مهاجرت نیروهای متخصص سلامت اگرچه دیرزمانی است وجود دارد، اما به گفته برخی از مسئولان، پس از شیوع کرونا به دلیل عدم ارزش‌گذاری خدمات کادر پزشکی و عدم اطمینان نسبت به امنیت شغلی و فشار کاری شدید، درخواست مهاجرت از سوی این قشر همزمان با نیاز کشورهای دیگر افزایش یافته است.
جامعه ۲۴ ، یاسر مختاری: موضوع مهاجرت نیروی کار از ایران به کشورهای اروپایی، آمریکای شمالی و اقیانوسیه چندین سال است وجود دارد و به عنوان یکی از آسیب‌های جامعه مطرح می‌شود، اما با افزایش مهاجرت نیروهای کار ضروری برای جامعه، این آسیب در حال خطرناک شدن است.
یک ماه قبل بود که محمدرضا ظفرقندی، رئیس سازمان نظام پزشکی از درخواست مهاجرت سه هزار پزشک در سال به مقصد کشورهای اروپایی و آمریکایی خبر داد. این در حالیست که شهروندان بسیاری به ویژه در مناطق محروم به خدمات سلامت این افراد نیازمند هستند. ظفرقندی عدم ارزش‌گذاری برای کار جامعه پزشکی و بی اهمیت قلمداد کردن ارزش دانش آنان و سایر فارغ‌التحصیلان از عوامل مهاجرت پزشکان و پرستاران می داند.
وی در این رابطه گفته است: مملکت، مسئولان و حاکمیت بدانند که ارزش جامعه پزشکی و کادر درمان باید همیشه بالا باشد. اگر این اتفاق نیفتد، ما هم در بحران‌ها گرفتار می‌شویم و هم اینکه افراد و فارغ‌التحصیلان و به‌خصوص جوانان این جامعه می‌بینند اگر جای دیگری ارزش بیشتری برایشان قائل می‌شوند، به آنجا مهاجرت می‌کنند و این بزرگ‌ترین خسارتی است که نگران آن هستیم که اگر قدر این جامعه و به قول معروف قدر زر، زرگر نشناسد، باعث می‌شود که ما با یک خسارت بزرگ و شیب رو به فزونی مهاجرت پزشکان مواجه می‌شویم.
بیشتر بخوانید: آتش پزشک سالاری و دودی که به چشم پرستاران و مردم می‌رود/ وزیر جدید بهداشت هم دچار تضاد منافع است
به گزارش جامعه ۲۴ ، در نظام سلامت این تنها پزشکان نیستند که مهاجرات آنان نگران کننده است بلکه مهاجرت پرستاران نیز به حد نگران کننده‌ای رسیده است، چنانکه به گفته یکی از اعضای شورای عالی سازمان نظام پرستاری، تقاضای مهاجرت پرستاران ایرانی ۶ برابر شده است.
یوسف رحیمی در این رابطه می‌گوید: برای تربیت هر پرستار یک میلیارد تومان هزینه می‌شود و ما می‌گذاریم راحت بروند، وقتی یک پرستار را پس از ۵ سال گذراندن طرح به عنوان نیروی ۸۹ روزه استخدام می‌کنیم و ساعتی ۱۵ هزار تومان به او می‌دهیم و آنقدر به صورت موقت نگهش می‌داریم که از سن استخدامش می‌گذرد، اگر پیشنهاد بهتری از یک کشور دیگر دریافت کند که تمام امکانات را در اختیار او قرار بدهند، حتما می‌پذیرد و می‌رود.
افزایش مهاجرت پرستاران
این عضو شورای عالی سازمان نظام پرستاری همچنین خبر می‌دهد که پیش از این سالانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ نفر گواهی مهاجرت از نظام پرستاری می‌گرفتند، اما اکنون شاید بیش از ۱۵۰۰ نفر در سال اقدام به مهاجرت می‌کنند. از آنجا که خروجی‌های ما قابل شمارش نیست، نمی‌توان آمار دقیقی را ارائه داد. این مهاجرت‌ها به دو دلیل مشخص اتفاق می‌افتد؛ یکی وضعیت ایده‌آل کشورهای مقصد و دیگری مشکلات کشورهای مبدا.
مهاجرت پرستاران و پزشکان پدیده جدیدی نیست، چند سالی است، مطرح می‌شود، اما کرونا این موضوع را تشدید کرده است.
