علی فیض مشکینی در موضوعات مختلف سیاسی و اجتماعی، نظرات خود را با صراحت مطرح می‌کرد. او از مخالفان سرسخت سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران بود و پس از صدور حکم اعدام سید هاشم آقاجری، در نماز جمعه قم به شدت از مواضع این سازمان انتقاد کرد.
جامعه ۲۴- علی‌اکبر فیض آلنی، که بیشتر با نام علی فیض مشکینی شناخته می‌شود، فقیه و مجتهد برجسته شیعه و یکی از چهره‌های تأثیرگذار سیاسی ایران، در تاریخ ۱۰ آذر ۱۳۰۰ در شهر آلنی (که امروزه با نام مشکین‌شهر شناخته می‌شود) در استان اردبیل چشم به جهان گشود. او با تأثیرگذاری چشم‌گیر در تحولات دینی و سیاسی ایران، از شخصیت‌های مهم حوزه علمیه قم و ایران به شمار می‌رفت.
دوران تحصیل و آغاز فعالیت‌های دینی آیت الله مشکینی
علی فیض مشکینی در خانواده‌ای روحانی به دنیا شد و نخستین گام‌های خود را در عرصه علوم دینی تحت نظر پدرش برداشت. پس از درگذشت پدر، با توصیه وی به اردبیل رفت و سپس به قم منتقل شد تا در محضر علما و مراجع بزرگ‌تر به ادامه تحصیل بپردازد. در قم، مشغول یادگیری دروس فقه و اصول از استادانی، چون سیدمحمد حجت کوه‌کمری، آیت‌الله بروجردی و سیدمحمد محقق داماد شد. در سال ۱۳۳۷، وی با همکاری دیگر بزرگان حوزه علمیه قم نامه‌ای به آیت‌الله بروجردی نوشت که در آن درخواست اصلاحات آموزشی و افزوده شدن دروس اخلاق به برنامه‌های آموزشی حوزه مطرح شده بود. این نامه نمادی از دغدغه‌های علمی و دینی او در آن دوره به شمار می‌آید.
فعالیت‌های علمی و تدریس آیت الله مشکینی
مشکینی در دهه ۱۳۴۰، نقش اساسی در تأسیس مدرسه حقانی داشت و در این مدرسه به تدریس دروس اخلاق و مکاسب مرتضی انصاری پرداخت. شیوه خاص تدریس او که بر اهمیت ارتباط با اخلاق دینی تأکید داشت، موجب توجه ویژه طلاب به جنبه‌های اخلاقی در کنار علوم دینی شد. او بر این باور بود که در کنار دانش فقه و اصول، باید به تربیت اخلاقی طلاب نیز توجه ویژه‌ای صورت گیرد.
فعالیت‌های سیاسی و دینی آیت الله مشکینی
پس از درگذشت آیت‌الله بروجردی، علی فیض مشکینی به عرصه فعالیت‌های سیاسی و دینی وارد شد و به همراه دیگر روحانیون برجسته، حلقه‌ای را به منظور اصلاحات در حوزه علمیه تشکیل داد. این حلقه که اعضای آن شامل حسینعلی منتظری، علی خامنه‌ای، اکبر هاشمی رفسنجانی و احمد آذری قمی بودند، به دنبال طرح مسائل سیاسی در مباحث حوزوی و تأکید بر اصلاحات بودند. مشکینی از حامیان سید روح‌الله خمینی بود و در سال ۱۳۴۹ با صدور اعلامیه‌ای از مرجعیت وی حمایت کرد.
مسئولیت‌های آیت الله مشکینی در دوران انقلاب اسلامی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، به دلیل اعتماد ویژه امام خمینی به علی فیض مشکینی، وی مسئولیت‌های گوناگونی را برعهده گرفت. از جمله این مسئولیت‌ها می‌توان به ریاست مجلس خبرگان رهبری از زمان تأسیس آن در سال ۱۳۶۲ تا پایان عمرش، ریاست جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و امام جمعه دائم قم اشاره کرد. همچنین مشکینی در ساماندهی مسجد جمکران و تأسیس حوزه علمیه بانوان نیز نقشی اساسی داشت.
بیشتر بخوانید: زمینه‌های بازتاسیس حوزه در ابتدای قرن ۱۴
نقش آیت الله مشکینی در تدوین قوانین و اقدامات سیاسی
مشکینی در تدوین برخی قوانین مهم کشور نیز مشارکت فعال داشت. یکی از اقدامات مهم وی نقش در تدوین قانون اراضی شهری در سال‌های ۵۹-۶۰ بود که هدف آن جلوگیری از تبدیل زمین به کالا و هدایت سرمایه‌ها به بخش‌های تولیدی و زیربنایی بود. افزون‌بر این، او همواره نسبت به تحولات سیاسی و اجتماعی کشور واکنش نشان می‌داد و دیدگاه‌های خود را در این زمینه‌ها بیان می‌کرد.
بیماری و درگذشت آیت الله مشکینی
علی فیض مشکینی به بیماری خونی مبتلا بود و پس از سال‌ها مبارزه با بیماری، در تاریخ ۸ مرداد ۱۳۸۶، در سن ۸۵ سالگی در بیمارستان بقیةالله تهران درگذشت.
مواضع و دیدگاه‌های آیت الله مشکینی
علی فیض مشکینی در موضوعات مختلف سیاسی و اجتماعی، نظرات خود را با صراحت مطرح می‌کرد. او از مخالفان سرسخت سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی ایران بود و پس از صدور حکم اعدام سید هاشم آقاجری، در نماز جمعه قم به شدت از مواضع این سازمان انتقاد کرد. مواضع تند او در برابر گروه‌ها و سازمان‌هایی که در مخالفت با انقلاب اسلامی بودند، نشان‌دهنده اراده او برای حفظ اصول انقلاب و ارزش‌های دینی بود.