گرسنگی، فقط گرسنگی ناشی از کمبود غذا نیست. گرسنگی و فقر به‌طور جدایی‌ناپذیری با مجموعه‌ای از موضوعات ازجمله مراقبت‌های بهداشتی، فرصت‌های شغلی، آموزش، عدالت اجتماعی، حقوق زنان و دختران، محیط‌زیست و تغییرات آب‌وهوایی مرتبط است.
جامعه ۲۴ - در حال حاضر، برنامه جهانی غذا سازمان ملل (WFP) تعداد افراد در معرض خطر گرسنگی را بیش از ۲۷۰ میلیون نفر اعلام کرده و این آمار نسبت به قبل از همه‌گیری، دوبرابر شده است. بیماری کووید-۱۹ بحران زندگی افرادی که در گذشته با مشکلاتی مانند فقر، درگیری مسلحانه و تغییرات آب‌وهوایی مواجه بودند را به شدت تشدید کرده است.
۲۸ ماه مه هر سال (۷ خرداد) روز جهانی گرسنگی است. طبق گزارش گرسنگی سازمان ملل متحد، گرسنگی اصطلاحی است که برای تعریف دوره‌هایی استفاده می‌شود که جمعیت به دلیل کمبود پول، عدم دسترسی به غذا یا منابع دیگر غذایی، با ناامنی شدید غذایی مواجه شده باشند. آستانه کمبود غذا یا سوءتغذیه، کمتر از ۱۸۰۰ کالری در روز است.
نتایج بررسی بانک جهانی در ۴۸ کشور نشان داده است که تعداد قابل‌توجهی از افراد با کمبود غذا یا کاهش مصرف مواجه هستند. کالری دریافتی کاهش یافته و تغذیه افراد به خطر افتاده و دستاورد‌های کاهش فقر و سلامتی را تهدید می‌کند و می‌تواند تاثیرات ماندگاری بر رشد شناختی کودکان خردسال داشته باشد.
محققان اظهار کردند: باید از بحران بیماری همه‌گیر درس بگیریم و تغییر را شروع کنیم. بعد از گذشت بیش از یک سال از شیوع بیماری همه‌گیر کووید- ۱۹، بسیاری از نگرانی‌ها در مورد افزایش گرسنگی و فقر تایید شده است. بررسی‌های سازمان ملل و بانک جهانی نشان می‌دهد که بیماری همه‌گیر، برنامه اهداف توسعه پایدار جهانی ۲۰۳۰ و به‌ویژه هدف پایان‌دادن به فقر و گرسنگی را تحت تاثیر قرار داده و تلاش‌ها در این زمینه را به عقب بازگردانده است.
پیش از شیوع بیماری همه‌گیر آمار گرسنگان در جهان رو به افزایش بوده است و اکنون پیش‌بینی می‌شود که بدون در نظرگرفتن «گرسنگی صفر» این رقم، نزدیک به یک میلیارد نفر باشد و البته تا سال ۲۰۳۰ بین ۸۶۰ تا ۹۰۹ میلیون نفر تحت تاثیر گرسنگی قرار خواهند گرفت. بانک جهانی پیش‌بینی کرده است که این بیماری همه‌گیر تا پایان سال جاری، منجر به فقر شدید ۱۱۱ تا ۱۴۹ میلیون نفر در سراسر جهان خواهد شد.
حقایق کلیدی در مورد گرسنگی جهانی
در سراسر جهان برای تامین جمعیت جهانی بیش از مقدار کافی غذا تولید می‌شود، اما بیش از ۶۹۰ میلیون نفر هنوز گرسنه هستند. گرسنگی در جهان پس از یک دهه کاهش مداوم، در حال افزایش و ۸.۹ درصد از مردم جهان را تحت تاثیر قرار داده است. از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹، تعداد افراد مبتلا به سوءتغذیه ۱۰ میلیون نفر افزایش یافته است و در حال حاضر نزدیک به ۶۰ میلیون نفر بیشتر از سال ۲۰۱۴ سوءتغذیه دارند.
گرسنگی به شدت با فقر پیوند خورده است و این شامل تعاملات میان مجموعه‌ای از عوامل اجتماعی، سیاسی و جمعیتی است. افرادی که در فقر زندگی می‌کنند اغلب با عدم امنیت غذایی خانوار مواجه می‌شوند، از اقدامات نامناسب مراقبت استفاده و در محیط‌های ناامن زندگی می‌کنند که دسترسی کمی به آب باکیفیت، بهداشت و سلامت و دسترسی ناکافی یا عدم دسترسی به خدمات بهداشتی و آموزشی دارند که همه این‌ها گرسنگی را به دنبال خواهد داشت. مهمترین عوامل در گرسنگی شامل موارد ذیل است.
