در جامعه ۲۴ بخوانید؛
یزد یکی از شهرهای مشهور و محبوب ایران زمین است که در اقصا نقاط جهان شناخته شده و به علت داشتن بافت تاریخی و آثار باستانی ارزشمندی که در این شهر وجود دارد هر ساله مقصد بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی است.
جامعه ۲۴ ، مهدی توفیقی: سرزمین یزد با قدمتی ۳ هزار ساله جلوه‌هایی از باشکوه‌ترین و زیباترین میراث فرهنگی و آثار باستانی کهن ادوار مختلف تاریخی ایران را در خود جای داده است. تاریخ سکونت انسان‌ها در این خطه از هزاره سوم پیش از میلاد فراتر رفته است، به طوری که در عهد پیشدادیان طوایف در حال کوچ از بلخ به پارس، این سرزمین را یزدان، نام گذاری کرده اند و از آن زمان به بعد نام این شهر یزد به معنای محل عبادت نام گرفت.
جغرافیای استان یزد
استان یزد در مرکز ایران واقع شده است و از شمال با خراسان رضوی، از شرق با خراسان جنوبی، از غرب با سمنان و از جنوب با استان‌ها اصفهان و فارس همسایه است.
استان یزد در مرکز فلات مرکزی ایران قرار دارد و از کوه‌ها، دشت‌ها و کویر‌های متعدد تشکیل شده است. این ناهمواری‌ها عمدتاً به پنج گروه کوه‌ها و تپه‌های پای‌کوه، دشت‌ها و جلگه‌ها، بیابان‌ها، مناطق شور و کویر‌ها و تپه‌های ماسه‌ای تقسیم می‌شوند.
خشکی اقلیمی استان یزد، دو علت اساسی و عمده دارد: یک اینکه بر روی کمربند خشک جهانی قرار دارد و دیگر آن‌که از دریا‌های آزاد عمان و خلیج‌فارس و نقاط آب خیز و رطوبت‌زا دریایی دور است. عامل مهم اعتدال نسبی آب و هوای یزد، که قابلیت زیست نسبتاً مناسبی به آن بخشیده است، ارتفاعاتی است که بیشتر به صورت موضعی مؤثرند و این امر باعث شده است مناطقی که در ارتفاعات بیش از ۲۵۰۰ متر قرار دارند از اعتدال و رطوبت بیشتری نسبت به دشت‌های یزد و اردکان برخوردار باشند.
در بررسی مربوط به یک دوره هشت ساله، متوسط دمای هوا در استان یزد برابر ۱۸/۹ درجه سانتی‌گراد گزارش شده است. حداکثر مطلق دما در تیرماه برابر ۴۳ درجه سانتی‌گراد و حداقل آن در دی ماه برابر ۷/۲- درجه سانتی‌گراد گزارش شده و اختلاف درجه حرارت سالانه حوالی یزد ۵۰ درجه سانتی‌گراد است. به غیر از منطقه کوهستانی شیر کوه که دمای خنک تری نسبت به دیگر نقاط استان یزد دارد، سایر مناطق این استان هوای گرم، خشک و بیابانی دارد و هرچه از مغرب و جنوب غربی به سمت شمال و شمال شرقی حرکت کنیم دمای هوا بالا‌تر خواهد رفت.
به این ترتیب، آب و هوای استان یزد به علت قرار گرفتن در کمربند خشک جهانی، دارای زمستانهای سرد و نسبتاً مرطوب و تابستان‌های گرم و طولانی و خشک است. در ایام تابستان، ییلاق‌های شیرکوه پناهگاه مردم گرمازده این استان است.
شهرهای تاریخی و جاذبه های گردشگری استان یزد عبارت اند از:
- یزد، شهر خشتی جهان
- اردکان، سرزمینی مقدس
- میبد، شهر جهانی زیلو
- بافق، شهر نخل های کویری
- تفت، هوایی مطبوع در قلب کویر
- مهریز، شهر تاریخ و طبیعت
- فهرج، روستایی هزاران ساله در همسایگی کویر
- ابرکوه، مامن قدیمی ترین جاندار یزد
- شاهدیه، ریه تنفسی یزد
- اشکذر، قطب اسب عرب کشور
معرفی آثار تاریخی شهر یزد
شهر تاریخی یزد سال ها است به عنوان اولین شهر خشتی جهان و دومین شهر تاریخی دنیا شناخته می شود، شهری مهم که آثار تاریخی و دیدنی های بی شماری را درون خود جای داده است. هریک از این جاذبه ها، بخشی از تاریخ و فرهنگ اصیل این شهر کویری را شکل می دهند، به گونه ای که قدم زدن و بازدید از اقصی و نقاط این شهر باستانی و بافت های تاریخی آن لحظات شاد و خاطه انگیزی را برای بازدیدکنندگان به وجود خواهد آورد.
