خانه‌تکانی تنها به تمیز کردن فیزیکی خانه محدود نمی‌شود، بلکه فرصتی برای تازه‌سازی روح و ذهن نیز هست. بسیاری از افراد در این ایام تصمیم می‌گیرند تغییرات مثبتی در زندگی خود ایجاد کنند، مانند برنامه‌ریزی بهتر، کنار گذاشتن عادات منفی یا ایجاد فضایی دلنشین‌تر در خانه.
اقتصاد ۲۴- خانه‌تکانی یکی از رسوم قدیمی ایرانیان است که معمولاً در روز‌های پایانی سال انجام می‌شود. این سنت ریشه در فرهنگ پاکیزگی و نوسازی دارد و فرصتی است تا خانه از گرد و غبار و وسایل اضافی خالی شود. بسیاری از خانواده‌ها در این ایام تمام بخش‌های خانه، از دیوار‌ها و فرش‌ها گرفته تا پرده‌ها و کابینت‌ها را تمیز می‌کنند تا با شروع سال نو، فضایی تازه و مرتب داشته باشند.
علاوه بر نظافت، خانه‌تکانی فرصتی برای ایجاد نظم و دور ریختن وسایل غیرضروری است. بسیاری از افراد در این فرایند، لباس‌ها و وسایلی که دیگر استفاده نمی‌کنند را به نیازمندان می‌بخشند که این کار نوعی حس همدلی و کمک به دیگران را نیز در جامعه گسترش می‌دهد. همچنین، مرتب‌سازی خانه به کاهش استرس و ایجاد حس آرامش کمک می‌کند، چرا که محیطی تمیز و منظم تأثیر مستقیمی بر روحیه افراد دارد.
خانه‌تکانی تنها به تمیز کردن فیزیکی خانه محدود نمی‌شود، بلکه فرصتی برای تازه‌سازی روح و ذهن نیز هست. بسیاری از افراد در این ایام تصمیم می‌گیرند تغییرات مثبتی در زندگی خود ایجاد کنند، مانند برنامه‌ریزی بهتر، کنار گذاشتن عادات منفی یا ایجاد فضایی دلنشین‌تر در خانه. این سنت دیرینه نه‌تنها به استقبال بهتر از سال نو کمک می‌کند، بلکه احساس تازگی و انرژی مثبتی را به همراه دارد.
اصول خانه تکانی در آشپرخانه
اما یکی از مهمترین نقاطی که معمولا خانم‌های خانه دار در خانه تکانی بر روی آن حساسیت دارند، آشپزخانه است، گویی اگر همه جای خانه تمیز باشد الا آشپرخانه آن خانه بویی از تمیزی نبرده است.
بیشتر بخوانید: راهنمای اصولی تمیز کردن شیشه‌ها و پنجره‌ها در خانه تکانی عید
در اینجا روش‌هایی برای خانه تکانی اصولی آشپرخانه را ذکر می‌کنیم. قبل از شروع خانه‌تکانی آشپزخانه، بهتر است یک برنامه مشخص داشته باشید. ابتدا تمام وسایل و مواد شوینده مورد نیاز، مانند دستکش، اسفنج، مواد ضدعفونی‌کننده و چربی‌زدا را آماده کنید. سپس، بخش‌های مختلف آشپزخانه را اولویت‌بندی کنید؛ معمولاً بهتر است از کابینت‌ها و یخچال شروع کنید و در نهایت به کف و گاز برسید. همچنین، برای جلوگیری از هدررفت انرژی، سعی کنید وسایل اضافی را مرتب کرده و اقلام تاریخ‌گذشته را دور بریزید.
تمیز کردن کابینت‌ها و وسایل برقی
ابتدا کابینت‌ها را خالی کنید و تمام ظروف، ادویه‌ها و مواد غذایی را بررسی کنید. داخل کابینت‌ها را با محلول آب و جوش‌شیرین یا سرکه سفید تمیز کنید و پس از خشک شدن، وسایل را مرتب داخل آنها قرار دهید. سپس، به سراغ وسایل برقی مانند یخچال، ماکروویو و ماشین لباس‌شویی بروید. قفسه‌های یخچال را درآورده و با آب گرم و مایع ظرف‌شویی بشویید. بدنه وسایل را با یک دستمال مرطوب پاک کنید تا چربی و گرد و غبار از بین بروند.
نظافت گاز، سینک و سطوح
گاز یکی از قسمت‌هایی است که بیشترین چربی و آلودگی را جذب می‌کند، بنابراین بهتر است ابتدا چدن‌های آن را جدا کرده و در آب داغ و مایع ظرف‌شویی بخیسانید. سطح گاز را با اسپری چربی‌زدا تمیز کرده و سپس با یک دستمال تمیز، براق کنید. سینک را با جوش‌شیرین و سرکه سفید ضدعفونی کنید تا جرم و لکه‌های آن از بین بروند. همچنین، برای درخشندگی بیشتر، می‌توانید مقداری نمک و لیموترش روی سینک بمالید و بعد آبکشی کنید.
تمیز کردن کف و نهایی‌سازی کار
پس از مرتب‌سازی و تمیز کردن تمام بخش‌ها، نوبت به کف آشپزخانه می‌رسد. ابتدا کف را جارو بزنید تا گرد و غبار و خرده‌ریز‌ها جمع شوند. سپس با یک تی و محلول مناسب، کف را تمیز کنید. اگر لکه‌های سختی روی کاشی‌ها وجود دارد، می‌توانید از مخلوط جوش‌شیرین و سرکه برای پاک‌سازی آنها استفاده کنید. در نهایت، سطل زباله را تخلیه کرده، آن را بشویید و خوشبوکننده‌ای مناسب در آشپزخانه قرار دهید تا فضا تازه و دلپذیر شود.
