بررسی دشواری‌های زائران اربعین حسینی

جامعه ۲۴- مراسم اربعین سال ۱۴۰۱ در ایران با اتفاقات عجیبی همراه بود. در ساعات نوشته‌شدن این گزارش همچنان گزارش‌هایی از ازدحام جمعیت در مرز‌های زمینی روی خروجی رسانه‌ها قرار می‌گیرد. مطابق گفته‌های استاندار کردستان همچنان بخشی از مرز‌های زمینی بسته است و تنها زائرانی که توانسته‌اند بلیت هواپیما تهیه کنند، به‌راحتی خودشان را به راهپیمایی اربعین رسانده‌اند.

این در حالی است که تا چند روز پیش هیچ هشداری درباره پیش‌آمدن شرایط عجیب در راهپیمایی اربعین به زائران داده نشده بود. دولت با درنظرگرفتن یک وام ویژه با شرایط دریافت و پرداخت متفاوت در حال تشویق مردم برای حضور در این راهپیمایی بود و در صداوسیما هم مدام مردم را به حضور در این راهپیمایی تشویق می‌کرد. با این حال از سه روز پیش یکباره اوضاع تغییر کرد. زائران زیادی در مرز منتظر ماندند.

رسانه‌ها از ایرانی‌های حاضر در عراق خواستند تا زود زیارت‌شان را به پایان برسانند و به ایران بازگردند و از آن‌هایی که در ایران حاضر بودند هم خواسته شد که به سمت مرز‌ها حرکت نکنند. شبکه‌های اجتماعی پر از ویدئو‌هایی است که وضعیت زائران را لب مرز یا در عراق نامناسب نشان می‌دهد. به نظر می‌رسد عراق امسال چندان آماده میزبانی از ایرانی‌ها نبوده و به اشکال مختلف هم این آماده‌نبودن یا نارضایتی‌اش را هم نشان داده است. مهم‌ترینش این است که بلافاصله بعد از سفر وزیر کشور ایران به عراق و حضور در بغداد وضعیت مرز‌ها متفاوت شد و خبر رسید که مرز‌ها بسته شده‌اند.

احمد وحیدی، وزیر کشور ایران، روز جمعه گذشته در توضیح وضعیت پیش‌آمده گفت: «به دلیل اینکه عراق ظرفیت تخلیه زائران از پایانه‌های مرزی خود را با همان سرعت که از مرز‌های ما خارج می‌شود، ندارد، دیروز و شب گذشته حجم بسیار زیادی از زائران در مرز‌ها باقی مانده و قادر به ورود به عراق نشده‌اند».

وزیر کشور همچنین گفت که: «وضعیت ما الان به این ترتیب است که با توجه به اینکه دیروز و دیشب حجم بسیار زیادی از مردم آمده بودند و دوستان عراقی ما هم ظرفیت ندارند که با سرعتی که ما زائران را تخلیه می‌کنیم، آن‌ها بتوانند تخلیه کنند و از مرز عبور دهند، زائران پشت مرز‌ها و گیت‌های ورودی عراقی می‌مانند، اذیت می‌شوند و هوا هم بسیار گرم است و صلاح نیست چنین تجمعات گسترده‌ای داشته باشیم».

برخی گزارش‌های مردمی می‌گوید که در خاک عراق امکانات لازم و متناسب با حمل‌ونقل ایرانی‌ها وجود ندارد. همچنین طرف عراقی اجازه فعالیت اتوبوس‌های ایرانی را هم در این کشور نمی‌دهد. وزیر کشور روز جمعه همچنین وعده داد طرف عراقی با تردد اتوبوس‌های ایرانی موافقت کرده. وحیدی گفت: «عراقی‌ها قول دادند که موافقت کنند که بخشی از حمل‌ونقل در عراق با وسایل نقلیه کشورمان انجام شود و اتوبوس‌های ما در حال انتقال به آن طرف مرز هستند».

با این حال و تا زمان نگارش این گزارش وضعیت مرز مانند چند روز گذشته است. ازدحام جمعیت، کمبود آب و مواد غذایی در کنار وضعیت بد بهداشتی و نبود امکانات اسکان جمعیت زیاد زائران پشت مرز موجب شده مسئولین محلی همچنان از مردم بخواهند که به سمت مرز حرکت نکنند.

استاندار کردستان روز گذشته درباره وضعیت مرز‌ها به خبرگزاری ایسنا گفت: با بسته‌شدن مرز از سوی ستاد اربعین، تعداد زیادی از زائران حسینی که موفق به خروج از مرز نشده بودند، در مراکز اقامتی شهرستان مریوان اسکان داده شدند. اسماعیل زارعی‌کوشا باحضور در شهرستان مریوان و در بازدید از وضعیت اسکان و خدمات‌دهی به زائران اربعین حسینی که با همراهی مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی انجام شد، اظهار کرد: کار‌های زیرساختی مناسبی در محور‌های مواصلاتی مسیر‌های منتهی به مریوان و در پایانه مرزی باشماق برای خدمات‌رسانی به زوار حسینی صورت گرفته است.

بیشتر بخوانید: ۱۲ قطار در روز برای تردد زائران اربعین

این تنها در مرز ایران و عراق نیست که شاهد ازدحام جمعیت و مشکلات در خدمات‌رسانی به زائران هستیم. مطابق گفته مسئولان ستاد اربعین وضعیت در کربلا و نجف هم چندان مساعد نیست و این شهر‌ها آماده پذیرایی از این همه زائر نیستند.

محمد‌کاظم آل‌صادق، سفیر ایران در عراق، روز جمعه از زائران ایرانی خواست که با کوتاه‌کردن زیارت عراق را ترک کنند. او در این زمینه گفت: از زائران عزیز کشورمان تقاضا می‌کنیم به دلیل گرمای زیاد، کمبود آب، یخ و نبود زیرساخت‌های کافی، سفرشان برای شرکت در راهپیمایی اربعین حسینی را مدیریت کنند و همچنین مدت اقامت‌شان را در کربلا و نجف کوتاه کنند تا دیگر زائران عزیز و هم‌وطنان‌مان بتوانند به فیض زیارت نائل شوند.

همچنین طبق آمار‌هایی که سازمان هلال احمر منتشر کرده تا روز جمعه ۹ زائر ایرانی در عراق جان باخته‌اند. پیرحسین کولیوند با اشاره آمار مراجعات زائران ایرانی به نیرو‌های هلال احمر در عراق گفت: تا به امروز سه‌هزار‌و ۷۶۴ نفر از زائران در کربلای معلی به مراکز درمانی که تحت پوشش هلال احمر جمهوری اسلامی هستند، مراجعه کردند. بیشترین مراجعه زائران در کربلا به دلیل تزریقات، سرم‌تراپی و تست قند خون بوده است. کولیوند همچنین گفت: متأسفانه ۹ نفر از زائران ایرانی در کربلا جان باختند. پیگیری‌های «شرق» برای ارتباط با مسئولان مربوطه و درخواست توضیح از آن‌ها درخصوص وضعیت پیش‌آمده در مرز‌ها هم تا عصر روز گذشته به جایی نرسید.