باغ دولت آباد
باغ دولت آباد از جمله آثار تاریخی یزد متعلق به دوره افشاریه و زندیه محسوب می شود. بلندترین بادگیر جهان به ارتفاع تقریبی ۳۳ متر در باغ دولت آباد در میان آثار تاریخی یزد واقع است. این باغ زیبا که در محله چهار منار قرار گرفته است، یکی از قدیمی‌ترین باغ‌‌های شهر یزد محسوب میشود.
زندان اسکندر ( مدرسه ضیائیه )
یکی دیگر از آثار تاریخی یزد زندان اسکندر یا مدرسه ضیائیه است. زندان اسکندر در قدیمی ترین منطقه شهر یزد به نام فهادان قرار دارد. معماری زندان اسکندر، یکی از آثار تاریخی یزد، از خشت و شامل رواق ها و گنبد خشتی با گچ بری های بسیار زیباست که دوره مغول را یادآوری می کند.
آتشکده ورهرام
این اثر تاریخی یزد بسیار معروف است.آتشکده ورهرام مکانی برا حفط و نگهداری از آتش مقدس زرتشتیان به حساب می آید، این آتش حدود ۱۵۰۰ سال فروزان است.
این آتش را بعد از جابجایی از مکان های مختلف به آتشکده ورهرام منتقل کردند، ساختمان فعلی آتشکده در سال ۱۳۱۳ خورشیدی و با همکاری زرتشتیان یزد و پارسیان هندوستان بنا شده است. بنابراین، دیرینگی آن به دوره پهلوی اول (رضاشاه) برمی گردد.
بیشتر بخوانید: پردیس‌های گردشگری خانواده‌محور در پایتخت
این آتش را در داخل آتشدانی از جنس برنج نگهداری می کنند. آتشدان در داخل اتاق مخصوصی قرار دارد و شخصی که سمت هیربد دارد، با اضافه کردن هیزم به آتش همواره آن را روشن نگاه می دارد.
آتشکده ورهام در یزد و خیابان آیت الله کاشانی واقع است.
مسجد جامع یزد
یکی از زیباترین و مهمترین جاذبه های تاریخی شهر یزد، مسجد جامع است. بنای مسجد جامع در قرن ششم هجری قمری ساخته و در طی سال های مختلف بازسازی شده است. این بنا دارای هفت ورودی مختلف است که برخی از آن ها با کوچه و بازارچه های یزد راه دارد. مسجد جامع یزد متشکل از یک ایوان مرتفع، صحنی بزرگ، دو شبستان، دو گرم خانه، دو پایاب و گنبد خانه می باشد.
معرفی آثار تاریخی شهر اردکان
یکی از زیباترین نقاطی که می توان برای سفرهای داخلی انتخاب کرد، قلب ایران و شهرهای کویری می باشد که استان یزد در راس آن قرار گرفته است. اردکان یزد که به عنوان دومین شهر پرجمعیت این استان شناخته شده می باشد، نمونه ی کوچکتری از تمام زیبایی های شهرهای خشتی جهان محسوب میشود که جاذبه های آن تنها به بناهای تاریخی محدود نخواهد بود.
خانه تقدیری (گنجینه قنات اردکان)
خانه تقدیری یا تقدیریان که به‌عنوان گنجینه قنات اردکان نیز شناخته میشود، از آثار دوره قاجار و متعلق به یکی از تجار اردکان با نام تقدیری بوده است.
این خانه به سبک خانه‌های چهار وجهی یزد ساخته شده، که در مرکز آن یک حیاط است و خانه ها در اطراف آن بنا شده اند.
کاروانسرا و برج ارجنان
کاروانسرا و برج ارجنان با قدمتی که به دوره قاجار بازمی‌گردد، از دیدنی های اردکان هستند. برج هشت متر ارتفاع دارد و کاروانسرا شامل سه اتاقک میشود. با قرارگیری در سمت شمال جاده، برج روبه‌روی رباط ارجنان واقع شده است. در گذشته که روستای ارجنان در کنار جاده یزد-نایین قرار داشت، این مجموعه از رونق خوبی برخوردار بود.
پارک ملی سیاه کوه
پارک ملی سیاه کوه از بکرترین پارک‌های ملی کشور و از جاهای دیدنی اردکان به شمار می‌رود که با وجود ده‌ها گونه نادر جانوری و گیاهی، از ناشناخته‌ترین مناطق حفاظت‌شده دنیا است. این منطقه به‌عنوان تنها پارک ملی استان یزد و بکرترین پارک ملی کشور محسوب میشود.
