زنان را به شکلی غیرمستقیم به سمت اینگونه روش‌ها هدایت می‌کنند.
پناهی با اشاره به نقش رسانه‌ها و تبلیغات در این زمینه می‌گوید: فرض کنید با خانواده می‌خواهید یک سریال ساده از تلویزیون و صداوسیما ببینید به تبلیغات بین برنامه و زیرنویس‌ها دقت کنید آیا چیزی جز کرم‌های جوان‌سازی پوست یا کاشت مو و مانند آن می‌بینید؟ بنابراین زنان ناخودآگاه زیرفشارند و مدام به آن‌ها تلقین می‌شود که به اندازه کافی زیبا نیستند و همین مسئله آن‌ها را به سمت تغییر در ظاهر خود تشویق می‌کند.
پیامد‌های اوج‌گیری جراحی زیبایی در جامعه
این پژوهش‌گر می‌گوید: آثار و پیامد‌های این نوع نگاه به افراد و به‌ویژه زنان در جامعه جبران‌ناپذیر است. درواقع مردم نیاموخته‌اند خود را دوست بدارند و به دیگران هم فرای ظاهر آن‌ها احترام و ارج بنهند و مدام درصددند تا خود و دیگران را با فلان سلبریتی خارجی مقایسه کنند و هر روز بیشتر به او شبیه شوند و البته هنگامی هم که اینگونه نمی‌شود دچار بیماری‌های روحی و روانی و افسردگی می‌شوند.
او بیان می‌کند: موضوع مهم در این میان استفاده ابزاری و ترویج این نوع نگاه حتی در میان مردان است، کسانی که تنها چیزی که از طرف مقابل خود می‌خواهند داشتن ظاهر و اندامی زیبا و ظریف است و درونیات فرد مورد نظرشان هیچگونه اهمیتی برایشان ندارد.
این فعال حوزه زنان می‌گوید: تنها راه چاره برای رهایی از وضع کنونی که تنها مختص به کشور ما هم نیست، روشنگری است. به باور من دنیا به سمت ابتذال در حرکت است و در این بین نقش مسئولان، خانواده و آموزش‌وپرورش روشنگری و آگاهی‌رسانی است.
پناهی خاطرنشان می‌کند: ما باید بتوانیم حس رضایت‌مندی را در افراد از همان کودکی به‌وجود آوریم و این موضوع را به افراد جامعه القا کنیم که انسان‌ها فرای ظاهر خود درونیاتی دارند که بسیار مهم‌تر و ارزشمندتر است و البته اینگونه اقدامات اصلا کار آسانی نیست و نیازمند کمک و همکاری چندین نهاد با هم است. کاش نهادی دست به کار شود و زندگی واقعی و پرده‌ای که بر روی افراد مشهور است کنار بزند و زندگی واقعی را به مردم نشان دهد و نوجوانان را با حقایق جامعه جدا از تبلیغات آشنا کند.