مواد شوینده مناسب برای چربی زدایی سطوح آشپزخانه
برای چربی‌زدایی سطوح آشپزخانه، می‌توانید از شوینده‌های قوی و طبیعی استفاده کنید:
۱. چربی‌زدا‌های صنعتی: اسپری‌های چربی‌زدا مانند مکث، اتک، راپیدو و سیف برای تمیز کردن گاز، هود و سطوح کابینت‌ها بسیار مؤثرند.
۲. مایع ظرف‌شویی: ترکیب مایع ظرف‌شویی با آب داغ، یک روش ساده و کارآمد برای پاک کردن چربی‌های سبک از روی کابینت و سطوح است.
۳. سرکه سفید: ترکیب سرکه و آب (نسبت ۱ به ۱) یک چربی‌زدای طبیعی است که علاوه بر تمیزی، خاصیت ضدعفونی‌کنندگی هم دارد.
۴. جوش شیرین: خمیر جوش‌شیرین و آب برای چربی‌های سرسخت روی گاز و سینک بسیار مؤثر است.
۵. آمونیاک: برای چربی‌های سنگین روی گاز و فر، می‌توان مقدار کمی آمونیاک را در آب رقیق کرد و استفاده نمود (با احتیاط و تهویه مناسب).
بهتر است از ترکیب چند روش استفاده کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید.
راه‌های تمیز ماندن آشپرخانه
برای تمیز نگه داشتن آشپزخانه و جلوگیری از تجمع چربی، می‌توانید این نکات را در طول سال رعایت کنید:
۱. تمیزکاری روزانه: بعد از هر بار آشپزی، سطح گاز، هود و کابینت‌های نزدیک اجاق را با یک دستمال مرطوب و مایع ظرف‌شویی پاک کنید تا چربی‌ها نمانند و سخت نشوند.
۲. استفاده از هود و تهویه مناسب: هنگام آشپزی هود را روشن کنید تا بخار و چربی در هوا پخش نشود و روی سطوح ننشیند.
۳. پوشاندن ظروف غذا: هنگام سرخ کردن یا جوشاندن مواد غذایی، از درب یا توری‌های مخصوص استفاده کنید تا روغن و بخار غذا روی دیوار و کابینت‌ها نریزد.
۴. تمیز کردن هفتگی سطوح و وسایل پرمصرف: حداقل هفته‌ای یک بار، گاز، سینک، مایکروویو و اطراف اجاق را با یک محلول چربی‌زدا پاک کنید.
۵. تمیزکاری عمیق ماهانه: هر ماه، هود، کاشی‌های پشت گاز و داخل کابینت‌های نزدیک اجاق را با سرکه یا مواد چربی‌زدا تمیز کنید.
۶. پیشگیری از ریختن غذا و چربی: هنگام آشپزی از سینی یا محافظ اجاق استفاده کنید و اگر چیزی ریخت، سریعاً آن را پاک کنید.
۷. استفاده از مواد طبیعی برای نگهداری طولانی‌مدت: مخلوط سرکه و آب را داخل یک اسپری بریزید و هر چند روز یک بار روی سطوح بزنید تا چربی‌ها قبل از سفت شدن پاک شوند.
با رعایت این نکات، آشپزخانه همیشه تمیزتر می‌ماند و نیاز به نظافت سنگین کمتری خواهد داشت.
نکاتی درباره نظافت آشپزخانه و خانه‌تکانی
۱. از بالا به پایین تمیز کنید: همیشه از قسمت‌های بالاتر (مانند کابینت‌های دیواری و هود) شروع کنید و به پایین (گاز، سینک و کف) برسید تا گرد و غبار و چربی روی بخش‌های تمیز نریزد.
۲. لوازم کوچک را هم فراموش نکنید: کتری، قهوه‌ساز، توستر و مایکروویو معمولاً چربی و گرد و غبار می‌گیرند؛ آنها را هم با یک دستمال نم‌دار و شوینده مناسب تمیز کنید.
۳. اسفنج و دستمال‌های آشپزخانه را مرتب بشویید: این وسایل منبع باکتری و چربی هستند، بنابراین بهتر است آنها را هرچند روز یک‌بار ضدعفونی یا تعویض کنید.
۴. جای چاقو‌ها و کشو‌های ظروف را مرتب کنید: این بخش‌ها معمولاً کمتر تمیز می‌شوند و ممکن است آلودگی یا چربی جمع شود.
۵. برای تمیزی بیشتر، از جوش‌شیرین و سرکه استفاده کنید: ترکیب این دو ماده برای تمیز کردن سینک، گاز، و حتی کاشی‌های بین کابینت‌ها عالی است.
۶. برای جلوگیری از بو گرفتن سطل زباله: بعد از هر بار خالی کردن، داخل آن را بشویید و کمی جوش‌شیرین یا خوشبوکننده بریزید.
۷. خانه‌تکانی را به یکباره انجام ندهید: بهتر است بخش‌های مختلف خانه را در چند روز تمیز کنید تا خسته نشوید و دقت بیشتری داشته باشید.
با رعایت این نکات، آشپزخانه و خانه شما همیشه مرتب و تمیز خواهد ماند!