همه افراد گاهی در زندگی احساس بی‌انگیزگی و بی‌تفاوتی می‌کنند حالتی که معمولا بعد از مدتی فراموش می‌شود و فرد دوباره زندگی عادی خود را از سر می‌گیرد، اما وقتی این حالت طولانی شود باید نگران ابتلا به سندروم بی‌انگیزگی بود. در این مطلب با این سندروم آشنا می‌شوید.
جامعه ۲۴ ، شادی مکی: سندروم بی انگیزگی یک بیماری روانی است که طی آن شخصیت، احساسات و عملکرد‌های شناختی فرد تغییر می‌کنند. افراد مبتلا به این سندروم مشکلاتی مانند عدم تمرکز، تنبلی، بی حسی و ضعف حافظه را تجربه می‌کنند.
همچنین افراد مبتلا به این سندروم علاقه خود را نسبت به زندگی و فعالیت‌های روزانه یا تعامل با دیگران و خلاصه هر آنچه که در گذشته از آن لذت می‌بردند از دست می‌دهند. ابتلا به این سندروم بر میزان توانایی فرد در عملکرد روزانه، شغل، روابط و لذت بردن از زندگی تاثیرگذار است.
اگرچه این سندورم برای اولین بار در سال ۱۹۶۰ و در میان مصرف‌کنندگان ماری‌جوانا دیده شد، اما علائم آن میان بیمارانی که دارو‌های روان‌گردان مانند متانفتامین‌ها و دارو‌های درمان سرفه را مصرف می‌کنند نیز مشاهده می‌شود.
به گزارش جامعه ۲۴ ، توجه به این نکته مهم است که همه افراد گاهی با احساس بی‌انگیزگی یا بی‌تفاوتی مواجه شده و آن را تجربه می‌کنند. اما مساله زمانی نگران‌کننده است که این حالت ناشی از اختلالات اعصاب و روان مانند افسردگی باشد. اگر این حالات در فرد مزمن شود ممکن است به سندروم بی‌انگیزگی تبدیل شود که برای درمان آن باید به سرعت تحت درمان روانشناس یا روانپزشک قرار گرفت؛ بنابراین اگر در دسته افرادی قرار دارید که دچار حالت بی‌انگیزگی و بی‌حالی هستند و از آنچه در گذشته لذت می‌بردید، هیچ حسی ندارید احتمال دارد که با این سندروم دست به گریبان هستید.
این موضوع را به یاد داشته باشد که در صورت عدم درمان این سندروم و تداوم فقدان انگیزه به مرور زمان کیفیت کاری که انجام می‌دهیم کاهش یافته و در نهایت در ابعاد مختلف زندگی محکوم به شکست خواهیم بود.
بیماری‌های زمینه‌ساز سندروم بی‌انگیزگی
سندروم بی‌انگیزگی می‌تواند دلایل گوناگونی داشته باشد، علاوه بر مصرف دارو‌های روان‌گردان و دارو‌های ضد افسردگی، این بیماری می‌تواند از علائم ابتلا به سایر اختلالات و بیماری‌ها باشد.
ابتلا به بیماری آلزایمر، اختلال افسردگی مداوم (معروف به دیستیمیا)، فراموشی پیشانی گیجگاهی، بیماری هانتینگتون، بیماری پارکینسون، فلج فوق هسته‌ای پیشرونده، روان‌گسیختگی یا اسکیزوفرنی، سکته و زوال عقل عروقی از جمله مواردی هستند که می‌توانند باعث ایجاد بی‌انگیزگی روانی در فرد شوند.
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۱، نشان داد که در لوب پیشانی مغز افرادی که دارای علائم بی انگیزگی بودند ضایعاتی وجود دارد. البته ممکن است ناشی از سکته مغزی باشد که بر این قسمت از مغز تأثیر می‌گذارد.
تاثیر سبک زندگی بر سندروم بی‌انگیزگی
هنوز هیچ دلیل دقیق و قطعی درباره ابتلا به سندرم بی انگیزگی وجود ندارد و برخی افراد بدون ابتلا به بیماری زمینه‌ای، بی‌انگیزگی روانی را تجربه می‌کنند، اما می‌توان گفت سبک زندگی نیز می‌تواند در ابتلای افراد به این سندروم تاثیرگذار باشد. به عنوان مثال نداشتن هدف را می‌توان از مهم‌ترین علل کاهش انگیزه دانست.
همچنین مواردی همچون عدم فعالیت برای پیشبرد اهداف، خودگویی و افکار منفی، احساس تنهایی، احساس خود کم بینی یا فقدان اعتماد به نفس، داشتن طرز فکر ثابت (عدم کنترل بر زندگی)، آشفتگی ذهنی، تلاش برای راضی کردن همه، عدم تحرک جسمانی و فعالیت‌های ورزشی، نداشتن رابطه جنسی منظم از مواردی هستند که می‌توانند بر ابتلای افراد به سندروم بِی‌انگیزگی تاثیر بگذارند.
بیشتر بخوانید: ناتوانی از بیان احساسات از کجا نشأت می‌گیرد؟
علائم سندروم بی‌انگیزگی روانی
همانطور که گفته شد سندروم بی‌انگیزگی با بیماری افسردگی متفاوت است و این سندروم می‌تواند یکی از علائم ابتلای فرد به افسردگی باشد. گاهی هنگام تشخیص، این دو با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند با این حال افسردگی می‌تواند باعث ناامیدی و ایجاد احساس گناه در فرد شده و خطراتی مانند ابتلا به اعتیاد و خودکشی بیمار را تهدید کند.