کرونا و افزایش مهاجرت پرستاران
آرمین زارعیان، رئیس هیئت مدیره شورای عالی سازمان نظام پرستاری در گفتگو با جامعه ۲۴ ضمن تأیید سخنان رحیمی گفت: از زمانی که پاندمی کووید ۱۹ در جهان آغاز شده و تمامی کشورهای جهان با این بیماری درگیر شده‌اند نیاز به این شغل در بسیاری از این کشور‌ها افزایش پیدا کرده است چرا که این بیماری درمان قطعی ندارد و بیش از آنکه نیاز به درمان وجود داشته باشد این مراقبت است که در بهبودی بیمار نقش دارد و این پرستار است که می‌تواند از خدمات مراقبتی را ارائه دهد.
عدم امنیت شغلی پرستاران
وی افزود: در همان اوایل کرونا بخشی از پرستاران که در برخی از بیمارستان‌های خصوصی به صورت قرار دادی کار می‌کردند به دلیل توقف عمل‌های غیر اورژانسی و کاهش درآمد بیمارستان‌ها، لغو قرارداد شدند، از آن سو کشورهای دیگر با شرایط بسیار تسهیل کننده‌ای پیشنهادات کاری مناسبی را برای جذب پرستاران در سراسر دنیار ارائه دادند که این موضوع موجب تصمیم برخی از پرستاران برای مهاجرت شده است.
رئیس هیئت مدیره شورای عالی سازمان نظام پرستاری در ادامه گفت: پرستاری که پس از چند ماه کار کردن در شرایط بیماری اطمینانی از آینده شغلی خود ندارد و در آن سو با حقوق ناچیز روزی ۸۰ هزار تومان در مقایسه با سایر کشور‌ها کار می‌کند، با اولین پیشنهاد کاری جذب این کشور‌ها می‌شود.
تعرفه گذاری خدمات پرستاری بر زمین مانده
وی بیان کرد: مسأله اصلی مهاجرت نیروهای پرستار بیش از هرچیزی به سیاست کاری و مدیریت منابع انسانی در وزارت بهداشت بازمی‌گردد که هنوز نتوانسته است مدیریت خوبی را در حوزه پرستاری انجام دهد. اگرچه پس از سخنان رهبر انقلاب در خصوص تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری این امید وجود داشت که موضوع تعرفه گذاری به نتیجه برسد، اما این کار هنوز انجام نشده است. همچنین در خصوص جذب پرستاران و استخدام آن‌ها برای حصول اطمینان شغلی هنوز این کار به صورت کامل انجام شده است.
زارعیان تأکید کرد: شغل پرستاری یک شغل حاکمیتی بوده و نمی‌تواند به صورت قراردادی بوده و باید در وضعیت استخدام کامل باشد چرا که در زمان بحران به توانایی و خدمت او نیاز است؛ لذا بستن قرارداد منطقی و درست نیست و جذب باید باید به صورت استخدام باشد.
تبعیض و بی‌عدالتی در حقوق پرستاران
وی افزود: موضوع دیگر برای انگیزه مهاجرت در پرستاران، عدم عدالت در پرداخت حقوق پرستاران است، بخش خصوصی به یک شیوه پرداخت می‌کند و بخش دولتی و دانشگاه‌های علوم پزشکی به شیوه‌ای دیگر، حتی این تفاوت در نیروهای مسلح، تأمین اجتماعی و دانشگاه آزاد نیز وجود دارد.
بحران کمبود پرستاران آی‌سی‌یو
وی همچنین با اشاره به میزان افزایش تعداد بیماران کرونایی در بیمارستان کرونایی گفت: وقتی مدیریت منابع انسانی به درستی انجام نشود یک پرستار باید از چندین بیمار مراقبت کند، بسیاری از این بیماران شرایط بسیار حادی دارند و باید در آی‌سی‌یو بستری شوند در حالی که این بیماران در بخش‌های عادی بستری می‌شوند. پرستار بخش باید دوره دیده باشد این فرد در بخش‌های عادی نیست و امکانات آی‌سی‌یو نیز در بخش‌های عادی وجود ندارد تمامی این مشکلات بر روی پرستاران بخش‌ها که دوره آی‌سی‌یو را ندیده است سنگینی می‌کند و باید از تعداد زیادی بیمار که در وضعیت بحرانی قرار دارد مراقبت کند به همین دلیل در حال حاضر یک وضعیت فاجعه آمیز برای پرستاران به وجود آمده است.
عدم ثبات مدیریتی و وضعیت فاجعه آمیز پرستاران
وی یادآور شد: همچنین دولت تغییر پیدا کرده و وزیر جدید هنوز معاون جدیدی را منصوب نکرده است در واقع ثبات مدیریتی در نظام سلامت حاکم نیست. در چنین شرایطی اگر مسئولان با اتخاذ تدابیر مناسبی در حوزه منابع انسانی اهتمام نورزند با وضعیت فاجعه آمیزتری در حوزه پرستاری مواجه می‌شویم.