درگیری علت اصلی گرسنگی شدید است. ۷۷ میلیون نفر در ۲۲ کشور در سال ۲۰۱۹ به دلیل خشونت مسلحانه و ناامنی گرسنگی را تجربه کرده‌اند. ۷۰ درصد از ۲۰ کشور اول در معرض خطر عدم امنیت غذایی در شرایط شکننده و تحت تاثیر درگیری قرار گرفته‌اند. تاثیر بیماری کووید- ۱۹ می‌تواند ناامنی غذایی در منطقه را تا ۳۵ درصد افزایش دهد.
درگیری همچنین عامل اصلی بحران‌های شدید غذایی، از جمله قحطی است، واقعیتی که در ماه مه ۲۰۱۸ توسط شورای امنیت سازمان ملل رسما شناخته شد. زمانی که درگیری طولانی شود، گرسنگی و سوءتغذیه بسیار بدتر می‌شود. درگیری‌ها در حال افزایش است، برخی از آن‌ها به دلیل شوک‌های مربوط به آب‌وهوا بدتر خواهند شد. افراد و سازمان‌هایی که برای مقابله با گرسنگی تلاش می‌کنند، باید بسیار بیشتر از گذشت رویکرد‌های حساس به درگیری را در پیش بگیرند.
وقایع مرتبط با آب‌وهوا بر روی دسترسی غذا در بسیاری از کشور‌ها تاثیر گذاشته بنابراین به افزایش ناامنی غذایی کمک کرده است. رکود اقتصادی در کشور‌های وابسته به نفت و سایر درآمد‌های صادراتی کالا‌های اولیه نیز بر میزان دسترسی به غذا تاثیر گذاشته و توانایی دسترسی مردم به غذا را کاهش داده است.
در سال ۲۰۱۹ حوادث شدید آب‌وهوایی تقریبا ۳۴ میلیون نفر را در ۲۵ کشور به بحران غذایی سوق داد که ۷۷ درصد آن‌ها در آفریقا بوده‌اند. فرسودگی و فرسایش خاک نیز از مهمترین عوامل ناپایداری تامین سیستم‌های غذایی در جهان است و هزینه سبد غذایی اساسی در سه ماهه دوم سال ۲۰۲۰ بیش از ۱۰ درصد در ۲۰ کشور افزایش یافته است.
افزایش گرسنگی روند کاهشی ندارد. در پایان سال ۲۰۲۰، تعداد افراد ناامن در زمینه غذا به دلیل بیماری کووید- ۱۹ افزایش یافته است و برای جلوگیری از وخامت بیشتر اوضاع و جلوگیری از خطر قحطی در مناطقی که در آستانه گرسنگی هستند، اقدام فوری و پایدار نیاز است.
در سال ۲۰۱۹ تقریبا ۶۹۰ میلیون نفر با مشکل سوءتغذیه مواجه شدند که از سال ۲۰۱۴ این رقم حدود ۶۰ میلیون نفر افزایش یافته است. محققان اظهار کردند: تقریبا نیمی از مرگ‌ومیر‌ها در کودکان زیر ۵ سال مرتبط با سوء تغذیه است. در سال ۲۰۱۹، ۲۱ درصد از کودکان زیر ۵ سال (۱۴۴ میلیون) کوتاه قد بودند و ۴۹.۵ میلیون کودک نیز از بین رفتند. اثرات همه‌گیری، گرسنگی کودکان را افزایش می‌دهد و پیش‌بینی می‌شود تا پایان آن، ۶.۷ میلیون کودک دیگر جان خود را از دست خواهند داد.
در جهان برای تغذیه همه افراد روی کره زمین، غذا وجود دارد، اما حدود ۶۹۰ میلیون نفر در سراسر جهان هر شب گرسنه می‌خوابند. کشاورزان، دامداران و ماهیگیران کوچک حدود ۷۰ درصد از غذای جهانی را تولید می‌کنند، با این وجود آن‌ها به ویژه در معرض ناامنی غذایی قرار دارند و فقر و گرسنگی در میان جمعیت روستایی بیشترین شدت را دارد.
گرسنگی در کشور‌هایی که با این مشکل مواجه هستند مانند برخی کشور‌های آفریقایی منجر به سازوکار‌های مقابله‌ای منفی مانند معاملات کودکان، ازدواج زودهنگام و اجباری و مواردی دیگر شده است. طی پنج سال گذشته نیاز‌های مالی برای امنیت غذایی در درخواست‌های بشردوستانه به‌طور پیوسته افزایش یافته و تقریبا دو برابر شده است. این روند نگران کننده از ۴.۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۵ به ۸.۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ رسیده است.