از مهمترین گونه‌های جانوری سیاه کوه می‌توان به یوزپلنگ آسیایی، آهو، جبیر، کاراکال، شاه روباه، شغال، گرگ، کفتار، تشی، بالابان، دلیجه، عقاب طلایی، کبک تیهو، هوبره و... اشاره کرد. ضمن اینکه گونه‌های گیاهی متنوعی همچون گز، تاغ، بنه، بادام کوهی، گون، درمنه، قیچ، اسکنبیل، پرند، آویشن شیرازی و... در پارک ملی وجود دارند.
معرفی آثار تاریخی شهر میبد
میبد تاریخی ۷ هزارساله دارد و به‌عنوان دومین شهر و مرکز تجاری استان یزد به شمار می‌رود. میبد را می‌توان به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین کانون‌های یکجانشینی ایران به شمار آورد. در آثار تاریخی سکه‌هایی به ضرب میبد متعلق به اثر ساسانی دیده میشود، همین موضوع گواه محکمی بر اعتبار این شهر در عصر ساسانی است.
نارین قلعه
نارین‌قلعه یا نارنج‌قلعه مهمترین و دیدنی‌ترین بناى تاریخى شهرستان میبد است.
این قلعه از بناهاى مربوط به دوره اشکانی و قبل از اسلام است و در دوران مظفریان تعمیراتى در آن صورت گرفت. اطراف آن خندقی بوده است و نقب‌های زیر آن گاهی تا یک فرسنگ امتداد دارد.
مساحت این قلعه ۳ هکتار و بنا در ۷ طبقه و داراى برج و بارو و دربندهاى متعدد است و بالاى تپه‌اى مسلط بر شهر میبد قرار دارد.
برج کبوترخانه
قدمت برج کبوترخانه میبد به دوران قاجار برمی‌گردد و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در جنوب شرقی باروی قدیم شهر میبد واقع شده است. این برج به صورت استوانه‌ای ساخته شده و دارای تزیینات قطار بندی آجری و گچی است که مانع تردد مارها به داخل برج میشود.
ساخت کبوتر خانه، یکی از تجربیات ارزنده کشاورزی سنتی یزد و اصفهان است که‌در استان یزد دو کبوترخانه میبد و کسنویه باقی مانده است.پیش از رواج کودهای شیمیایی کشاورزان مناطق کویری یزد واصفهان از فضله پرندگان برای افزایش بهره‌وری خاک استفاده می‌کردند وبرای‌این منظور بناهایی که کبوترخانه نامیده می‌شد.
سوغات و صنایع دستی میبد چیست؟
شهر میبد به واسطه قرارگیری در مناطق کویری و دارا بودن خاکی مناسب برای تولید انواع سفال به یکی از مراکز اصلی در تولید این‌گونه از آثار در ایران تبدیل شده است. در گوشه و کنار شهر میبد می‌توان کارگاه‌های سفالگری کوچک و بزرگی را مشاهده کرد که به تولید محصولات گوناگون سفالی به‌عنوان صنایع دستی میبد می‌پردازند.
این کارگاه‌ها در اغلب موارد دارای سازوکاری سنتی هستند؛ اما تعداد آن‌ها در مقایسه با کارگاه ها و کارخانه‌های مدرنی که به‌شکل گسترده‌ای به تولید این محصولات می‌پردازند ناچیز بوده و قابل مقایسه نیست. در کنار اغلب این کارخانه‌ها می‌توان فروشگاه‌هایی را هم دید که به فروش عمده یا جزئی صنایع دستی میبد می‌پردازند و فضایی مناسب را برای گردشگران فراهم کرده تا بتوانند از نزدیک مجموعه گسترده‌ای از ظروف سفالی را از نزدیک دیده و صنایع‌دستی میبد را خریداری کنند.
غذاها و شیرینی‌های سنتی یزد
یکی از راه‌هایی که انسان‌ها برای انطباق با محیط طبیعی خود از آن استفاده می‌کنند، استفاده از غذاهای متناسب با امکانات و نیازهای محیطی است. شهرستان یزد به علت قرار گرفتن در کمربند خشک جهانی، دارای زمستانهای سرد و نسبتا مرطوب و تابستان‌های گرم و طولانی و خشک است، از سنت غذایی خاصی پیروی کرده و تابستان گرم، خشک و طولانی را با انواع آش‌ها و زمستان سرد را با غذاهای شیرین و شیرینی‌جات معروف خود سپری می‌کند.
از جمله غذاهای سنتی این استان می توان: خورش به آلو، خورش قیمه نخود،خورش سیب،خورش کدو سرکه شیره و فسنجان یزدی نام برد.
از جمله شیرینی های بومی می‌توان به لوز ترحیمی، باقلوا، کیک یزدی، کیک تخته‌ای، نان برنجیِ، نان پنجره‌ای (منقا)، نقل یزدی، قطاب، پشمک، حاجی بادام، آب‌نبات مغزی، سوهان آردی، سوهان خانی، نان نارگیلی و باقلوا شامی اشاره کرد.
دیدگاه کاربران