موارد زیر نمونه‌هایی از علائم ابتلا به سندروم بی‌انگیزگی هستند:
- انجام کار‌های روزمره به سختی
- احساس بی تفاوتی
- فقدان احساسات نرمال
- عدم علاقه به انجام فعالیت‌ها
- نداشتن انگیزه برای رسیدن به اهداف
- سطوح پایین انرژی و خستگی غیرمعمول
- خواب آلودگی مداوم
- کاهش مشارکت در انجام فعالیت‌ها
- فقدان احساسات در پاسخ به رویداد‌های مثبت و منفی
به گزارش جامعه۲۴ همچنین افراد مبتلا به این سندروم ممکن است حالات زیر را نیز تجربه کنند:
- حافظه ضعیف و فراموشی کوتاه‌مدت
- عدم تمرکز برای انجام وظایف
- بی‌توجهی
- انزوای اجتماعی
- از دست دادن حس جاه‌طلبی و آینده‌نگری
- روش تشخیص سندروم بی‌انگیزگی
این سندروم حتما باید توسط روانشناس یا روانپزشک تشخیص داده شود، زیرا علائمی مشابه با افسردگی دارد. متخصصان برای معاینه و تشخیص بیماری ۴ معیار را در نظر می‌گیرند: کاهش یا عدم وجود انگیزه در بیمار به این معنی که بیمار با توجه به سن، فرهنگ و وضعیت سلامتی خود انگیزه کافی ندارد.
بروز تغییرات رفتاری، فکری یا احساسی، کاهش کیفیت زندگی، وجود فاکتور‌هایی مانند معلولیت، اعتیاد و مصرف دارو‌هایی که می‌تواندباعث ایجاد سندروم در فرد شود. چنانچه وجود این علائم بیش از ۴ هفته طول بکشد متخصص به ابتلای بیمار به بی انگیزگی شک می‌کند.
درمان دارویی سندروم بی انگیزگی
در مواردی که بیمار به دلیل یک بیماری جسمی یا روانی زمینه‌ای به این سندروم مبتلا شده است برای درمان او از روش دارودرمانی مناسب با بیماری زمینه‌ای استفاده می‌شود. در مواردی ممکن است داروی تجویز شده میزان بی‌انگیزگی را در فرد تشدید کند به همین دلیل این پزشک است که حتما باید درباره دوز مصرف دارو‌ها تصمیم بگیرد یا در مواردی رای به قطع دارو بدهد.
تا به این جای کار همه خیلی خوب می‌دانیم که علائم افسردگی و سندروم بی انگیزگی خیلی شبیه به هم هستند. بر همین اساس درمان این دو بیماری روحی هم مانند هم است. برای درمان هر دوی این بیماری‌ها روانکاوی و دارو‌های ضد افسردگی توصیه می‌شود اما چون خود دراگ ضد افسردگی وضعیت بی انگیزگی شما را تشدید می‌کند، پزشک معالجتان باید حتما در مورد دوز مصرف دارو‌ها تصمیم بگیرد. گاهی لازم است دارو‌ها قطع یا دوز مصرفی هر از چند گاهی کمتر شود.
اگر بروز سندروم بی‌انگیزگی ناشی از مصرف قرص‌های ضد افسردگی باشد معمولا از طریق کاهش دوز دارو، اضافه کردن روش درمانی که به کاهش علائم بی‌انگیزگی منجر شود و تغییر نوع داروی ضد افسردگی نسبت به درمان سندروم اقدام می‌کنند.
اما برای درمان بی انگیزگی ناشی از مصرف مواد روان‌گردان مانند ماری جوانا، بهترین راهکار کاهش تدریجی مصرف آن است، زیرا قطع ناگهانی مصرف می‌تواند حال بیمار را بدتر کند.
روان درمانی برای درمان بی‌انگیزگی
روان درمانی نزد یک روانشناس متخصص نیز می‌تواند راهکاری برای درمان این سندروم باشد. استفاده از روش درمان شناختی رفتاری یکی از روش‌هایی است که به درمان افکار و رفتار‌هایی می‌پردازد که ممکن است به بروز احساس بی‌تفاوتی و بی‌انگیزگی خفیف در فرد منجر شوند.
تحریک شناختی نیز یکی دیگر از روش‌های درمان این سندروم است که معمولا برای افراد مبتلا به آلزایمر استفاده می‌شود این درمان به معنای مشارکت در فعالیت‌های گروهی به منظور تحریک امواج مغزی است. بازی یا نگاه کردن به تصاویر برای تشخیص حالات چهره یکی از این فعالیت‌هاست.
درمان بی انگیزگی با دارو‌های گیاهی
برخی معتقدند مصرف دارو‌های گیاهی نیز می‌تواند به رفع اضطراب و افسردگی بیماران مبتلا به بی‌انگیزگی کمک کند: مصرف اسطوخودوس، گل گاوزبان، زعفران، بهارنارنج و چای سبز می‌تواند در این زمینه کمک کننده باشد اما به این موضوع توجه کنید که اگر مصرف‌کننده دارو‌های ضدافسردگی هستند حتما پیش از استفاده از دمنوش با متخصص مشورت کنید، زیرا در مواردی اختلال دارویی مشاهده شده است.