امنیت غذایی و کووید- ۱۹
امنیت غذایی به دسترسی و استفاده از موادغذایی مربوط می‌شود. وقتی شخصی همیشه به غذای مطمئن و مغذی کافی برای حفظ زندگی فعال و سالم دسترسی داشته باشد، از نظر غذایی ایمن محسوب می‌شود. تعداد بسیاری از کشور‌ها با افزایش سطح ناامنی حاد غذایی روبرو هستند و این موضوع، سال‌ها پیشرفت اقتصادی را معکوس خواهد کرد. پیش از اینکه بیماری همه‌گیر کووید-۱۹ منجر به کاهش درآمد و ایجاد اختلال در زنجیره تامین شود، گرسنگی مزمن و حاد به دلایل مختلفی از جمله درگیری، شرایط اقتصادی و اجتماعی، خطرات طبیعی، تغییرات آب‌وهوایی و آفات در حال افزایش بود. اثرات بیماری کووید- ۱۹ منجر به افزایش شدید و گسترده ناامنی غذایی در جهان شده است و تقریبا خانواده‌های آسیب‌پذیر در همه کشور‌ها را تحت تاثیر قرار داده است و انتظار می‌رود که این تاثیرات تا سال ۲۰۲۲ ادامه داشته باشد.
قیمت جهانی موادغذایی از ژانویه ۲۰۲۰ تاکنون ۳۸درصد افزایش داشته است. قیمت ذرت ۸۰ درصد و قیمت گندم ۲۸ درصد بالاتر از ژانویه ۲۰۲۰ اعلام شده است. حتی اگر چشم‌انداز تولید جهانی غلات همچنان خوب باشد، اما تقاضای زیاد به همراه عدم اطمینان از شرایط آب‌وهوایی و شرایط اقتصادی کلان و مرتبط با بیماری همه‌گیر عامل افزایش قیمت خواهد بود. خطرات اصلی امنیت غذایی با افزایش قیمت و کاهش درآمد به این معنی است که تعداد بیشتری از خانوار‌ها مجبور به کاهش کمیت و کیفیت مصرف مواد غذایی خود هستند. بسیاری از کشور‌ها به دلیل محدودیت‌های بیماری همه‌گیر، کاهش ارزش پول و سایر عوامل، تورم بالای قیمت موادغذایی را در سطح خرده‌فروشی تجربه می‌کنند که نشان‌دهنده اختلالات طولانی‌مدت در عرضه است. افزایش قیمت مواد غذایی تاثیر بیشتری بر مردم در کشور‌های کم‌درآمد و با درآمد متوسط نسبت به کشور‌های با درآمد بالا دارد، زیرا آنان سهم بیشتری از درآمد خود را صرف خرید موادغذایی می‌کنند.
برخی از تولیدکنندگان موادغذایی نیز با تغییر الگوی مصرف به سمت کالا‌های اصلی، با اتلاف مواد غذایی مواجه شده‌اند. اگرچه ناامنی غذایی فعلی به‌طورکلی تحت تاثیر کمبود مواد غذایی نیست، اما اختلالات تامین و تورم بر منابع اصلی کشاورزی مانند کود‌ها و دانه‌ها یا کمبود نیروی کار طولانی‌مدت تاثیر می‌گذارد و محصول فصل آینده را کاهش خواهد داد.
بیماری کووید- ۱۹ گرسنگی را وارد زندگی بیشتر جوامع شهری کرده است. پیش‌بینی می‌شود در پایان سال ۲۰۲۱ عدم امنیت غذایی حاد (از ۱۴۹ میلیون قبل از بیماری کووید- ۱۹ به ۲۷۰ میلیون نفر) بیش از ۸۰ درصد افزایش یابد. موضوع مهم این است که در سال ۲۰۲۰، بودجه ناکافی باعث شد شرکای امنیت غذایی نتوانند کمک‌های مورد نیاز را ارائه کنند و کاهش مداوم جیره غذایی در کشور‌هایی مانند یمن به کاهش مصرف غذا منجر شده و در حال حاضر، یمن یکی از چهار کشور در معرض خطر واقعی قحطی است. دنیا به یک روش بهتر برای مقابله با گرسنگی نیاز دارد. البته از سال ۱۹۷۹ در جبهه‌های مقابله با گرسنگی سخت تلاش شده و این کار همراه با تحقیقات، نوآوری‌ها و حمایت‌ها به کاهش ۵۰ درصدی افراد در معرض کمبود غذا در سراسر جهان کمک کرده است.